İran’da protestolar büyüyor: Kadınlar saçlarını kesip başörtülerini yakıyor

İran'da ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra Cuma günü hayatını kaybeden 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin ölümü ülke çapında protesto ediliyor. Kurdpa haber ajansı, eylemlerde en az iki kişinin hayatını kaybettiğini, yaklaşık 10 kişinin ise yaralandığını aktardı.

Başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alınan Amini’nin ölümü ülke çapında protestolara ve sosyal medyada tepkilere yol açtı.

Tahran'da da bugün kadın hakları savunucuları ve öğrencilerin çağrısıyla eylemler düzenlendi. Çok sayıda kadının başörtülerini çıkardığı ve “Diktatöre ölüm”, " İslam Cumhuriyeti'ne ölüm" sloganlarının atıldığı bildirildi. Bölgede bulunanlar, polisin protestoculara biber gazı attığını ve kalabaılığı coplarla dağıtmaya çalıştığını paylaştı. Tahran Emniyet Müdürü, Amini’nin ölümünü "tekrarlanması istenmeyen talihsiz bir olay" diye tanımladı.

Amini'nin gözaltına alındıktan sonra ahlak polisi tarafından dövüldüğü ve işkenceye maruz kaldığı, bu nedenle komaya girdiği iddia edildi. Polis ise Amini’nin Tahran'daki ahlak polisinin karakolunda 13 Eylül'de aniden kalp rahatsızlığı yaşayarak acilen hastaneye kaldırıldığını öne sürdü.

Cuma günü hayatını kaybeden Amini’nin Sakkız şehrinde hafta sonu gerçekleşen cenazesinde de “Diktatöre ölüm” sloganlarının atıldığı protestolar düzenlenmişti. Bu slogan, İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in başörtüsü kurallarının katı bir şekilde uygulanması açısından yürüttüğü baskıcı politikaları hedefliyor.

İran’da Kürtlerin yoğun yaşadığı Sakkız şehri dışında Senendec’te de eylemler düzenlendi. Ancak Emniyet Müdürü Tuğgeneral Hüseyin Rahimi, işkence iddialarını "korkakça" diye tanımladı ve Amini'nin herhangi bir fiziksel zarar görmediğini öne sürdü.

Muhafazakar Fars Haber Ajansı'nın haberine göre Rahimi "Karar gününe kadar bekleyeceğiz, ancak güvenlik görevlerini yerine getirmeye son veremeyiz" dedi.

18 Eylül’de sosyal medyada görülen bir videoda öfkeli insanların bir yürüyüş gerçekleştirdiği ve Kürtçe “Kadın, hayat ve özgürlük” sloganları attığı görüldü. Bazı görüntülerde ise kadınların başörtülerini çıkararak yürüyüşe katıldığı yer aldı. Güvenlik görevlilerinin protestoculara ateş açtığı görüntüler de sosyal medyada paylaşıldı.

İran sokaklarında başörtüsünü çıkarıp yürüyüş düzenleyen ya da başörtüsünü yakan kadınlar görüldüğü gibi sosyal medyada da saçlarını kesen kadınların videoları viral oldu.

این خشم ریشه‌تونو می‌سوزونه.#مهسا_امینی pic.twitter.com/0hF14l4ezw

— Naser Khoshnevis (@khoshnevisnaser) September 18, 2022

Oyuncu Anahita Hemti, Instagram’da saçlarını kestiği videosunu paylaşarak saç kesmenin İran’daki kimi inanışlara göre yas sürecinin bir parçası olduğunu dile getirdi. Kimi İran efsanelerinde de kadınların saçlarını kesmesi yas sürecinin bir parçası olarak anlatılırken bu inanış Amini’nin ölümünden sonra bir öfke temsiline dönüşmüş durumda. İranlı oyuncular Ketayoun Riahi ve Shabnam Farshadjo’nun da protesto amacıyla başörtülerini çıkardığı görüldü.

KÜRT SİYASETÇİLERDEN GREV ÇAĞRISI

Bazı Kürt siyasi partiler ve muhalefet grupları grev çağrısında bulunurken bazı işyerleri Pazartesi günü kepenklerini kapatacağını açıkladı. Amini’nin ailesini arayarak başsağlığı dileyen İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, meselenin detaylıca soruşturulması için emir verdiğini aktardı.

Amini’nin babası ise Hammihan gazetesine yaptığı açıklamada rejim yanlısı yayınların iddialarının aksine kızının epilepsi, diyabet ve beyin tümörü gibi rahatsızlıklarının olduğunu reddetti.

Karakolda yaşananlara dikkat çekerek, “Koridorların içinde ne oldu?” sorusunu yöneltti. Ahlak polisinin görevine son verilmesi için yapılan çağrılara ise muhalif siyasetçiler ve ünlüler katıldı. İran’da başörtüsü yasağına ve ahlak polisinin uygulamalarına karşı uzun zamandır tepkiler var.