Polonya'da 500 bin kişi hükümeti protesto etti

Polonya'da sağ popülist hükümet, komünist rejimin sona erdiği 1989 yılından bu yana gerçekleştirilen en kalabalık kitlesel gösteriyle protesto edildi. Başkent Varşova'da Pazar günü düzenlenen protesto gösterisine yaklaşık 500 bin kişinin katıldığı belirtildi. Katılımcılar ülkenin dört bir yanından başkente gelirken diğer şehirlerde de daha küçük çaplı mitingler düzenlendi.

Göstericiler iktidarı kaybetme endişesi taşıyan sağ popülist Hukuk ve Adalet Partisi'nin (PiS) yeni bir yasal düzenleme ile muhalefet lideri Donald Tusk'un önünü kesmeye çalıştığını ileri sürüyor.

İktidar 2007-2014 yıllarında Polonya Başbakanlığı yapan Donald Tusk'u ülkeyi enerji alanında Rusya'ya bağımlı hale getirmekle suçluyor. Söz konusu düzenleme, Rusya'nın Polonya'nın iç güvenliğine etkisinin araştırılması için bir devlet komisyonu kurulmasını ve 2007-2022 arasındaki dönemin incelenmesini öngörüyor. Böyle bir inceleme ise halihazırda muhalefetin en güçlü adayı, Avrupa Birliği (AB) Konseyi eski başkanı Donald Tusk'a 10 yıla kadar siyasi yasak getirebilir. Böylece Tusk'un önümüzdeki seçimlere katılması engellenebilir.

"Demokrasi ölmekte" uyarısı

Donald Tusk'un başını çektiği Sivil Platform (Platforma Obywatelska) partisinin çağrısı üzerine düzenlenen protesto gösterisinde eski sendika lideri, cumhurbaşkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi Lech Walesa ile en önde yer alan Tusk burada yaptığı konuşmada Polonya'da "demokrasinin ölmekte olduğu" uyarısında bulundu.

Polonya ile AB bayrakları taşıyan ve "Artık yeter", "Otoriter bir Polonya'ya hayır" yazılı pankartlar açan göstericilere hitap eden Tusk, muhalefet partileri olarak şu andaki rollerinin 1980'lerde komünizme karşı yapılan protestolardakilerle karşılaştırılabilir önemde olduğunu belirterek, "Demokrasi sessizce ölüyor. Bugünden itibaren sessiz kalınmayacak" dedi.

PiS lideri Jaroslaw Kaczynski'nin "her gün demokrasinin temellerine saldırdığını" ifade eden Tusk, buna rağmen demokrasinin yaşatılması gerektiğini sözlerine ekledi.

1990'da Polonya'nın demokratik yollarla seçilmiş ilk cumhurbaşkanı olan Walesa da, protestoculara hitabında "Kaczynski ve partisinin devrileceği günü sabırla" beklediğini belirterek, "O gün nihayet geldi" ifadelerini kullandı.

Rusya etkisini araştıran komisyon

Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda Mayıs ayı sonunda, Polonya'daki Rusya etkilerine ilişkin tartışmalı bir soruşturma komisyonunun kurulmasını onaylamıştı. Dokuz üyeden oluşan komisyonun, 2007-2022 yılları arasında ülkede Rusya'nın etkisini artırmasına yol açan yöneticileri tespit etmesi öngörülüyor. Yargı ise soruşturma sürecine dahil edilmeyecek. Komisyon tarafından suçlu bulunanların on yıl süreyle kamu görevlerinden ve devlet fonlarına erişimden men edilmesi, siyaset yapamamaları planlanıyor.

Söz konusu düzenlemeyi eleştirenler komisyon kurulmasını hukukun üstünlüğüne yönelik büyük bir saldırı olarak tanımlarken, soruşturmayı 2007-2014 yılları arasında hükümet başkanı olarak görev yapan Tusk'u sonbaharda yapılacak parlamento seçimleri öncesinde itibarsızlaştırma girişimi olarak görüyor.

Polonya'da sonbaharda yapılacak parlamento seçiminde anketlere göre iktidardaki PiS partisinin yüzde 30 civarında oy alması bekleniyor. Anketlerden çıkan bu sonuçlara göre partinin mecliste çoğunluğu sağlayamayacağı tahmin ediliyor.

AFP,DW/TY,JD