Anayasa Mahkemesi: Sansaryan Han Ermeni vakfının

Ermeni vakfı, Sanasaryan tarafından, yoksul Ermeni öğrencilerin konaklama ve beslenmesi için inşa edildiği bilinen, devlet tarafından 1930’da el konulan, sonra da İstanbul Emniyet Müdürlüğü binası olarak kullanıldığı dönemde pek çok bilinen isme işkenceler uygulanan Sansaryan Han için 92 yıl sonra “Ermeni Vakfı'nın mülkiyetidir” kararı çıktı.

Sansaryan Han, devlet tarafından el konulduktan sonra uzun yıllar İstanbul Emniyet Müdürlüğü binası olarak kullanıldı. Bu dönemde, Deniz Gezmiş, Ahmed Arif, Ruri Su, Alparslan Türkeş ve Nazım Hikmet gibi birçok isme uygulanan işkenceleri ile tanındı. Bina, bu nedenle “tabutluk” olarak tarihe geçti.

1930 yılında el konulduktan sonra İstanbul İl Özel İdaresi’ne devredilen ve şimdi de otel yapımı için bir özel şirkete devredilmeye hazırlanan han, uzun yıllar dava konusu oldu. Sanasaryan Vakfı 2011 yılında tapu iptali ve tescil davası açtı. Uzun süren davalar sonunda Yargıtay Vakıf aleyhine karar verdi.

Bunun üzerine konu bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesi’ne taşındı. Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, 26 Mayıs 1929’daki Kadastro Komisyonu kararı ile başlayan süreçteki işlemlerin Anayasa’daki mülkiyet hakkına aykırı olduğuna karar verdi.

Yüksek Mahkeme’nin kararında, dava sürecinde son kararı veren Yargıtay’ın kararının “kanunun lafzından çıkarılması mümkün olmayan, genişletici ve öngörülemez bir yoruma dayandığı” vurgulandı. Hanın, başvurucu Sanasaryan Vakfı’na devredilmesi gerektiği görüşünü işleyen Anayasa Mahkemesi, Anayasa’nın 35. Maddesindeki “mülkiyet hakkı ihlalinin” ancak yeniden yargılama yoluyla giderilebileceğine hükmetti.

Bu nedenle dosya, daha önce davayı bakmış olan İstanbul 13. Asliye Hukuk Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verdi. (Kısa Dalga)