"Cizre bodrumları" davasının ret gerekçesi açıklandı: Eksik evrak

Şırnak'ın Cizre ilçesinde Aralık 2015'te ilan edilen ve 79 gün süren sokağa çıkma yasağı sırasında bodrumlarda hayatını kaybedenlere ilişkin Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) yapılan dava başvurusu reddedilmişti. Ret kararının gerekçesi Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. AYM karara gerekçe olarak eksik belgelerin mazaret olmaksızın geçerli süre içinde tamamlanmamasını gösterdi.

Anayasa Mahkemesi'ne dava başvurusu İnsan Hakları Derneği (İHD) Eş Genel Başkanı Avukat Öztürk Türkdoğan tarafından yapılmıştı. Dosyada Ahmet Tunç, Arjin Edin, Berivan Edin, Güler Yerbasan, Kemal Koç, Mehmet Akyol, Mehmet Siraç Özgül, Muhammed Ali Edin, Nermiye İverendi, Recep Demir, Sahip Baran Edin, Sait Bilgiç, Selim Özkul, Süleyman Edin, Süleyman Turgut ve Zekiye Edin, başvurucu olarak yer alıyordu.

Anayasa Mahkemesi 21 Nisan 2021 tarihli kararında dava başvurusunu usul yönünden reddetmişti. AYM eksik evrakların giderilmesi için avukatlara süre verildiğini ve toplamda 45 günü bulan bu yasal süre içerisinde avukatların mazeret bildirmeksizin eksiklikleri gidermediğini ve başvurunun bu nedenle reddedildiğini duyurdu.

Gerekçeli kararda söz konusu eksik belgelerin neler olduğu da şu şekilde açıklandı:

- Başvurucuların açık kimlik ve adres bilgileri başvuru formunda belirtilmemiş, başvurulara ait nüfus cüzdanı fotokopileri başvuru formuna eklenmemiştir.

- Başvurucu ve/veya yakınları tarafından başvuruyu yapan avukatlara verilen vekâletnameler başvuru dosyasında bulunmamaktadır.

- Bireysel başvuru yapıldıktan sonra başvuruyla ilgili koşullarda değişiklik meydana gelip gelmediği yönünde bilgi verilmemiştir.

- Başvuru formu usulüne uygun doldurulmamış, başvuru formunda olaylar genel olarak özetlenmiş ve kronolojik bir açıklama yapılmamıştır.

- Başvuru formunda ihlal edildiği ileri sürülen hak/hakların hangisi olduğu ve hangi nedenlerle ihlal edildiği hususu gerekçeleri ile birlikte öz olarak açıklanmamıştır.

- Başvuru konusu olay/olaylar ile ilgili olarak kanunda öngörülmüş idari ve yargısal başvuru yollarının tüketilmesi sonucu verilen nihai karar ve bu kararın tebliğine ilişkin belgenin aslı veya onaylı suretleri ile ileri sürülen ihlalin dayanaklarına ilişkin belgelerin asılları veya onaylı suretleri başvuru formunu eklenmemiştir."

Mahkemenin kararında "Bu sonuç hiçbir şekilde başvurucuların yakınlarının ölümü hakkında yürütülen soruşturmalara istinaden yaptıkları başvurular ile yine yakınlarının ölümü hakkında yürütülen soruşturmalar nedeniyle yapacakları olası başvurulara herhangi bir halel getirmemektedir" denildi.

TORKDOĞAN'DAN AÇIKLAMA

Avukat Öztürk Türkdoğan AYM’nin gerekçeli kararının yayımlanmasının ardından kamuoyuna bir açıklama yaptı. Açıklamada "Cizre üçüncü bodrumunda yaşamını yitiren Derya Koç ve arkadaşlarının yaşam hakkı ihlali bireysel başvuruları AYM’de her bir başvurucu bakımından ayrı ayrı devam etmektedir" denildi.

AYM kararının 10 Şubat 2016 tarihli ihtiyadi tedbir talepli başvuru ile ilgili olduğunu kaydeden Türkdoğan mahkemenin 12 Şubat günü ölüm haberinin alınması üzerine "tedbir verilmesine yer olmadığına" şeklinde hüküm verdiğini belirtti. Türkdoğan "Bu karar henüz verilmeden aynı gün akşam saatlerinde de AİHM’e başvuru yapmıştık" dedi.

AYM'nin reddettiği başvurunun hayatını kaybeden kişilerin yakınları tarafından devam ettirildiğini ifade eden Türkdoğan hayatını kaybeden bazı kişilerin ailelerine ulaşılamadığını ve toplam 10 kişi üzerinden başvurunun sürdürüldüğünü ifade etti.
"Aradan 1 yıl 9 ay geçtikten sonra Anayasa Mahkemesi Bölümler Raportörlüğü tarafımıza bir mektup göndererek, eksikliğin giderilmesi bildiriminde bulunmuş ve mektupta belirtilen eksiklikleri 15 gün içerisinde tamamlamamız gerektiğini belirtmiştir" diyen Türkdoğan mektubu 13 Kasım 2017 tarihinde aldıklarını ve ek süre talep ettiklerini belirterek "15 günlük süre dolduktan sonra ek süre talebimize 01.12.2017 tarihinde olumlu cevap verilmiştir. Biz de bu tarihi esas alarak 30 gün içinde istenilen evrakları teslim ettik" dedi.

Türkdoğan açıklamasında AYM’nin eksikliğin giderilmesi bildirimini en geç 6 ay içinde yapması gerektiğini ancak bu işlemleri süresinde yapmadığını ve kendi iç tüzüğüne aykırı davrandığını kaydetti.

"İç hukuk gereği her bir başvurucu bakımından soruşturma sürecinin bitmesi ve konunun bu şekilde AYM önüne getirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır" ifadelerini kullanan Türkdoğan yaşamını yitirenlerin yakınları bakımından herhangi bir hak kaybı oluşmadığını ifade etti.

Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş Ocak 2020'de yaptığı bir açıklamada Cizre’de 14 Aralık 2015 ila 2 Mart 2016 arasındaki sokağa çıkma yasağı sırasında "bodrum katlarına sıkıştırılan yaklaşık 120 kişinin yakılarak öldürüldüğünü" ileri sürmüştü.

DW/ EC, JD