Bülten | Vekil Atalay, hukuk atalet

KISA DALGA BÜLTEN

9 Haziran 2023

Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

GÜNDEM

Hatay’dan Türkiye İşçi Partisi (TİP) milletvekili seçilen Gezi davası tutuklusu Can Atalay’ın halen cezaevinden tahliye edilmemesine yönelik tepkiler sürüyor. Hukukçular 7 ilde Can Atalay için eşzamanlı eylem düzenledi.

İstanbul Adliyesi önündeki eylemde konuşan Can Atalay’ın avukatı Akçay Taşçı, Anayasa hala ayakta ise bir hukuk devletinin kırıntısı dahi varsa yorumlara açık bırakılmaksızın Anayasa’nın 83. Maddesi uygulanmak zorundadır ve Can Atalay derhal tahliye edilmelidir” dedi.

Atalay için Ankara Adliyesi önünde basın açıklaması yapmak isteyen hukukçulara polis ve özel güvenlik müdahale etti.

Yapılan açıklamalarda Atalay’ın 14 Mayıs’tan TİP’ten Hatay milletvekili seçildiği, mazbatasının Hatay İl Seçim Kurulu tarafından düzenlenerek avukatlarına teslim edildiği, milletvekili seçildiğine ilişkin Yüksek Seçim Kurulu kararının Resmi Gazete’de yayımlandığı ve. 2 Haziran Cuma günü TBMM kaydının yapıldığı hatırlatıldı.

Açıklamada “Seçilme yeterliliği bulunan, milletvekili olarak seçilen ve mazbatasını alan bir milletvekilinin, seçimin üzerinden on beş günden fazla bir süre geçmiş olmasına rağmen hala tahliye edilmemiş olması kabul edilemez” denildi.

Türkiye Değişim Partisi Genel Başkanı ve CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül, TDP Parti Meclisi'nin toplantısının ardından açıklama yaptı. İki partinin birleşmesi çalışmalarının başladığını söyleyen Sarıgül, “Ya bu sistemden yana olacağız ya da Kılıçdaroğlu'nun yanında olmaya devam edeceğiz” dedi.

Bu arada gazeteci Candaş Tolga Işık kulis bilgisi olarak CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun yakın çevresinin İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı adayı olarak, Ekrem İmamoğlu yerine Sarıgül isminin dillendirilmeye başlandığını öne sürdü.

Seçim yenilgisinin ardından CHP de Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu yeni yönetimi ilan ederken, değişim sesleri de yükselmeye devam ediyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu, CHP için değişim mesajı vermişti. CHP İstanbul Milletvekili Engin Altay, Bu seçime 'başarı' diyenin aklından şüphe ederim" dedi ve “Çekilmeyi bilmek lazım” ifadesini kullandı.

CHP listelerinden seçimlere katılan Gelecek Partisi TBMM'de grup kurma arayışı içerisinde. Gelecek Partisi yine CHP listelerinden seçimlere giren DEVA Partisi ve Saadet Partisi ile görüşmelerine devam ediyor.

DEVA Partisi Sözcüsü İdris Şahin Kısa Dalga muhabiri Esra Tokat’a yaptığı açıklamada “Bu konuda arzumuz, isteğimiz var. Yol ve yöntemleri belirlemeye çalışıyoruz" açıklamasında bulundu.

İYİ Parti Hatay Milletvekili Adnan Şefik Çirkin; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’ye yazdığı açık mektupta, “Hatay; sinek, böcek istilasına uğramış bulunmaktadır, acil müdahale edilsin" dedi. Çirkin, Hatay’da geçtiğimiz yıllarda tespit edilen haşere üreme alanı 120 bin iken bölgede yerleşim alanlarında oluşan yıkım ve havaların ısınmasıyla birlikte bu sayı 1 milyonun üzerine çıktığını vurguladı.

EKONOMİ

Seçimlerin ardından Türk lirasındaki değer kaybı yüzde 10'un üzerine tırmanırken dolar ve eurodaki yükseliş dün de devam etti. Dolar 23,37'yi görürken, euro 25'in üzerine çıktı.

Uzmanlar, ithalatı kısmak, ihracatı desteklemek ve yurda sıcak para girişinin sağlamak amacıyla serbest bırakılan döviz kurundaki artışın kur korumalı mevduatın yükününü çok daha artırdığına dikkat çekti.

Dövizdeki tırmanışı ve gelecekte ekonomiyi neler beklediği konusunda Kısa Dalga yazarı ibrahim Ekinci’nin analizini kısadalga.net adremizden okuyabilirsiniz.

Asgari ücrete yapılacak ara zam da döviz kurlarındaki yükselişle birlikte gündemde. Bu konuda eski çalışma ve sosyal güvenlik bakanı Vedat Bilgin, asgari ücretin 500 dolar olması gerektiğini söylerken, ihracatçıların beklentisi 300-400 dolar aralığıydı.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekip Avdagiç asgari ücret zammının altı aylık tüketici fiyat endeksi (TÜFE) esas alınarak belirlenmesini istedi. Avdagiç zammın yabancı para birimi bazlı yapılmaması gerektiğini savundu.

Döviz kurundaki hareketlilik, elektronikten otomobile ithal ürün pazarında zam yağmuru başlattı. Markalar fiyat güncelleme telaşına düşerken, tüketici ise daha fazla zam gelmeden ihtiyacını karşılamaya çalışıyor.

Ekonomi gazetesinin haberine göre Apple dolardaki yüzde 8’e yaklaşan artış sonrası, Türkiye fiyatlarına zam yaptı. En ucuz telefonu iPhone modeli 19 bin 500 liraya yükselirken en pahalı modelinin fiyatı 68 bin liraya çıktı

Otomobile de çam geldi. Ford ortalama yüzde 7,6 fiyat artışına giderken MG ise fiyatları yüzde 3,2 oranında artırdı.

2023 ürünü yaş çay alım fiyatının 11 lira 30 kuruş olarak açıklanmasının ardından Çaykur, kuru çay fiyatlarında artışa gitti.

Bloomberght’den İrfan Donat’ın haberine göre, Çaykur, çaya ortalama yüzde 43 oranında zam yaptı.

CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, Kurban Bayramı'nda emekli ikramiyelerinin 15 bin TL olarak ödenmesi için kanun teklifi verdi.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), yılın ilk beş ayına ait iş cinayetleri raporunu yayımladı. Rapora göre, ilk beş ayda en az 730 işçi, hayatını kaybetti. En çok iş cinayeti inşaat-yol, tarım-orman, taşımacılık ve konaklama sektörlerinde yaşandı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), mayıs ayında en yüksek reel getiri sağlayan finansal yatırım aracının külçe altın olduğunu açıkladı.

DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’le bir telefon görüşmesi yaptı. Görüşmede F-16 satın alımı ve modernizasyonu ile İsveç'in NATO üyeliği ele alındı.

Hakan Fidan önceki gün de NATO'ya üye olmak için Türkiye ve Macaristan'dan onay bekleyen İsveç'in Dışişleri Bakanı Billström ile görüştü. Fidan görüşmede İsveç'in NATO üyeliği için somut adımlar atılması gerektiğini vurguladı.

İsveç'in bu konudaki adımları 12 Haziran'da Türkiye, İsveç ve NATO'nun yapacağı üçlü toplantıda ele alınacak.

İngiltere hükümetinin, mültecilerin Avrupa’ya geçişini engellemesi için Türkiye’ye geçen yıl 3 milyon sterlin ödediği tespit edildi. The Guardian’ın aktardığına göre, bilgi edinme özgürlüğü talepleri kapsamında hükümetin açıkladığı raporda bu miktarın 2019 yılında 14 bin sterlin olduğu belirtildi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel, Suriye'nin kuzeyinde ayrı bir devlet kurulmasını desteklemediklerini söyledi. Patel, Suriye'de ve bölgede kalıcı istikrarın ancak Suriye halkının iradesinin temsili edildiği bir süreçte sağlanabileceği söyledi.

NATO tarihinin en büyük hava tatbikatına hazırlanıyor. 25 ülkeden 10 binden fazla asker ile 250 uçağın katılacağı tatbikat için Alman, Çek ve Hollanda hava üsleri kullanılacak. Operasyonda, Rusya ile olası bir çatışma durumunda hava kuvvetlerinin Avrupa'ya hızlı bir şekilde takviyesi ve NATO hava sahasının savunulması senaryoları tatbik edilecek.

ABD'nin New York şehri Belediye Başkanı Eric Adams, kentteki on binlerce "düzensiz göçmen"den bir kısmını kendi bölgelerinde misafir etmek istemeyen 30 ilçe yönetimine dava açtı.

Adams, davanın "yabancı düşmanlığı bağnazlığı"na son vermeyi amaçladığını belirterek "Bu insani krizi adil ve insanca yönetmek için birlikte çalışırken devletimizin tek vücut olarak hareket etmesini amaçlıyor." ifadesini kullandı.

Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler, artan işgücü açığına çare arayışları kapsamında, oturma ve çalışma iznini düzenleyen yönetmeliğin güncellenmesi konusunda anlaştı. AB, hem düzenli göçü artırmak hem de ihtiyaç duyduğu alanlarda ve mesleklerde çalışacak kişileri işgücü piyasasına katmak istiyor.

Kanada’daki orman yangınlarından çıkan dumanın ABD’ye ulaşması nedeniyle yetkililer sağlıksız hava kalitesi uyarılarını sürdürüyor. New York şehri ve civarında hava kalitesi seviyesi turuncu renkten 165 kırmızı renge çıkarıldı. Halka maske dağıtıldı. ABD’nin 5 eyaletinde orman yangınlarına karşı 'kırmızı alarm' uyarısı yapıldı.

Kanada genelinde halen 400 civarında orman yangını aktif olarak devam ederken, buna bağlı olarak 26 binden fazla kişi güvenli bölgelere tahliye edildi.

Japonya'da tacizin ve cinsel saldırının tanımının değişmesi gündemde. En büyük fark, cinsel saldırının tanımının “zorla gerçekleşen cinsel ilişkiden” “rıza gösterilmeden gerçekleşen cinsel ilişki” olarak değiştirilmesi olacak. Böylece davalara rıza kavramının girmesi sağlanacak.

Yapılması planlanan kanun tasarısıyla rıza yaşı da 16’ya yükseltilecek. Kabul edilmesi halinde yasa tasarısı bir milat olacak.

Şimdiki Japon kanunlarına göre cinsel saldırının, yasal olarak “kendisinde olmayan ya da karşı çıkamayan birinin durumunu kötüye kullanmanın” sonucu gerçekleştiği öngörülüyor.

KISA DALGA’DAN…

Son yıllarda afet düzeyindeki orman yangınlarının çoğalması, yangınlara sebebiyet veren faktörlerin arttığını gösteriyor. Uzmanlar bu krize hazırlıklı olunması gerektiği için uyarıyor.

Kısa Dalga’dan Yeşim Özdemir, orman yangınları gerçeğini, konunun uzmanlarıyla tartışıyor/konuşuyor.