AİHM Osman Kavala kararını açıkladı: Türkiye için yaptırım dönemi

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 18 Ekim 2017'den beri tutuklu bulunan iş insanı Osman Kavala davasında Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin 2 Şubat 2022 tarihinde başlattığı ihlal prosedürü kapsamındaki kararını açıkladı.

AİHM, Osman Kavala davasında Türkiye'nin "AİHM kararlarına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği" gerekçesiyle AİHS'nin 46/1'inci maddesini ihlal ettiği hükmüne vardı. Kavala'ya 7 bin 500 Euro mahkeme masrafı ödenmesi kararlaştırıldı.

Büyük Daire'nin ihlal kararı 16'ya 1 olmak üzere oy çokluğu ile alındı. Karardaki tek karşı oyu Türk hakim Saadet Yüksel kullandı. Yüksel karara ilişkin görüşünde Osman Kavala davasında 2019 yılında verilen 18'inci maddenin ihlali kararına katılmadığı için bugün verilen karara da katılmadığını belirtti.

AİHM’in 17 hakiminden oluşan Büyük Daire'nin verdiği karar, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin Türkiye için ihlal prosedürü başlatarak davayı AİHM'ye göndermesi üzerine verildi. Komite, 2 Şubat'ta yaptığı olağan toplantısında, tutukluluğu süren Osman Kavala ile ilgili Türkiye'nin yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğinin tespit edilmesi için davanın AİHM'e havale edilmesine karar vermişti.

AİHM kararlarının uygulanmasını denetlemekle yükümlü Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, bu karar uyarınca Türkiye’ye yaptırım uygulamaya başlayacak. Yaptırımlar, Türkiye’nin üyelikten çıkartılmasına kadar uzayabilecek. Avrupa Konseyi üyesi ülkeler arasında ilk kez, kararı ısrarla uygulamadığı için, Türkiye için bu süreç işletilecek.

RIZA TÜRMEN: ÜYELİKTEN ÇIKARMAYA KADAR GİDEBİLİR

T24'ten Gökçer Tahincioğlu'na konuşan eski AİHM Yargıcı Rıza Türmen, karar için, “Dosya tekrar Bakanlar Komitesi’ne gidecek. Türkiye ile diyalog olacak muhtemelen. ‘Bunu uygula’ diyecekler yeniden. Üyelikten çıkarmaya kadar gidecek bir yol var. AİHM’ye sorulan soru buydu zaten, Türkiye kararı uyguladı mı uygulamadı mı? Uygulanmadığı tespit edildi. Hangi aşamada hangi yaptırımın uygulanacağı şu an belirsiz. Hiç olmadı çünkü. Örneği yaşanmadı. İlk kez Türkiye. Ancak en son durakta ne olacağını biliyoruz. En son durakta üyelikten çıkartılması var” dedi.

AİHM'nin Kavala kararına Ankara'dan ilk tepki: Beklentilerimiz boşa çıktı

BOZDAĞ 'UYGULADIK' DEMİŞTİ

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Gezi Direnişi'nin finansmanını sağladığı iddiasıyla müebbet hapis cezası verilen iş insanı Osman Kavala için AİHM'in 2019 yılında verdiği hak ihlali kararının uygulandığını söylemişti.

Bozdağ, "Karar vermiş mi, vermiş. Türkiye bu kararın gereğini yapmış mı, tahliyesine karar vermiş mi tutuklunun, tahliyesine karar vermiş. Tahliyesine karar verince Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kararı da infaz edilmiş oldu" ifadelerini kullanmıştı.

AİHS MADDE 46:

1. Yüksek Sözleşmeci Taraflar, taraf oldukları davalarda Mahkeme’nin verdiği kesinleşmiş kararlara uymayı taahhüt ederler.

2. Mahkeme’nin kesinleşen kararı, infazını denetleyecek olan Bakanlar Komitesi’ne gönderilir.

3. Bakanlar Komitesi, kesinleşen bir kararın infazının denetlenmesinin, söz konusu kararın yorumundan kaynaklanan bir zorluk nedeniyle engellendiği kanaatinde ise, bu yorum konusunda karar vermesi için Mahkeme’ye başvurabilir. Mahkeme’ye başvurma kararı, Komite toplantılarına katılma hakkına sahip temsilcilerin üçte iki oy çokluğu ile alınır.

4. Bakanlar Komitesi, bir Yüksek Sözleşmeci Taraf’ın, taraf olduğu bir davada verilen kesin karara uygun davranmayı reddettiği görüşünde ise, ilgili Taraf’a ihtarda bulunduktan sonra, Komite toplantılarına katılmaya yetkili temsilcilerin üçte iki oy çokluğu ile alınacak bir kararla, ilgili Taraf’ın 1. fikrada öngörülen yükümlülüğünü yerine getirmediği meselesini Mahkeme’ye intikal ettirebilir.

5. Mahkeme 1. fıkranın ihlal edildiğini tespit ederse, alınacak önlemleri değerlendirmesi için davayı Bakanlar Komitesi’ne gönderir. Mahkeme, eğer 1. fıkranın ihlal edilmediğini saptarsa, davayı, incelemesine son verecek kararı alması için Bakanlar Komitesi’ne iletir.

ANAYASA MADDE 90: Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır.