Merkez Bankası'ndan enflasyon raporu: Ne düştü, neyin fiyatı arttı?

TÜİK kasım ayında aylık enflasyonu yüzde 2,88, yıllık enflasyonu ise 84,39 olarak açıklamıştı.

MB'nin raporunda tüketici yıllık enflasyonundaki gerilemeyi enerji ve temel mal gruplarının sürüklediği belirtildi.

Raporda, gıda grubu yıllık enflasyonundaki yükselişte taze meyve ve sebze kaleminin yanı sıra süt ve süt ürünleri fiyatlarının öne çıktığı kaydedildi.

Raporda şöyle dendi:

'Enerji ve temel gruplarda düşüş'

* Bu dönemde tüketici yıllık enflasyonundaki gerilemeyi enerji ve temel mal grupları sürüklerken aylık bazda gıda grubu fiyat gelişmeleri öne çıktı. Yıllık enflasyon, temel mallarda tüm alt gruplarda düşüş kaydetti. Enerji yıllık enflasyonu baz etkisiyle gerilerken bu grupta aylık artış da nispeten ılımlı seyretti. Gıda grubu yıllık enflasyonundaki yükselişte taze meyve ve sebze kaleminin yanı sıra süt ve süt ürünleri fiyatları öne çıkmakla birlikte, grup geneline yayılan artışların devam ettiği izlendi.

Gıdada artış var

* Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda grubunun katkısı 0,87 puan artarken temel mal, enerji ve hizmet gruplarının katkıları sırasıyla 0,98, 0,93 ve 0,09 puan azaldı. Alkol-tütün-altın grubunun katkısı ise belirgin bir değişim göstermedi.

Kira artış hızı yavaşladı

* Hizmet fiyatları kasım ayında yüzde 2,18 oranında yükseldi, grup yıllık enflasyonu 0,48 puan artarak yüzde 60,72 olarak gerçekleşti. Bu dönemde yıllık enflasyon, kira ve haberleşme hizmetlerinde yükselirken diğer alt gruplarda gerileme kaydetti. Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre; kira alt grubunda aylık artış, bir önceki aya kıyasla yavaşladı. Haberleşme alt grubunda fiyatlar telefon görüşmesi ve internet ücretleri belirleyiciliğinde yüzde 2,96 oranında artarken bu grupta yıllık enflasyon yüzde 29,17’ye yükseldi. Diğer hizmetler alt grubunda fiyatlar aylık bazda yüzde 1,41 oranında yükseldi; bu gelişmede bakım-onarım, eğlence-spor hizmetleri, ev içi hizmetler ve sigorta hizmetlerinin etkisi hissedildi.

Lokanta ve konaklamada durum ne?

* Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar görece yatay seyretti, grup yıllık enflasyonu 1,54 puan geriledi. Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel grubunda fiyatlar yüzde 3,18 oranında arttı, yıllık enflasyon baz etkisiyle yüzde 80,30 seviyesine geriledi. Temel mal grubunda yıllık enflasyon, 3,54 puan düşüşle yüzde 76,11 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon, tüm alt gruplarda geriledi. Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) kasım ayında yüzde 2,46 oranında artarken bu gelişmeyi beyaz eşya, mobilya ve otomobil kalemleri sürükledi. Dayanıklı mal alt grubunda yıllık enflasyon, baz etkisiyle 2,97 puan azaldı ve yüzde 89,50 seviyesine geriledi.

Giyim ve ayakkabıda dikkat çeken gerileme

* Diğer temel mallarda bu dönem yüzde 2,17 oranında fiyat artışı gözlenirken yıllık enflasyon 3,74 puan azalışla yüzde 81,64 olarak gerçekleşti. Bu alt grubun fiyat artışında, kişisel bakım ürünleri ve ev ile ilgili temizlik malzemeleri öne çıkmaya devam etti. Giyim ve ayakkabı alt grubunda fiyatların mevsimsel eğiliminin aksine bu dönemde aylık bazda yüzde 1,54 oranında gerilemesiyle yıllık enflasyon, 4,41 puan düşüşle yüzde 36,22 oldu.

* Enerji fiyatları kasım ayında yüzde 1,28 ile son aylara kıyasla düşük bir oranda arttı, grup yıllık enflasyonu baz etkisiyle 10,06 puan azalarak yüzde 118,00 seviyesine geriledi. Aylık artışta, akaryakıt fiyatlarında gözlenen yükselişin (yüzde 1,19) etkisi hissedildi. Bu dönemde uluslararası propan ve bütan fiyatlarındaki gelişmeleri takiben tüp gaz fiyatlarında (yüzde 2,73) artış gerçekleşti. Kasım ayında şebeke suyu fiyatları ise yüzde 3,33 oranında yükseldi.

Meyve-sebzede artış hızlandı

* Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon, kasım ayında 3,50 puan yükselerek yüzde 102,55 oldu. Yıllık enflasyon, işlenmemiş gıdada 5,00 puan artışla yüzde 97,24, işlenmiş gıdada ise 2,03 puan yükselişle yüzde 107,35 olarak gerçekleşti. İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler, bu dönemde taze meyve ve sebze fiyatlarındaki yükselişin hızlandığına işaret etti. Diğer işlenmemiş gıda kaleminde başta süt fiyatları olmak üzere pirinç, patates ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar dikkat çekti. İşlenmiş gıda fiyatlarında görülen yüzde 5,86 oranındaki artışta, çiğ süt fiyatlarının yansımalarının izlendiği peynir ve diğer süt ürünleri başta olmak üzere, ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar, alkolsüz içecekler ile konserve sebze ürünlerinin etkisi öne çıktı.

* Alkollü içecekler ve tütün ürünleri grubunda fiyatlar, tütün ürünleri kaynaklı önceki aydan sarkan etkilerle yüzde 3,19 oranında yükseldi; yıllık enflasyon 5,61 puan artışla yüzde 83,49 oldu. Yurt içi üretici fiyatları kasım ayında yüzde 0,74 oranında yükseldi, yıllık enflasyon 21,67 puan azalışla yüzde 136,02 oldu. Bu gelişmede, döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki ılımlı seyrin etkileri hissedildi.

* Ana sanayi gruplarına göre bakıldığında; yıllık enflasyon, enerjide daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda azalış gösterdi. Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, bu dönemde elektrik, doğal gaz imalatı, rafine edilmiş petrol ürünleri ve ana metal sanayi fiyatlarında düşüş gözlenirken diğer madencilik ve taş ocakçılığı, deri, kâğıt ve inşaat ile bağlantılı olan metalik olmayan mineral ürünleri fiyat artışları ile öne çıktı. (ANKA)