Çikolata severlere kötü haber: Büyük zamlar kapıda

Bazı analistler, fiyatların yıl mevcut seviyelerden gerilerek bitireceği tahmininde bulunuyor. Bazıları ise fiyatların sert şekilde yükselmeye devam edeceği uyarısı yapıyor.

Özellikle güney yarımkürede havanın daha sıcak ve kuru hale gelmesine yol açan El Niro’nun Batı Afrika’daki olumsuz etkisiyle, çikolatanın ham maddesi olan kakaonun fiyatı son 1 yılda iki katından fazla artış gösterdi. Kakao fiyatları, sınırlı arza ilişkin devam eden endişelerle ICE’de 5.970 doları test edip, sonrasında 5.890 dolara indi. Londra’da da fiyatlar 4.800 sterlin seviyelerine geldi.

Batı Afrika’da hastalık ve El Nino etkisi

Önde gelen kakao üreticileri Fildişi Sahili ve Gana, tarlalarında yayılan şişmiş sürgün hastalığının yanında, kuru hava getirip mahsulü vuran mevsimsel Harmattan rüzgarlarıyla boğuşuyor. El Nino’ya bağlı kuruluğun durumu daha da kötüleştirmesi ve potansiyel olarak kakao üretiminde daha fazla düşüşe yol açması bekleniyor.

Ekonomin İnternet sitesinden Evrim Küçük'ün haberine göre, son veriler, Fildişi Sahili’nin 1 Ekim’den 4 Şubat’a kadarki dönemde limanlara 1,04 milyon ton kakao sevk ettiğini gösterdi. Bu, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 39 düşüş anlamına geliyor. Eş zamanlı olarak, Gana’nın limanlarına gelen kakao hacmi, bu sezon hasadının başladığı 1 Eylül’den bu yana, bir önceki yılki 521 bin tona göre yüzde 35 düşüşle 341 bin tona indi.

Kakao fiyatları şimdiden tüketicilere yansıyor

Bu arada, yükselen kakao fiyatları şimdiden tüketicilere yansıyor ve büyük çikolata üreticilerini zor durumda bırakıyor. Son rekorun ardından üreticilerden de fiyat artışı uyarısı geldi. Dünyanın en büyük çikolata üreticilerinden Hershey, “Kakao fiyatlarındaki tarihi yükselişin, bu sene kazanç artışını sınırlaması bekleniyor” açıklaması geldi. Şirketin üst yöneticisi Michele Buck da, fiyat artışının üreticilere zam olarak yansıması ihtimalini dışlamayarak “Fiyatlandırma da dahil olmak üzere elimizdeki tüm araçları kullanacağız” dedi. Hershey’in geçen yılın son çeyreğine ilişkin verilerinde, enflasyondan etkilenen tüketicilerin çikolata harcamalarını kıstığı ve şirketin satışlarının yüzde 6.6 oranında düştüğü görülmüştü.

Fiyatlarda iki farklı senaryo

2023 yılında en çok prim yapan ürünlerden kakaonun fiyatı yılbaşından bu yana 1.690 dolar civarında artış gösterdikten sonra biraz gevşedi. Bazı analistler ve algoritmik hesaplama modellerine göre fiyatlar bu çeyreğin sonunda 5.980 dolar/ton ve 12 ay sonrasında 6.346 dolara çıkacak. Reuters’in dokuz tüccar ve yatırımcı ile yaptığı ankete göre ise fiyatlar 2024 yılını mevcut seviyelerin altında kapatacak. Katılımcılar, fiyatların rekor seviyelerinden geri dönmesini bekliyor ancak yine de küresel pazarın arz açığı devam ettiği için 2024’ün 2023’e göre yaklaşık yüzde 10’luk bir yıllık kazançla kapanacağı tahmin ediliyor. Anketin medyan tahminine göre, şu an Londra’da 4.800 sterlin düzeyinde olan fiyatlar 2024’ün sonunda metrik ton başına 3.700 sterline gerileyecek. Ancak 2023 sonunda görülen seviyelerden yüzde 9,5 daha yüksek yılı bitirecek.

Üretim geriliyor

Mevcut 2023/24 sezonunda 375 bin tonluk küresel açık olacağı öngörülüyor. Fildişi Sahili’ndeki bu sezona ilişkin üretim beklentisi, daha önceki 2.18 milyon tonun altında 1,80 milyon ton civarına geriledi. Gana’nın 2023/24 mahsulü ortalama tahmini de 620 bin ton dolayında. (Kısa Dalga)