ENAG kimlerden oluşuyor, nasıl çalışıyor, sonuçları TÜİK'ten neden farklı?
Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) her ay, kendi hesapladığı enflasyon oranıyla kamuoyunun karşısına çıkıyor. ENAG'ın ve Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı enflasyonı oranlar arasında büyük bir makas olması dikkat çekiyor.
Galatasaray Spor Kulübü, 3 Temmuz'da Kamuoyu Aydınlatma Platformu'na (KAP) yaptığı özel durum açıklamasında sponsorluk anlaşmasında enflasyona göre artış oranı için TÜİK ve ENAG'ın açıklayacağı oranların ortalamalarının alınacağını duyurdu.
BBC Türkçe'den Mahmut Hamsici'nin haberine göre ENAG, 2016 yılında bir doktora tezi projesi olarak doğmuş.
Grup, Yeditepe Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi'ndeki Finansal İktisat Doktora Programı'nda, danışmanlığını Prof. Dr. Veysel Ulusoy'un yaptığı, doktora öğrencisi Serkan Gençer'in tez projesi ile ortaya çıkmış.
ENAG bugün, Prof. Dr. Ulusoy ve Gençer dahil olmak üzere yedi kişilik bir akademisyen ve ekonomi uzmanları ekibinden oluşuyor.
Grubun bir danışma kurulu da bulunuyor. Bu kurulda eski bürokratlar da yer alıyor.
Örneğin eski Hazine ve Dış Ticaret müsteşarı Tevfik Altınok, eski Maliye Bakanlığı hesap uzmanı Dr. Hasan Yalçın, eski maliye müfettişi Sacit Akdemir, kuruldaki isimler arasında.
Prof. Dr. Ulusoy, ENAG'ın maddi olarak kimseden destek almadığını, arkasında hiçbir grubun olmadığını söylüyor.
"Peki çalışmalar nasıl yürüyor?" sorusuna şu cevabı veriyor: "Gruptakilerin çoğu gönüllü. Eğer bir finansman gereği duyuyorsak Veysel hocanın maaşının bir kısmı diyelim (Gülüyor). Tertemiz, arkasında herhangi bir kuruluş yok."
ENAG verileri nasıl topluyor?
Ulusoy, enflasyonu hesaplarken verileri internet üzerinden veri kazıma denilen yöntemle topladıklarını anlatıyor.
Verileri tamamen web sayfalarından, özellikle de bütün hane halklarının aktif olarak kullandığı sayfalardan topladıklarını belirtiyor.
"Bu, Harvard ve MIT'de uygulanan yöntemin aynısıdır. Dünyada da bazı merkez bankları, kendi enflasyon verilerini oluşturmak için, kendi bünyelerinde bu yöntemi kullanırlar" diyor.
ENAG enflasyonu nasıl hesaplıyor?
ENAG olarak saatlik enflasyonu hesaplayacak bir sistemlerinin olduğunu, bunu sonra günlük hesaplayıp aylığa çevirdiklerini, onu da yıllığa çevirdiklerini anlatıyor Ulusoy.
Ayçiçek yağı fiyatındaki değişimi örnek olarak aktarmasını istediğimizde bunu şöyle açıklıyor:
"Bütün elde edilebilir ayçiçek yağı fiyatlarının verileri o gün çekiliyor. O gün promosyon varsa da o gün zam varsa da o gün fiyatı değişmemişse de bütün ayçiçek yağı fiyatları çekiliyor. İstatistikteki büyük sayılar kanunu kapsamında bunun ortalaması alınıyor ve bu ortalamadan yola çıkılarak o günkü ayçiçek yağının enflasyonu hesaplanıyor.
"Hata olmasın diye en az yedi sekiz bilgisayardan, eş zamanlı olarak, Türkiye'nin her yerinden bütün fiyatları alıyoruz. Ürünlerin ortalama fiyatlarını hesaplıyoruz. Günlük hesapları sonra aylığa çeviriyoruz. Ürünlerin ortalama fiyatlarıyla TÜİK'in sayfasındaki ağırlığını çarpıp, enflasyon sepetine katkısını ölçüyoruz. TÜİK'in 415 maddelik enflasyon sepetinin aynısını kullanarak enflasyon oranını elde ediyoruz."
ENAG'ın verileri günlük olarak ve web siteleri üzerinden topladığını belirtiyor.
Ulusoy, veri kazıma yöntemiyle her ay milyonlarca veri çektiklerini belirtiyor: "Bir saatte bütün Türkiye'nin verilerini alabiliyoruz. Günlük yaklaşık 255 bin veriyi bir saatte alabiliyoruz. TÜİK'in aylık 550 bin fiyat verisine karşın 7,5 milyondan fazla fiyat verisini elde ediyoruz. Bu da bizi büyük sayılar kanununun o güzel sonuçlarına götürüyor." (Kısa Dalga)
