Brezilya'da ölüme yol açan Oropouche virüsü nedir?

Brezilya Sağlık Bakanlığı, 25 Temmuz'da Brezilya'da ilk kez "Oropouche" virüsü sebebiyle iki kişinin öldüğünü ve bunun dünya sağlık literatüründe söz konusu virüs kaynaklı ilk ölüm vakaları olduğunu açıkladı. Brezilyalı yetkililer, Bahia eyaletinde dang hummasına benzer semptomlar yaşayan ve 30 yaşından küçük olan iki kadının başka bir sağlık sorunu tespit edilmediği belirtildi.

Brezilya'da şimdiye kadar çoğu Amazonas ve Rondonia olmak üzere 20 eyalette 7 bin 236 Oropouche vakası kaydedildi. Ülkede 2023'te yılında da yaklaşık 840 vaka kayıtlara geçmişti.

İlk olarak 1955'te Karayip ülkeleri Trinidad ve Tobago'da tespit edilen virüs, ağırlıklı olarak Latin Amerika ve Karayip ülkelerinde görülüyor. Avrupa'da ise ilk vaka Haziran 2024'te İtalya'da görüldü. İtalyan basını halk sağlığı yetkililerine dayandırdığı haberinde İtalya'da teşhis konan hastanın yakın zamanda Karayipler'den döndüğünü yazdı.

Oropouche nasıl yayılıyor?

Oropouche virüsü, enfekte olmuş tatarcık (zararlı bir sinek cinsi) ve sivrisineklerin ısırıklarıyla bulaşıyor. Çoğunlukla Culicoides paraensis adlı sivrisineğin ısırmasıyla bulaşan Oropouche virüsünün insandan insana bulaştığına dair henüz bir kanıt bulunmuyor.

Hastalığın belirtileri dang hummasına benziyor ve genellikle sinek ısırığından dört ile sekiz gün sonra başlıyor.

Ani baş gösteren hastalık belirtileri arasında ateş, baş ağrısı, ağrı, titreme, eklemlerde sertleşme ve bazen de bulantı ve kusma bulunuyor. Hastaların çoğu yaklaşık yedi gün içerisinde iyileşiyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre ciddi vakalar nadiren görülüyor. Hastalığa karşı spesifik bir aşı veya tedavi bulunmuyor.

İklim değişikliği Oropouche'nin yayılmasında rol oynayabilir

Hastalık orta ve güney Amerika ile birlikte Karayipler'de uzun süredir görülse de bu yıl başka bölgelerde de ortaya çıkmaya başladı. DSÖ, Küba'daki ilk vakanın ise 11 Haziran'da tespit edildiğini duyurarak Küba nüfusunun hastalığa yatkın ve virüsün artış riskinin yüksek olduğu uyarısında bulundu.

"Infectious Diseases of Poverty" adlı bilim dergisinde 2023 yılında yayımlanan bir makalede Oropouche virüsünün yeterince araştırılmamış bir hastalık olduğu belirtiliyor.

Şimdiye kadar Oropouche vakalarının çoğu tropikal iklim koşullarında ortaya çıkmış olsa da makalenin yazarları mevcut veri eksikliğinin kesin sonuçlara varmayı zorlaştırdığını söylüyor. Uzmanlar, tropik koşullar dışında da görülmeye başlayan virüsle ilgili yeterince veri bulunmadığına dikkat çekiyor.

Raporun yazarları bitki örtüsü kaybı ve ormansızlaştırmanın hastalıkla ilişkili göründüğü tespitinde bulunuyor.