Bilim dünyasının konuştuğu araştırma: Dünya'nın ekseni neden ve nasıl kaydı, sonuçları ne olacak?
Amerikan Jeofizik Birliği tarafından iki haftada bir yayınlanan ve bilimsel içeriklerin en az 2 uzman tarafından tarafsız şekilde değerlendirildiği jeofizik dergisi Geophysical Research Letters’da yayımlanan araştırmaya göre, 1993 ile 2010 yılları arasında dünyanın dönüş ekseni en az 78 santim kaydı. Bu dönemde yer altından 2 trilyon tondan fazla su çekildi.
Tarım arazilerinin sulanmasında ya da içme suyu tedarikinde kullanılan yeraltı suları daha sonra okyanuslara, denizlere boşaltılıyor. Araştırmacılara göre bu miktar deniz seviyesinde 6 milimetreden fazla bir yükselişe denk geliyor.
Yeraltı suları ve navigasyon
VOA Türkçe'den Begüm Dönmez Ersöz'ün haberine göre bilim dünyasında geniş yankı bulan araştırmanın yazarlarından bir olan Teksas Üniversitesi’nden Jeofizik Profesörü Clark Wilson, “Kütleyi bir yerden alıp kalıcı olarak başka bir yere taşırsanız, dönüş ekseninin konumunu değiştirirsiniz. Çünkü gezegenin kütle dağılımı değişmiş olur. İşte suyun kalıcı olarak yer değiştirmesi de kutupta dönüş ekseninin kaymasını etkiliyor’’ dedi.
Araştırmaya göre, yeraltında depolanan suların seviyesinde 1993 ve 2010 yılları arasında en fazla değişiklik Ortadoğu, Hindistan’ın kuzeybatısı ve ABD’nin batısında görülüyor.
Profesör Clark Wilson, buraların iklim değişikliği ve kuraklık sebebiyle tarım arazilerinin sulanmasında yeraltı sularından en çok yararlanan yerler olması sebebiyle bu bulgunun şaşırtıcı olmadığını söylüyor.
Dünyanın dönüş eksenindeki değişiklik “Küresel Konumlandırma Sistemleri”, yani GPS gibi navigasyon sistemleri için büyük önem taşıyor.
Uydu temelli navigasyon sistemlerinin çalışması için dünyanı dönüş ekseninin yerinin bilinmesi gerektiğini söyleyen Profesör Wilson, “Kutbun konumu her gün milimetrik düzeyde son derece dikkatli bir şekilde ölçülüyor. GPS alıcısıyla ölçümü uydulara kıyasla yapıyorsunuz. Bunu coğrafi konuma çevirmek için dönüş ekseninin tam olarak nerede olduğunu bilmeniz gerekiyor” diyor.
