Ayak yanması neden olur, ne zaman artar, nasıl teşhis edilir?

Ayak yanması sendromunun kimi kişilerde hafif seyrederken kimilerinde daha şiddetli şekilde kendini gösterdiğini belirten Nöroloji Uzmanı Dr. Leyla Polat, "Yanan ayak kaynaklı ağrı belirli aralıklarla geçebilir, azalabilir veya aralıksız olarak devam edebilir. Sıcaklık ve ağrı dışında bu bölgelerde karıncalanma veya uyuşma hissedilebilir. Ayaklardaki yanma hissi gece saatlerinde gündüz saatlerine göre daha fazla hissedilebilir" dedi.

Yanma hissinin sadece ayak tabanlarında değil ayak bilekleri ve diz altındaki bölgede de hissedilebileceğini söyleyen Polat, "Yanma hissinin özellikle geceleri daha fazla olması, ayaklarda veya alt bacak bölgesinde uyuşma hissi, bıçak saplanıyor gibi hissetmek, ayaklarda ağırlık hissi, zaman zaman ciltte kızarıklık oluşması, ayaklarda karıncalanma hissi eşlik eder" diye konuştu.

Sinirsel hastalıklar neden olabilir

Ayak yanmasının neden kaynaklanabileceğini anlatan Uzm. Dr. Polat, "Altta yatan birçok sebep olmakla birlikte en başta sinirsel hastalıklar ve damarsal hastalıkları gelir. Bazı durumlarda tam olarak neden kaynaklandığı bulunamayabilir. Ayaklardaki yanma hissi genel olarak nöropati olarak da bilinen bacaklardaki sinir hasarından dolayı ortaya çıkabilir. En yaygın nedenlerden birisi diyabettir. Yorgunluk veya deri enfeksiyonu da ayakların geçici olarak yanmasına veya iltihaplanmasına yol açabilir. Kronik alkol kullanımı ve belirli toksinlere maruz kalma nedenler arasında yer alır. Ayrıca B 6, B 9 ve B 12 gibi vitamin eksiklikleri, anemi ve yetersiz beslenme de ayak yanmasına sebep olur. Olması gerekenden daha az çalışan tiroid, hormonların dengesini değiştirir ve sinir hasarına yol açar. Buna bağlı olarak ayak yanması oluşabilir. Ayak yanması özellikle varis gibi damarsal hastalıklarda yazın sıcak günleri durumun artmasına neden olacaktır" ifadelerini kullandı.

Tanı koyma süreci

Ayak yanması teşhisini doğru bir şekilde koymanın yanma hissinin nedenine bağlı olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Polat, ayak yanmasını teşhis edebilecek unsurları şu şekilde sıraladı:

"Elektromiyografi testi: Bu test, sinirlerdeki elektriksel faaliyetleri ölçmek için gereklidir; sinir iletim çalışması ile vücuttaki sinir kaybı ölçülür. Sinirin olduğu deriye düz elektrotlar yerleştirilir ve düşük yoğunlukta bir akım uygulanır. Yanma hissinin ani ve ilerleyici bir şekilde ortaya çıktığı durumlarda doğru bir teşhis için daha fazla teste ihtiyaç duyulabilir, beyin omurilik sıvısı testleri gerekebilir. Sinir biyopsisi ile sinir kaybının nedenlerini araştırmak için bir sinir dokusunun parçası çıkarılarak detaylı incelenir.

Laboratuvar ortamında yapılan testler: Kan testleri ve idrar analizi ile vitamin, şeker ve hormon düzeylerine bakılır. Kan dolaşımı ile damar hastalıklarını saptamak için bacak damar ultrasonografisi gerekli olacaktır."

Ayak yanmasının tüm gün devam edebildiği gibi özellikle akşamları ve gece vaktinde daha yoğun hissedilebileceğini dile getiren Uzm. Dr. Polat, "Ayak yanması diğer sistemik hastalıkların nörolojik yankısı olarak ortaya çıkabilecektir. Başka hastalıkların habercisi olabileceğinden detaylı sorgulamalar ve incelemeler gerektirecektir" dedi.

Tedavi yolları

Tedavi yollarını da anlatan Uzm. Dr. Polat, "Ayak yanması tedavilerinin çoğu, özellikle nöropatiden kaynaklı vücuttaki devam eden sinir hasarını durdurmayı amaçlar. Diyabete bağlı olarak çıkan yanan ayak hastalığında öncelikle kan şekeri seviyesini normal düzeyde tutmak hedeflenir. Hastada B vitaminleri yeterli düzeyde değilse, eksikliğin düzeyine göre ağızdan veya enjeksiyon yoluyla vitamin takviyesi yapılır. Eğer ayak yanma hissi alkol kullanımından kaynaklanıyorsa, alkol tüketimine son vermek devam eden sinir hasarını önler. Kronik böbrek hastalığına bağlı olarak ortaya çıkmışsa, semptomlarına neden olan toksinleri yok etmek için diyalize ihtiyaç duyulabilir. Tiroid hormonlarının yeteri kadar çalışmamasının sebep olduğu yanan ayak tedavisinde oral yoldan tiroid hormonu yüklenir" açıklamasında bulundu.

Ağrı kesiciler tercih edilebilir

Bazı kişilerin ayak yanmasına dayalı ortaya çıkan ağrılarını ve şikâyetlerini azaltmak için bazı ağrı kesiciler kullanılabileceğine dikkat çeken Uzm. Dr. Polat, "Hastanın haftada iki ya da üç gün belirli bir tempoda yürüyüş yapması, bir uzman eşliğinde dengeli bir beslenme programı uygulanması, mümkün olduğunca alkol ve tütün ürünlerinden uzak durulması yardımcı olacaktır. Tedavisinde ise alfa lipoik asit, gabapentin ve pregabalin gibi destekleyici ilaçlar kullanılır. Dolaşım bozukluğuna bağlı ayak anmalarında ise mevcut durumun şiddetine göre uzman hekim ayakların yükseltilmesi, soğuk suya tutulması, ağızdan alınan dolaşım düzenleyiciler gibi basit önerilerin yanında duruma göre cerrahi tedaviyi de gerekli görebilirler" dedi. (DHA)