Avrupa Konseyi'nden AYM'ye: "Selahattin Demirtaş'ın başvurusunu bir an önce görüşün"
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin dün yapılan toplantısında alınan kararlar açıklandı. Komite, aldığı ara kararda, Selahattin Demirtaş kararını bir an önce görüşmesi için Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) çağrı yaparken; Osman Kavala oylamasında ise AB üyesi ülkeler bölündü. Macaristan, Polonya ve Romanya Türkiye lehine olacak şekilde oy kullandı.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin, Osman Kavala’nın yanı sıra tutuklu eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ile ilgili de AİHM kararının uygulanmamasını değerlendirdiği toplantıya yönelik kararlar açıklandı. Komite, AYM’nin en kısa sürede Demirtaş başvurusunu, AİHM kararları ile uyumlu bir şekilde karara bağlaması ve Türkiye’ye Demirtaş’ı serbest bırakma çağrısı yaptı. Komite, Demirtaş ile ilgili durumu mart ayında yeniden görüşme kararı alırken, Türkiye’nin itirazı ise kabul edilmedi.
Komite, Demirtaş ile ilgili aldığı diğer kararda ise Türkiye’nin sunduğu eylem planı çerçevesinde, tam yargı bağımsızlığını sağlamaya yönelik adımlar atmaya çağırdı ve bu çerçevede Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun yapısının değiştirilmesi için yasal düzenleme yapılmasını istedi. Siyasi özgürlükleri, çoğulculuğu ve özellikle seçilmiş kişiler için ifade özgürlüğünü güçlendirecek adımlar atılması çağrısını yineledi.
KAVALA OYLAMASINDA, AB BÖLÜNDÜ
Bakanlar Komitesi, iş insanı Osman Kavala ile ilgili AİHM kararını uygulamadığı için Türkiye ile ilgili ihlal prosedürünü uygulamak için düğmeye basma kararı alırken; kritik oylamada üç AB üyesi Türkiye lehine oy kullandı. Sürecin başlatılması için 32 ülkenin olumlu oy kullanması gerekiyordu, 47 üye ülkeden 35’i ihlal sürecinin başlatılması yönünde oy kullandı.
Almanya ve Fransa’nın özellikle AB üyesi ülkeler üzerinde yaptığı girişimlere karşın, bazı AB üyesi ülkelerin Türkiye lehine tutum alması oylamada belirleyici oldu. AB üyesi de olan Macaristan, Azerbaycan ve Türkiye ile birlikte olumsuz oy verirken, Romanya ise çekimser kaldı. Polonya ise oylamaya katılmayarak Türkiye’ye destek verdi.
Kritik oylamada; Gürcistan, Ukrayna, Arnavutluk, Sırbistan, Rusya, Romanya ve Moldova çekimser oy kullanarak, Bosna Hersek ile Polonya da kritik oylamaya katılmayarak Türkiye’ye destek verdi.
Türkiye’nin bundan sonra atacağı adımlar, başta 2 Şubat’ta Komite’nin alacağı karar için de belirleyici olacak.
Bulgaristan’daki seçimler sırasında Ankara-Sofya arasında yaşanan gerilimin sonuçları da oylamaya yansıdı. Ankara’nın çekimser kalmasını beklediği Bulgaristan ihlal sürecinin başlatılması yönünde oy kullandı. Türkiye’nin önümüzdeki oylamada oyunu değiştirmeyi hedeflediği ülkeler arasında ise Karadağ ve Makedonya da yer alıyor.
Avrupa Konseyi’nin icra organı olan Bakanlar Komitesi, Osman Kavala ile ilgili AİHM kararını uygulamadığı için; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 46’ncı maddesi çerçevesinde Türkiye hakkında ihlal prosedürünü başlatacağı ihtarında bulunurken bir de “aralık kapı” bıraktı. AİHM kararının nasıl uygulayacağını belirtmesi için Türkiye’ye 19 Ocak’a kadar süre verdi. Bu süre ise Kavala’nın 17 Ocak’taki duruşma tarihi göz önüne alınarak belirlendi. Eğer bu tarihe kadar Kavala serbest kalmazsa ve tutukluluk şartları değişmezse, Komite; 2 Şubat’ta yapacağı yeni toplantıda kendi görüşü ile birlikte Türkiye’nin de görüşünü AİHM’e ileterek ihlal sürecini resmen başlatacak. AİHM Büyük Daire de Kavala kararının yerine getirilmediğini tespit ederse, alınacak önlem veya yaptırımları değerlendirmesi için davayı, Bakanlar Komitesi’ne gönderecek.
Mahkeme, kararın yerine getirildiği tespitinde bulunursa, Bakanlar Komitesi’ne olumlu bildirimde bulunacak ve süreç Bakanlar Komitesi’nde geriye yürümeye başlayacak.
AİHM, Kavala'nın gözaltı koşullarıyla ilgili davada kararını 10 Aralık 2019 tarihinde açıklamıştı. Kararda, Kavala'nın "hukuk dışı nedenlerle ve susturulmak için hapiste tutulduğu" sonucuna varılmış ve bu ihlalin ortadan kaldırılması için Kavala'nın "derhal tahliye edilmesi" gerektiğine hükmedilmişti. (Duygu Güvenç / ANKA)
