Dr. Ramazan Demirtaş: Karadeniz'deki 8.3 deprem üreten fay hangisi...

YAVUZ KARAMAHMUTOĞLU

Türkiye'yi yasa boğan 7,7 ve 7,6'lık Kahramanmaraş merkezli, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Hatay, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa'da büyük yıkımlara neden olan depremlerden sonra diri faylara ilişkin tartışmalar devam ediyor.

Bu iddialar arasında Karadeniz fayı da bulunuyor. Önceki günlerde birinci bölüm olan Marmara Depremi ve ikinci bölüm olan deprem bölgesinden sonra, Uzmanlık alanı Paleosismoloji, deprem jeolojisi olan Dr. Ramazan Demirtaş'la söyleşimizin üçüncü bölümünde Karadeniz fayını konuştuk.

Son dönemin gündeme gelen konularından biri de Karadeniz fayı, büyük deprem olacak diyenler oldu, konuya ilişkin ne söylemek istersiniz?

"Biz burada doğru bilgileri aktarırken zorlanıyoruz. Çünkü çok kirli bilgi var. Bir tanesi de çıkıp bunlardan ben 8.3 büyüklüğünde deprem bekliyorum dedi. Şimdi o 8.3 bekliyorum diyen arkadaş bence araştırın lise mezunu filan ancadır ya da başka bir yüksek okul mezunudur. Şimdi eğer siz bunu derseniz ben de size hemen şunu sorarım, Karadeniz'deki 8.3 deprem üreten fay hangisiymiş? Bugüne kadar 8.3 üreten Karadeniz'deki fayda en son deprem ne zaman olmuş? Ondan önce ne zaman olmuş?"

Çünkü siz oraya 8.3 gibi bir deprem koyarsanız Kuzey Anadolu fayından da daha büyük bir fay oluşur. Şimdi Kuzey Anadolu fayına gidin Kuzey Anadolu fayının bugüne kadar oluşturduğu en büyük deprem 7.9 büyüklüğünde bir depremdir. Kuzey Anadolu fayı bir levha sınırı fayıdır ve Türkiye'nin en büyük deprem üreten fayıdır. Şimdi bunun geçmişine gittiğiniz zaman 7.9'luk bir seri bir dizi geçmişte de belli aralıklarla deprem ürettiğini görürsünüz. Ne zaman? 300-600 yıl gerilerine gidin Kuzey Anadolu fayının doğusundan batısına kadar bir seri depremler 7 ile 8 arasında depremlerin olduğunu görürsünüz.

Eğer siz Karadeniz'de 8.3 derseniz yani biraz önce Doğu Anadolu fayı da mesela gidin 1000-1500 yıl aralıklarla sürekli bir seri 7 ile 8 arasında deprem üretir. Ölü deniz fayı zonu da öyle. Şimdi Karadeniz'e böyle bir deprem koyduğun zaman Kuzey Anadolu fayından da büyük oraya Kuzey Anadolu fayı, Doğu Anadolu fayı ve Ölü deniz fay zonundan daha uzun 1500-2000 km uzunlukta bir fay koymanız lazım ve onu aktif yapmanız lazım ve 300 yıl, 500 yıl, 600 yıl geriye gittiğiniz zaman 8-7'nin üzerinde 7-8.3 arasında bir seri depremleri görmeniz gerekir ki bunların hiçbiri yok. Çünkü öyle bir fay yok yani.

Karadeniz'in içerisinde eski bir faylar var. Ne fayları var? Bundan Kuzey Anadolu fayı oluşmadan önce orada paleotetis dediğimiz bir okyanusun kapanmasının eski zayıflık düzlemleri var. Zaman zaman orada 3'lük 4'lük depremler o faylar üzerinde gelişebilir. Bunlar etraftaki deformasyon sonucu küçük küçük kırıkların üzerinde gelişen depremlerdir. Karadeniz'in içerisinde uzun yani büyük bugüne kadar bana 6-6.5'un üzerinde bir deprem söyleyin yoktur.

Yani şimdi bir tane 1968 Bartın depremi vardır ama o deprem Karadeniz içerisindeki bir ters faylanmaya aittir. O da 6 küsurluk bir deprem 6.5 mi 6.6 büyüklüğünde. Yani 8.3 tamamen hayali bir üründür, hayali bir zorlamadır. Karadeniz'deki hangi faydan geçmişte kaç tane 8'lik, 7'lik deprem olmuş bunu bir gösterin bir de üstelik deniz tabanından bahsediyorsunuz. Hangi veriye dayanarak bunu söylüyorsunuz? Yani onun için lütfen bu tür şeylerin tamamen kirli bilgi olduğunu düşünebilirsiniz. Bugün Karadeniz kıyıları en güvenli bölgelerden bir tanesidir deprem açısından." (Kısa Dalga)

Dr. Ramazan Demirtaş'tan deprem yanıtları: Deprem üreten faylar hangileri?... Adana, Savrun fayı, Sürgü, Çardak ve Malatya fayı

Dr. Ramazan Demirtaş: 1999'dan sonra yüzde 65, 30 sene dedik, kaldı 6 yıl, mutlaka 6 yıl içinde olacak meselesi tartışmaya açık