Kırım'a açılan stratejik kapı: Herson

Roman Goncharenko

Ukrayna topraklarına saldırdığı ilk günlerde Herson'u ele geçiren Rusya, yaklaşık 9 ay sonra askerlerini bu bölgeden çekme kararı aldı. Ukrayna'nın güneyindeki bu bölge, stratejik öneme sahip.

Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'nun geçtiğimiz günlerde Ukrayna'nın güneyindeki Herson kentinden Rus birliklerini çekme kararı aldıklarını duyurması aslında büyük şaşkınlık yaratmadı. Öncesinde Rusya'nın Ukrayna'daki birliklerinin yeni komutanı General Sergey Surovikin, Ekim ayının sonunda "zorlu kararların" alınacağından söz etmişti. Bunun en önemli nedeni ise Ukrayna ordusunun Antonovsky Köprüsü'nü hedef almasıyla Rusya'nın ülkenin en büyük nehri olan Dniapro'nun sağındaki bölgelere askeri sevkiyat yapmasında yaşanan zorluklardı.

Ukrayna ordusunun Ağustos sonunda başlattığı karşı saldırı dengeleri değiştirmiş durumda. Ukrayna askerleri gün geçtikçe de Herson'a yaklaşıyor.

Stratejik konuma sahip

Rusya, savaşın ilk günlerinde bu bölgeyi ele geçirdi. Daha önce 280 bin kişinin yaşadığı bölgenin başkenti Herson, Mart ayında işgal edildi. Burası, sakinlerinin büyük bölümü Rusça konuştuğu bir bölge.

Amatör çekimler, sivil Ukraynalıların Rus askerlerini protesto ettiklerini yansıtmıştı. Ancak Ruslara karşı askeri direniş çok zayıftı. Ukrayna'da hiçbir bölge, bu denli hızlı bir şekilde Ruslar tarafından işgal edilmedi. Bunun neden ve nasıl gerçekleştiği, Kiev hükümeti için bugün de yanıtlanması gereken sancılı soruların başında yer alıyor.

Herson bölgesi, yaklaşık 28 bin 500 kilometrekarelik yüzölçümüyle neredeyse Belçika kadar büyük. Ve Ukrayna'nın güneyinin, stratejik bakımdan en büyük öneme sahip bölgesi konumunda. Çünkü Dniapro Nehri ile hem doğuda Azak Denizi'ne, hem de batıda Karadeniz'e erişim sağlıyor.

Daha da önemlisi, Kırım'a tek kara bağlantısı bu bölgeden geçiyor. Bu nedenle Herson, Rusya tarafından 2014 yılında ilhak edilen Kırım'a açılan kapı olarak görülüyor.

İşte bu kapı, Rusya işgali başladığında açık bırakıldı. Rus ordusunun ilerlemesini durdurmak için köprüler havaya uçurulmadı. Bu nedenle, büyük Rus birlikleri Kırım'dan kuzeye doğru, yüzlerce kilometre ilerleyebildi.

Kuzey Kırım Kanalı'nın önemi

Muhtemelen Rusya'nın en önemli hedefi, Herson'un yaklaşık 80 kilometre doğusunda başlayıp Kırım'da sona eren Kuzey Kırım Kanalı'ydı.

Kırım su sıkıntısı çekiyor ve Sovyetler Birliği döneminden itibaren bu kanal aracılığıyla, Dniapro Nehri'nden tatlı su temin ediliyordu.

İlhaktan sonra Ukrayna su akışını durdurdu. Kırım'da tarım zora girdi. Bunun üzerine Ruslar 2014 yılında inşaa edilen barajı havaya uçurdu, Kırım'a su akışını yeniden tesis etti. Rus ordusu aynı zamanda Herson ve diğer kentleri işgal ederek Ukrayna'nın Karadeniz'e çıkışını kapattı.

Limanı, gemileri ve karpuzlarıyla ünlü

Herson, gemi yapımıyla tanınıyor. Kent, 18. yüzyılın sonunda dönemin Rus İmparatorluğu'nda, Dniapro Nehri'nin ağızında kuruldu. Adını da Antik Yunan kolonisi Hersonisos'tan aldı.

Ukrayna'nın Karadeniz sahilindeki en eski limanı bu bölgede. Rusya'nın Karadeniz filosu için ilk donanma gemileri burada inşa edilmişti. Gemi üretiminde, tankerler dahil olmak üzere, sivil kargo gemileri inşasında uzmanlıkları var.

Ama Herson deyince akla ilk olarak sadece gemiler değil, karpuz ve domates de geliyor. Herson'un karpuzları efsane.

Devasa tarım alanına sahip

Ukrayna'da aslında her yıl Ağustos ayı itibariyle marketler ve pazarlar karpuzlarla renkleniyor. Ama bu yıl bu mümkün olmadı. Sosyal medyada paylaşılan, elinde karpuz tutan Ukrayna askeri görselleri artık işgal edilen toprakların geri alınması hedefinin bir sembolü haline dönüştü.

Herson bölgesi meyve ve sebze yetiştiriciliğiyle ünlü. Yaklaşık iki milyon hektarlık toplam tarım alanı, Ukrayna'daki en büyük tarım alanı. Tek başına bu bölgedeki tarım alanı, Hollanda'nın tarım alanının da neredeyse iki katı.

Ukrayna ihtiyatlı

Kiev ise Rus askerlerinin bu bölgeden çekilecek olmasına ihtiyatlı bir tepki göstermişti.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, 9 Kasım'da "Düşman bize hediye, iyi niyetli bir jest yapmıyor. Savaşmaya devam etmeliyiz" açıklamasını yaptı.

Zelenskiy, ayrıca Kahovka hidroelektrik santralinin hedef alınmaması gerektiğini konusunda Rus liderliğini uyarırken "Bunu yaparsanız, tüm dünyaya savaş ilan etmiş olursunuz. O zaman başınıza gelecekleri siz düşünün" dedi.