ABD, Suudi Arabistan'a saldırı amaçlı silah satışı yasağını kaldırabilir

Bu hafta Suudi Arabistan'ı ziyaret etmeye hazırlanan ABD Başkanı Joe Biden'ın Suudi Arabistan'a uygulanan 'saldırı amaçlı silah' satışı yasağını kaldırmayı düşündüğü belirtildi. Euronews'in haberine göre dört farklı kaynak nihai karar, Riyad'ın komşu ülke Yemen'deki savaşı sona erdirme yönünde ilerleme kaydedip etmeyeceğine bağlı olacak.

Reuters'a konuşan kaynaklardan üçü, üst düzey Suudi yetkililerin geçtiğimiz aylarda Riyad ve Washington'da yapılan görüşmeler sırasında ABD'li muhataplarına, Körfez'deki en büyük müttefikine yönelik sadece savunma silahları satma politikasından vazgeçmesi için baskı yaptığını dile getirdi.

İki kaynak, ABD içindeki müzakerelerin gayrı resmi ve erken bir aşamada olduğunu ve yakın zamanda bir karar alınmayacağını söyledi.

Bir ABD'li yetkili, Suudilerle şu aşamada saldırı silahları satma konusunda herhangi bir görüşme yapılmadığını aktardı.

Ancak bu hafta Suudi Arabistan'ı ziyaret etmeye hazırlanan Başkan Biden, Körfez'den petrol arzını arttırmak ve İran'a karşı Arap ülkelerinin İsrail'le daha yakın güvenlik işbirliği geliştirmesini sağlamak istediği bir ortamda Riyad'la gergin durumdaki ilişkileri yeniden yumuşatmak istediğinin sinyallerini verdi.

Kaynaklar, söz konusu silahlarına uygulanan kısıtlamaları kaldırmaya yönelik olası bir adımın, Riyad'ı şiddetle eleştiren Cumhuriyetçilerin yanı sıra Biden'ın Demokrat Partili yol arkadaşları dahil Kongre'de ciddi muhalefetle karşılaşmasının kesin olduğunu belirtiyor.

Biden, geçen yıl göreve geldikten kısa süre sonra, Riyad'ın Yemen'de, İran destekli Husilere karşı yürüttüğü ve ağır sivil kayıplara yol açan operasyon konusunda sert bir tutum benimsedi.

Keza Riyad'ın insan hakları sicili ve özellikle de gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesi Biden'ın sert tutumunda etkili oldu. Biden, Şubat 2021'de ilgili silahların satışı da dahil olmak üzere Yemen'deki saldırılara yönelik ABD'nin desteğinin durdurulduğunu ilan etti.

Başkan Biden'ın yaklaşımı, Moskova'nın Ukrayna işgalinden bu yana yumuşadı. Ayrıca ABD ve Batılı ülkeler, Suudi Arabistan'a, Rusya'nın arz kaybını telafi etmek için daha fazla petrol pompalaması çağrısında bulundu.

Suudi Arabistan, haziran ayında Yemen'de BM arabuluculuğunda sağlanan ateşkesin iki ay uzatılması önerisini kabul ederek Beyaz Saray'a bir 'jest yaptı'.

Washington'da konuya vakıf bir kişi, yönetimin, Suudi Arabistan'a yönelik silah kısıtlamalarını kaldırma olasılığı ile ilgili iç tartışmalara başladığını ancak karar verme aşamasına gelinmediğini belirtti.

İkinci bir kaynağa göre, Suudi yetkililer bu talebi Savunma Bakan Yardımcısı Halid bin Selman'ın mayıs ayında Washington'a yaptığı ziyaret sırasında gündeme getirdi. Suudi hükümeti ise, yorum taleplerini yanıtsız bıraktı.

Kaynaklar, 13-16 Temmuz tarihleri arasında gerçekleşecek ve İsrail'in yanı sıra işgal altındaki Batı Şeria'yı da kapsayacak gezi sırasında Biden'ın bu meseleyle ilgili herhangi bir açıklama yapmasının beklenmediğini belirtti.

Suudilerin satın almayı talep edeceği en büyük kalemler arasında, Kongre üyelerinin itirazlarına rağmen eski Başkan Donald Trump döneminde onaylanan hassas güdümlü mühimmatlar (PGM) yer alıyor.

Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International), Suudi öncülüğündeki koalisyonun ocak ayında Yemen'de bir gözaltı merkezine düzenlediği ve çok sayıda kişinin ölümüne yol açan hava saldırısında ABD yapımı hassas güdümlü bombaların kullanıldığını duyurmuştu.

Washington'ın yasağı hafifletmesi, zırhlı personel taşıyıcıları gibi daha az öldürücü ekipmanın satışına imkan tanıyabilir ve Riyad'ın daha az gelişmiş karadan karaya ve havadan karaya silah stoklarını yenilemesinin yolunu açabilir.

Pentagon'dan kasım ayında yapılan açıklamada Washington, Suudi Arabistan'a füze ve anti-balistik savunma sistemi satışını onayladığını bildirmişti.

ABD bu yıl da Patriot füzeleri gönderdi ki bunların tamamı ABD'li yetkililer tarafından 'savunma amaçlı' silah kategorisinde değerlendirildi.

Biden yönetimi ayrıca Suudilerin, balistik füze tehditlerine karşı Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunma (THAAD) sistemi almasına da destek verdi.