Sivil toplum kuruluşları: Deprem bölgesinde ölülere eziyet ediliyor
Türkiye'yi yasa boğan 7,7 ve 7,6'lık Kahramanmaraş merkezli, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa'da büyük yıkımlara neden olan depremde binlerce insan enkaz altında kaldı.
Enkaz altındakilerin çıkarılması sürecinde yaşanan olumsuzlukar ise kamuoyunun gündemindeki yerini koruyor.
Çok sayıda dernek ve sivil toplum örgütü bu çalışmalarda yapılan özensizliklere dikkat çeken bir açıklama yaptı.
Açıklamada ölülerin de çeşitli biçimlerde eziyete maruz bırakıldığı vurgulanırken alelacele enkazın kaldırılmaya başlanması cenazelerin vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olabileceği belirtiliyor.
Çağrıda enkazın hızlı biçimde kaldırılarak imha edilmesi buradaki binlerce cenazenin uygun biçimde çıkarılmamasına, kayıtların tutulmamasına, yakınlarına teslim edilmemesine ve nihayetinde layıkıyla defnedilmemesine yol açacağının altı çizilirken 'ölülerin layıkıyla defnedilmemesi; ne hukuki ne de insanidir' görüşü dile getirildi.
"Ölülere saygı yaşayanlara saygının göstergesidir"
Açıklamada şöyle denildi:
"Bu felakette üst üste binen şiddet sarmalında ne yazık ki ölüler de çeşitli biçimlerde eziyetlere maruz kalmaktadır. Yaşamını kaybedenlerin yakınları cenazelerini kendi imkânlarıyla savcılığa götürerek onay almak zorunda kalabilmektedir. İnsan haysiyetini zedeleyecek şekilde usulüne uygun teslim prosedürleri gözetilmeden cenazeler yerde kalabilmektedir. Alelacele enkazın kaldırılmaya başlanması cenazelerin vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olabilmektedir. Enkazdan çıkarılan, yaşamını yitirmiş depremzedeler kimi zaman doğrudan battaniyelere sarılarak kimi zaman toplu biçimde defnedilebilmektedir. Göçmen ve mülteciler ile LGBTİ+ gibi çeşitli topluluklar yeterince yardımlara erişememekte ve cenazelerine ulaşmakta da sıkıntılar çekmektedir.
Arama kurtarma devam ederken enkazlar kaldırılıyor
Yıkılmış binaların altında yaşamını kaybetmiş binlerce insanın varlığına rağmen usulüne uygun kurtarma çalışmaları yapılamamaktadır. Arama kurtarma çalışmalarının devam ettiği bölgelerde enkazlar kaldırılmaya başlanmıştır. Bu durum acılı aileler başta olmak üzere kamuoyunda ciddi bir infiale neden olmuştur. Uluslararası arama kurtarma ekiplerinin bazıları buna tepki göstererek arama kurtarma çalışmalarından çekilmiştir.
Enkazın alelacele kaldırılması yıkılmış binaların altında hayatta olma ihtimali olan kişilerin yaşamını yitirmesine ve cenazelerin vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olabilecektir. Enkazın hızlı biçimde kaldırılarak imha edilmesi buradaki binlerce cenazenin uygun biçimde çıkarılmamasına, kayıtların tutulmamasına, yakınlarına teslim edilmemesine ve nihayetinde layıkıyla defnedilmemesine yol açacaktır. Ayrıca bu cenazelerin kaybolma ihtimali vardır. Bu süreç suç delillerinin de yok edilmesine de sebebiyet verebilir.
Ölülerin layıkıyla defnedilmemesi; ne hukuki ne de insanidir. Cenazelerin usulüne uygun biçimde defnedilmesi amacıyla gerekli imkânların yaratılması, cenazelerin uygun biçimde çıkarılması ve yakınlarına teslim edilmesi yalnızca ölüye saygının temel ilkesi değil; aynı zamanda yaşayanlara saygı göstermenin de gereğidir. Ayrıca ölülerin layıkıyla defnedilmesi adaletin sağlanmasında da önemli bir adım olacaktır.
Yaşamını yitirenlerin cenazelerine saygıyla yaklaşmak gerekir. Bu felakette oldukça çetin kış şartlarında enkaz başında yakınlarının cansız bedenlerini bekleyen herkese cenazeleri usulüne uygun bir şekilde teslim edilmelidir. Herkesi bu en insani talebimize destek olmaya; hükümeti de bu konuda sorumlu davranarak gereğini yapmaya çağırıyoruz!"
Ölüye Saygı ve Adalet İnisiyatifi (ÖSAİ)
İnsan Hakları Derneği (İHD)
Diyarbakır Tabip Odası
Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı (TOHAV)
Hafıza ve Adalet Merkezi
Medeniyetler Beşiğinde Yakınlarını Kaybedenlerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (MEBYA-DER)
Anadolu Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (ANYAKAY-DER)
Toplumsal Dayanışma İçin Psikologlar Derneği (TODAP)
Özgürlükçü Demokrat Avukatlar (ÖDAV)
Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD)
Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD)
Adil Yargılama Haklarına Erişim Derneği (AYHED)
Basın ve Hukukta Hakikatleri Araştırma Derneği
Demokratik Alevi Dernekleri (DAD)
Alevi Bektaşi Federasyonu (ABF)
Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu (AABK)
Alevi Dernekler Federasyonu ( ADFE)
Alevi Kültür Dernekleri (AKD)
Pir Sultan Abdal Kültür Dernekleri (PSA)
Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı
Federasyona Demokratika Elewi (FEDA)
Almanya Alevi Birlikleri Konfederasyonu (AABK)
Avusturya Alevi Birlikleri Federasyonu (AABF)
Maraş Demokratik Dernekler Federasyonu (MARDEF)
Almanya Tilkililer Sosyal Dayanışma Derneği (Maraş)
Maraş Yaşamı Yerinde ve Yeniden İnşa Hareketi
Kadının İnsan Hakları (KİH) - Yeni Çözümler Derneği
Kadın Zamanı Derneği
Kaos-GL
Ankara Gökkuşağı Aileleri Derneği (GALADER)
Diyarbakır Barosu LGBTİ+ Hakları Komisyonu
Pembe Hayat LGBTİ+ Dayanışma Derneği
Birlikte Yaşamak İstiyoruz İnisiyatifi
Suriye Evi Derneği
Suriye Toplum Derneği
Halkların Köprüsü
Demokrasi İçin Birlik (DİB)
İnsan Hakları ve Sosyal Güvenlik Forumu
Doğu-Güneydoğu Dernekleri (DGD)
78’liler Girişimi
17 Mayıs Derneği
KAYY-DER
Bingöl, Yayladere, Güneşlik Köyü Yardımlaşma Derneği
Der –Mez (Însiyatîfa Derûnnasên Mezopotamyayê)
Gün-Der
(Kısa Dalga)
