Çin çocukların telefonda daha az vakit geçirmesini istiyor

Yuchen Li

Çocukların cep telefonlarıyla daha az vakit geçirmelerini hedefleyen Çin hükümeti, "bağımlılık karşıtı" amaçlar taşıdığı belirtilen yeni bir düzenlemeyi hayata geçiriyor. Düzenleme ile çocukların fiziksel ve zihinsel sağlığının korunması amaçlandığı kaydedildi.

Çin'in en üst düzey internet düzenleyicisi olan Siber Uzay İdaresi (CAC) tarafından önerilen kurallara göre, internetteki içeriğin çocukların "iyi bir ahlak" geliştirmesine olanak sağlayacağı belirtilen "sosyalist değerleri" kapsayacak şekilde "güvenli" olması gerekiyor.

Söz konusu düzenleme ile piyasadaki tüm akıllı telefonlar ve uygulamalarda gömülü olarak bir "çocuk modu" bulunması zorunlu kılınacak. Böylece bir çocuğun ekrana baktığı süre en fazla 2 saat ile sınırlandırılabilecek.

Zaman sınırı, kullanıcının yaşıyla bağlantılı olarak düşebilecek. Örneğin 8 yaşından daha küçük olan çocukların telefonlarına, günde en fazla 40 dakika bakmalarına izin verilecek. Aynı zamanda 18 yaşından küçük çocukların mobil cihazlarını akşam saat 10.00 ile sabah 06.00 arasında kullanmaları mümkün olmayacak.

Çinli anne-babalar memnun

Kısıtlamaların uygulanıp uygulanmayacağı yönündeki kararın ebeveynlere bırakılacağı belirtiliyor.

Çok sayıda Çinli ebeveyn, söz konusu düzenlemeyi memnuniyetle karşıladı. Düzenlemenin destekçileri, Çin'de faaliyet gösteren sosyal medya platformu Weibo'da yaptıkları paylaşımlarda, hükümete "Aferin" dedikleri paylaşımlar yaptı.

Şanghay'da yaşayan bir ebeveyn olan Kong Lingman, DW'ye yaptığı açıklamada, "Bence bu düzenleme gerçekten çok iyi. Telefonlarında aşırı fazla zaman geçiren çocuklar, aileleriyle geçirdikleri güzel zamandan vazgeçebiliyor" diye konuştu.

Ancak bazı kesimler, hükümetin söz konusu düzenleme ile gençlerin özgür bilgiye erişimini kısıtlamayı hedeflediğini savunuyor. Weibo'da Çin'in devlet medyasının paylaşımı altına bu konudaki fikrini yazan bir kullanıcı, "Her şeyi kontrol etmek istemenin sonucu, nihayetinde hiçbir şeyin doğru düzgün kontrol edilmemesi olacaktır" ifadelerini kullandı. Söz konusu yorum yüzlerce beğeni aldı.

Eğlence ve ulusal güvenlik

Hükümetin getirdiği öneri, Çin'in siber alanı kontrol altına almak için attığı adımlar zincirinin bir parçası olma özelliğini taşıyor.

2019 yılında devlet, 18 yaşının altındaki çocukların bir bilgisayar oyununu oynamasını "gençlik modu" getirmek suretiyle sınırlandırmıştı. Uygulama başlangıçta çocukların oyunu hafta içi günde en fazla 90 dakika oynamasına izin verirken, 2021 yılında getirilen bir güncelleme ile çocukların cuma günleri, hafta sonu ve tatil günlerinde günde bir saat oynamasına izin verilmişti.

Aynı dönemde, video ve canlı yayın uygulamalarının, bir çeşit "anti-bağımlılık sistemini" hayata geçirmeleri talimatı da verildi. Bu kapsamda, tüm kullanıcıların gerçek isimleri ve devlet tarafından verilen kimlik belgeleriyle kayıt olmaları zorunluluğu getirildi.

Tayvan'daki Ulusal Yang-Ming Chiao-Tung Üniversitesi'nde iletişim ve teknoloji alanında araştırmalarını sürdüren Tai Yu-Hui, hükümetin bu konuda izlediği siyasetlerin bir bütün oluşturduğuna dikkati çekti. Tai, Çin hükümetinin "ulusal güvenliği sağlama" amacıyla internet, eğlence ve gençliğe odaklandığını ifade etti. Bununla örtüşen biçimde, Çin İnternet Ağı Bilgi Merkezi tarafından geçen Pazartesi günü yayınlanan bir rapor, ülkenin internete girme oranının Haziran 2023'te yüzde 76'yı aştığını ortaya koydu.

Kapitalist eğlence aktiviteleri olarak görülen sosyal medya videoları ve telefon oyunlarının, Çin hükümet propagandası ile uyumsuz olduğu yönünde yorumlar da mevcut. Tai, Şi Jinping on yılı aşkın süre önce iktidara geldiğinden bu yana, "siyasi ideolojiyi gündelik eğlence içeriklerine eklemleme yönünde bir eğilim" mevcut olduğu değerlendirmesinde bulundu.

Mart ayında Çin'in Devlet Konseyi Enformasyon Ofisi tarafından yayınlanan bir belgede de, "internetin hukukun sınırları içerisinde gelişmesinin" sağlanmasının hedeflendiği dile getirildi.

Teknoloji firmalarına darbe

Çin merkezli teknoloji firmaları, söz konusu yeni kurallardan hâlihazırda zarar görmüş bulunuyor. Söz konusu önerilerin kamuoyuyla paylaşıldığı Ağustos ayı başında, ülkenin internet devletlerinin hisseleri Hong Kong borsasında sert bir biçimde düşüş gösterdi. Söz konusu şirketler arasında Weibo, video canlı yayın uygulaması Bilibili, kısa video paylaşım uygulaması Kuaishou ve Çin'de kullanılan popüler mesajlaşma uygulaması WeChat'in sahibi Tencent de yer aldı.

Yaklaşık iki yıl önce, Çin makamları "gençlik modu" için kuralları sıkılaştırdığında, bazı uygulamalar söz konusu yasal önlemleri hayata geçirdi. Örneğin TikTok'un Çin versiyonu Douyin, 14 yaş altındaki çocukların günlük kullanımını 40 dakika ile sınırlandıran bir "ergen modu" uygulamaya koydu.

Şimdi yeni getirilen kısıtlamaların, teknoloji şirketlerini, kullanım ilkelerini güncellemeye iteceği tahmin ediliyor. Söz konusu gelişmenin teknoloji endüstrisi için olumsuz olduğu değerlendirmesinde bulunan Tai, şirketlerin devletin "kırmızı çizgilerini geçmemek için otosansüre başvurabileceği" uyarısında bulundu.