Kara deliklerdeki yığılma diski için ilk kanıt yayınlandı: Artık varlığı biliniyor
Bilim dünyası genel olarak her galaksinin merkezinde, buna içinde bulunduğumuz Samanyolu Galaksisi’de dahil olmak üzere, bir süper kütleli kara delik barındırdığına inanıyor. Bu devasa kara deliklerin aktif olarak beslendiği ve kozmik olarak etraflarının bir karmaşadan ibaret olduğu düşünülüyor. Astronomlar ise bir süre önce III Zw 002 galaksisinin merkezindeki kara deliği çevreleyen bir yığılma diskinin en net kanıtını tespit ettiler.
Yığılma disklerine dair en net kanıt
Donanımhaber'den Metin Akpınar'ın derlediği bilgilere göre; bilim insanları, bu kozmik devlerin gaz ve tozdan oluşan dönen yığılma diskleri ile çevrili olduğunu belirtiyor. Bu parlayan disk, yüksek enerjili gama ışınları ve X-ışınlarından görünür ışık, kızılötesi ve radyo dalgalarına kadar elektromanyetik spektrum üzerinde aşırı enerji yayıyor. ABD'deki Gemini Kuzey Teleskobunu kullanılarak yapılan gözlemler sonucunda III Zw 002 galaksisinin merkezindeki kara deliği çevreleyen bir yığılma diskinin en net kanıtı keşfedildi. Resmi açıklamaya göre, bulgular "iki nadir ve tuhaf yakın kızılötesi emisyon hattından" elde edilen verilerin incelenmesinin ardından elde edildi.
Kara deliklerdeki yığılma diski için ilk kanıt bulundu
Yığılma disklerinin teleskoplar kullanılarak doğrudan gözlemlenmesi iki faktör nedeniyle oldukça zor. İlk olarak bu yapılan Dünya'dan çok uzaktalar ve son derece küçük boyutlara sahipler.
Sonuç olarak, gökbilimciler diskin boyutunu ve davranışını belirlemek için disk içinden salınan ışık spektrumuna güveniyorlar. Bu yöntem, gökbilimcilerin III Zw 002 galaksisinin yığılma diskinden kaynaklanan "iki yakın kızılötesi emisyon çizgisini" ilk kez tespit etmelerini sağladı.
Kara deliklerdeki yığılma diski için ilk kanıt bulundu
Yığılma diskinin varlığı özellikle çift tepeli profil olarak bilinen geniş emisyon çizgileri aracılığıyla anlaşılıyor. Geniş çizgi bölgesi, bu çizgilerin ortaya çıktığı yığılma diskinin bulunduğu bölgeyi oluşturuyor. Çalışmada yer alan Alberto Rodriguez-Ardila, “İlk kez, bu tür çift tepeli profillerin tespiti, aksi takdirde çözülmesi mümkün olmayan bir bölgenin geometrisine sağlam kısıtlamalar getiriyor. Ve artık aktif bir galaksinin beslenme süreci ve iç yapısı hakkında net kanıtlarımız var” diyor.
Tespit edilen iki emisyon çizgisinden birisi olan “Paschen-alpha” çizgisinin 16,77 ışık günü (ışığın süper kütleli kara delikten bir Dünya gününde kat ettiği mesafe) yarıçapında olduğu tespit edildi. Bir diğeri olan “O I” çizgisinin ise 18.86 ışık günü yarıçapındaki yığılma diskinden geldiği tespit edildi. Ölçümler ayrıca geniş çizgi bölgesinin dış yarıçapının kabaca 52,43 ışık günü olabileceğini ortaya koydu. Bu araca incelenen süper kütleli kara delik, Güneş’in 400-900 milyon katı kütleye sahip.
