Altılı masanın anayasa çalışmasından detaylar: Üç kurulda kritik değişiklik

Türkiye seçimlere doğru hızla giderken altı muhalefet partisinin bir araya geldiği altılı masada da çalışmalar sürüyor. Kamuoyu masanın, cumhurbaşkanı adayını beklerken, kulislere göre masa, cumhurbaşkanı adayını ocak ayında açıklayacağı yansımıştı.

Kulis: 'Altılı masa' ocakta adayını açıklayacak; beklenen isim Kılıçdaroğlu

Altılı masanın çalışmaları arasında güçlendirilmiş parlamenter sistem kapsamında anayasa değişikliği de yer alıyor.

Cumhuriyet'ten Sertaç Eş'in haberine göre mevcut anayasadaki 100 civarındaki madde değiştirilecek. Değişiklik yapılacak maddelerin içeriği, liderlerin daha önce ortak imza altına aldıkları güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçişi öngören Bilkent Deklarasyonu ile çelişmiyor. Anayasa değişiklikleriyle özgürlüklerin kısıtlanmasını öngören maddeler yeniden düzenleniyor. Bu kapsamda, toplanma ve gösteri yapma özgürlüğü, ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğünün önündeki engeller kaldırılıyor.

Anayasanın 24. maddesi laikliği düzenliyor. Bu madde üzerinde yapılan çalışmalarda, “dokunulmaması” yönündeki görüş ağırlık kazandı. Ancak bu maddeye ilişkin son karar liderlere bırakıldı. Cumhurbaşkanının yetkileri bu taslakta önemli ölçüde kısıtlanıyor.

Anayasa Mahkemesi üyelerinin seçimi de yeniden düzenleniyor. Cumhurbaşkanının bu kuruma yaptığı üye atamalarındaki yetkisi kaldırılıyor.

Atama yetkisinin yalnızca Türkiye Barolar Birliği kontenjanından gelen üyelerin ataması ile sınırlandırılıyor.

Hâkimler Kurulu ve Savcılar Kurulu üyelerinin atanma yetkileri Meclis’e veriliyor.

Siyasi partiler AYM ve kurullara aday gösteremiyor. Burada, mevcut sistemden eskiye dönme yönünde bir beklenti ve eleştiri vardı. Taslakta eskinin eksikleri ve zayıflıklarının da giderilmesi hedefleniyor.

Ayrıca taslakta, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) kaldırılıyor. Yerine bilimsel, idari ve mali özerkliği getirilmiş üniversiteler arasında eşgüdümü sağlamayı hedefleyen bir kurul düşünülüyor.

Hükümetin kurulması süreci kolay, devrilme süreci ise zorlaştırılıyor. Hükümet hakkında gensoru verebilmek için yeni hükümetin nasıl kurulacağı konusunun garanti edilmesi kuralı getiriliyor

Mevcut Hakimler ve Savcılar Kurulu; Hâkimler Kurulu ve Savcılar Kurulu olarak ikiye bölünecek. Hâkimler Kurulu’na adalet bakanı ve yardımcısının katılımı olmayacak. Bakan ve yardımcısı Savcılar Kurulu’nda yer alacak. Ayrıca yargının savunma kurumu da anayasada güçlendirilmiş bir şekilde yer alacak.