TİHV: " 4 yılda 4 bin 771 hak ihlali yaşandı"

TİHV: " 4 yılda 4 bin 771 hak ihlali yaşandı"
TİHV Akademi, 2015-2019 yılları arasını kapsayan toplantı ve gösteri özgürlüğü ihlallerini inceledi. Buna göre belirtilen dönemde toplantı ve gösteri özgürlüğüne yönelik 4 bin 771 ihlal yaşandı.


Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Akademi’nin demokratik yurttaşlık alanının daraltılması konulu araştırması kapsamında hazırladığı bilgi notu, 2015-2019 yılları arasında toplantı ve gösteri özgürlüğü ihlallerini inceliyor.

Bilgi notuna göre, söz konusu dönemde toplantı ve gösteri özgürlüğüne yönelik 4 bin 771 ihlal yaşandı. Toplantı ve gösterilere yönelik müdahaleler sonucu, 20 bin 71 kişi gözaltına alındı, 662 kişi tutuklandı.

Aynı dönemde, toplantı ve gösteri özgürlüğünün kullanımından kaynaklanan nedenlerle 4 bin 907 kişi hakkında dava açıldı. 999 kişiye toplam 13 bin 370 ay hapis cezası verildi.  63 kişiye de toplam 268 bin 235 ? para cezası kesildi.

4 bin 450 kişi kolluk güçlerinin fiziksel şiddetine maruz kalırken, 90 kişi ise kolluk güçlerinden açılan ateş sonucu yaralandı.

Toplantı ve gösterilere yönelik saldırılarda 19’u kolluk güçlerinin zor kullanımı, 141’i ise bombalı saldırılar sonucu, toplam 160 kişi yaşamını yitirdi.

 SOKAKLAR YASAK

Yaşanan ihlallerin 3983’ü protesto eylemlerine yönelik olurken, 358’i siyasi etkinliklere, 124’ü kültür, sanat ve spor etkinliklerine, 77’si ise cenaze ve taziyelere yönelik olarak gerçekleşti. Genel etkinlik yasakları nedeniyle de 229 hak ihlali yaşandı. Söz konusu ihlallerin yüzde 98’i sokakta ve açık alanlarda yapılan toplantı ve gösterilere yönelik olarak yaşandı.

Toplantı ve gösteri özgürlüğüne yönelik hak ihlalleri en fazla KHK ihraçlarına karşı protestolar ve Kürt sorunuyla ilgili toplantı ve gösterilerde yoğunlaştı.

Toplantı ve gösterilerde en çok hak ihlaline maruz kalan gruplar ise sırasıyla, avukatlar, siyasetçiler, dernek/sendika/oda yöneticileri, sanatçı ve akademisyenler ile basın emekçileri oldu.

İhlallerin yıllara göre dağılımı ise aşağıdaki gibi gerçekleşti:

DİYARBAKIR, SURUÇ, ANKARA

Bilgi notuna göre, 2015-2019 yılları arasında barışçıl toplantı ve gösterilere yönelik 31 ayrı sivil şiddet saldırısı gerçekleşti. Bunlardan 5 Haziran 2015 tarihinde HDP seçim mitingine yapılan bombalı saldırıda 5 kişi hayatını kaybederken, 20 Temmuz 2015 tarihinde Suruç’ta SGDF üyelerine yönelik saldırıda 33 kişi yaşamını yitirdi. Ankara’da 10 Ekim 2015 tarihinde emek ve meslek örgütlerinin düzenlediği Emek, Barış, Demokrasi mitingine yönelik saldırıda ise 103 kişi yaşamını yitirdi.



15 KİŞİ ATEŞLİ SİLAHLA VURULDU

Aynı dönemde kolluk güçlerinin saldırısı sonucu 2015 yılında 10 kişi, 2016 yılında 8 kişi, 2017 yılında ise 1 kişi hayatını kaybetti. Kolluk güçlerinin saldırı nedeniyle yaşamını yitirenlerin 15’i ateşli silahla vurulması sonucu, 2’si ise yoğun gaz kullanımına maruz kalarak hayatını kaybetti. Bir kişi gaz bombası kapsülüyle vurulması sonucu yaşamını yitirirken, aynı dönemde 11 yaşındaki bir çocuk da polisten kaçarken saklandığı binadan düşerek şüpheli bir şekilde hayatını kaybetti.

Toplantı ve gösteri yürüyüşleri nedeniyle dava açılan 4907 kişiye atfedilen suçlar arasında en sık tekrarlananlar sırasıyla şunlar oldu: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası’na muhalefet, örgüt propagandası yapmak, Cumhurbaşkanı’na hakaret, kolluk güçlerine direnmek, kamu malına zarar vermek ve örgüt üyeliği.

 ‘DEMOKRASİYİ İMHA SÜRECİNİN GÖSTERGESİ’

Toplanma ve gösteri yapma özgürlüğünün hem ifade özgürlüğüyle hem de örgütlenme özgürlüğüyle doğrudan ilişkili olduğu vurgulanan bilgi notunda, kolektif eylemlerin demokrasinin yaygınlaştırılmasının ve derinleştirilmesinin yollarından biri olduğu ifade edildi. Bu özgürlüğün kısıtlanması ya da askıya alınmasının ise “demokratik yurttas¸lık alanını daraltmanın ve demokrasiyi tedricen imha etmenin yollarından biri” olduğu belirtilerek, “Türkiye’de bilfiil yaşamakta olduğumuz demokrasiyi imha süreci kendisini aynı zamanda toplanma ve gösteri özgürlüğüne yönelik yoğun ve sistematik ihlallerde de gösteriyor” tespitine yer verildi.

 

Bilgi notunu görüntülemek için tıklayın... 

 

Gündem