AYM'ye 2020 yılında 40 bin 402 bireysel başvuru yapıldı

Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) 2020 yılındaki bireysel başvuru sayısı 40 bin 402 oldu.

AYM istatistiklerine göre, bireysel başvuruya ilişkin yasal düzenlemenin yapıldığı 2012 yılında bu yana yapılan başvurular ise 295 bini 38'e ulaştı. Bu başvurulardan 257 bin 108'i sonuçlandırıldı.

Yıllar itibarıyla bakıldığında 80 bin 756 dosya ile 2016 en çok başvurunu yapıldığı yıl oldu. Bunların da 15 Temmuz darbe girişimi sonrasındaki olağanüstü hal dönemindeki işlemlere ilişkin başvurular olduğu dikkat çekiyor.

Yıllar itibarıyla yapılan başvurular ve sonuçlandırılan dosyalar şöyle:

	2021	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	Toplam
Başvuru	1.342	9,897	20.578	20.376	80.756	40.530	38.186	42.971	40,402	295.038
Sonuçlanan	4	4.954	10.926	15.368	16.089	89.651	35.356	39.376	45.414	257.108
Karşılama oranı	% 0	%50	%53	%75	%20	%221	%93	%92	%112	%87

KABUL EDİLMEZLİK KARARLARI

Başvuruların karar türüne göre dağılımı ise ''kabul edilemezlik'' yüzde 89 oranıyla önemli bir yer tutuyor. Buna göre incelemesi sonuçlandırılan 257 bin 108 dosyadan 228 bin 855'i değişik nedenlerle ''kabul edilemez'' bulundu.

	Yüzdesi	Sayı
Hakkın ihlal edilmediği	0,3	738
Diğer	0,5	1.265
En az bir hakkın ihlal edildiği	5,5	14.027
İdari ret	4,8	12.223
Kabul edilemezlik	89	228.855

YILLARA GÖRE HAK İHLALİ KARARLARI

En az bir hakkın ihlal edildiğine karar verilen bireysel başvuru sayısında 5 bin 658 ile 2020 yılı ilk sırada. Bu 14 bin 27'lik genel toplam içinde yüzde 40'lık bir orana sahip.

Yıllara göre tablo şöyle:

	2020	2019	2018	2017	2016	2015	2014	2013
Başvuru	5.658	1.225	2.167	1.025	1.282	1.827	768	75
Yüzde	40	9	15	7	9	13	5	1

HAK VE ÖZGÜRLÜKLERE GÖRE DAĞILIM

İhlal kararlarında ilk sırada ''adil yargılama'' hakkının ihlali geliyor. Bazı dosyalarda ''birden fazla özgürlüğün ihlali'' kararı verildiği için toplam ihlal kararı sayısı 14 bin 273.

Yüksek mahkeme toplam 9 bin 39 dosyada ''adil yargılama hakkının ihlal edildiğine'' karar vermiş. Bu toplam ihlal kararlarının yüzde 63,3'ünü oluşturuyor.

Hak ihlali kararlarında en çok ihlal edilen 10 özgürlük karar sayıları şöyle:

	Karar sayısı	Yüzde
Adil yargılama hakkı	9.039	63,3
Mülkiyet hakkı	2.764	19,4
İfade özgürlüğü	605	4,2
Özel hayat / aile hayatının korunması hakkı	442	3,1
Kötü muamele yasağı	381	2,7

Haklara göre ihlal kararlarının yıllara göre dağılımında 2020 yılı 3 bin 690 karar ile ilk sırada. 2018 yılında 2 bin 221 karar yer alıyor.

BİREYSEL BAŞVURU HAKKI

Anayasa Mahkemesi, 23 Eylül 2012 tarihinden sonra kesinleşen nihai işlem ve kararlar aleyhine yapılan başvuruları inceliyor. Bireysel başvuru; idari ve yargısal hak arama yolları tamamlandıktan (temyiz, istinaf gibi) ve karar, başvurucu tarafından öğrenildikten, başka hak arama yolları yoksa ihlal öğrenildikten sonra 30 (otuz) gün içinde yapılmalıdır

Bireysel başvurular AYM bireysel başvuru noktası, mahkemeler, Cumhuriyet Başsavcılıkları, yurtdışı temsilciliklerden yapılabiliyor. Doğrudan başvurucu, kanuni temsilcisi ya da avukatı başvuru işlemini gerçekleştirebiliyor. (AJANSBİZİM)