Rusya-Ukrayna: Nükleer savaş riski var mı?

Muhammed Kafadar

Ukrayna savaşı uzadıkça tarafların nükleer silah ya da radyoaktif madde içeren kirli bomba kullanacağına dair iddia ve endişeler artıyor. İşgalin başından beri propaganda savaşının bir parçası olarak sık sık gündeme gelen nükleer silah kullanımı ihtimali, çatışmalar uzadıkça daha gerçek bir tehdit halini aldı.

Nitekim Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da Perşembe akşamı katıldığı CNN Türk yayınında bu olasılığına dikkat çekti. "Nükleer savaş riski söz konusu" diyen Kalın, "Savaş uzadıkça, yayıldıkça bu risk hep önümüze gelecek" ifadesini kullandı. Kalın, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın Ukrayna ve Rusya liderleri ile görüşmelerinde nükleer silah kullanımına karşı uyardığını da kaydetti.

Peki Rusya gerçekten nükleer silah kullanabilir mi? Uzmanlara göre savaşın uzamasıyla riskler artsa da bir nükleer savaş yakın değil. DW Türkçe'ye konuşan eski Genelkurmay İstihbarat Başkanı İsmail Hakkı Pekin, "Köşeye sıkışan Rusya'nın, bir çıkış yolu bulmak için taktik nükleer silah kullanabileceğini" söyledi.

Savaş alanında belirli kazanımlar elde etmek için kullanılan taktik nükleer silahlar, büyük şehirleri yok etmek için tasarlanan güçlü bombalara kıyasla daha sınırlı etkiye sahip.

"Çok tehlikeli bir dönemdeyiz"

Ancak Pekin'e göre Moskova, doğrudan Ukrayna topraklarında bir nükleer silah kullanmak yerine çöl veya deniz gibi hasarın sınırlı kalacağı bir alanda Batı'ya neler yapabileceğini göstermeyi tercih edecektir.

Bu bombalar yerleşim bulunmayan alanlarda kullanılsalar bile nükleer serpinti yoluyla ölümcül olabilirler. Türk Tabipleri Birliği internet sitesinde, patlama ile gökyüzüne yükselen ve rüzgârla savrulan radyoaktif parçacıkların çok uzak bölgeleri bile tehdit etme kapasitesine sahip olduğu bilgisi yer alıyor. Radyoaktivite insanlardan başka, su, yiyecekler, hayvanlar ve bitkilere de zarar verebiliyor,

"Rusya konvansiyonel silahlarla yapabileceklerinin sınırına ulaştı, savaşı devam ettirme kabiliyeti giderek azalıyor" diyen Pekin'e göre Rusya, Kiev'i ateşkes masasına oturmaya ikna etmek için nükleer deneme yapabilir. "Çok tehlikeli bir dönemdeyiz" diye konuşan Pekin, Rusya'nın kış aylarını cephede aktif bir çatışma ile geçirmek istemediğini, bunun yerine nükleer silah ile Kiev'i korkutarak ateşkes masasına oturtmak istediğini söyledi.

Kış şartlarında savaşın maliyetinin iki taraf için de artacağını dile getiren Pekin, "Rusya içinde çok sayıda cumhuriyet ve özerk bölge var. Kayıplar arttıkça buralardan (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin'e itirazların yükseldiğini göreceğiz. Gelinen noktada Putin çaresiz kalıyor" dedi.

"Nükleer savaş yakın değil"

Berlin merkezli düşünce kuruluşu Bilim ve Politika Vakfı (SWP) araştırmacısı Dr. Liviu Horovitz'e ise "Rusya'nın yakın gelecekte nükleer silah kullanması olası değil" dedi. DW Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Horovitz, Rusya'nın Batılı ülkeleri Kiev'e silah vermekten caydırmak için nükleer silahları gündemde tuttuğu görüşünde:

"Nükleer retorik sorumsuzca olsa da bir nükleer savaşa yakın olduğumuz anlamına gelmiyor."

"Elbette Rusya nükleer silahlarını kullanma kapasitesine sahip. Kimse Moskova'yı böyle bir şey yapmaktan alıkoyamaz" diyen Horovitz, yine de böyle bir durumda uluslararası kamuoyundan gelecek cevabın, Rusya için böyle bir eylemi anlamsız kıldığı kanısında.

Rusya'nın nükleer gücünü gösterirken Batı ile yeni bir tırmanmadan kaçınmak isteyeceğini kaydeden İsmail Hakkı Pekin de böyle bir denemenin ilişkilerde geri dönülemez hasarlara yol açacağını kaydetti. Pekin, nükleer kullanımı halinde Türkiye'nin de Rusya ile diyalog kapasitesinin bozulacağı görüşünü dile getirdi.