TÜİK: Çekirdek aile küçülüyor, geniş aile yoksulluk sınırının altında yaşıyor

TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, 2021 yılında ortalama hane halkı büyüklüğüne dair verileri yayınladı. Hane halkı büyüklüğünün, azalma eğilimi gösterdiğine dair verinin detayı şöyle:

ORTALAMA HANE HALKI BÜYÜKLÜĞÜ 3,23 OLDU: Türkiye'de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hane halkı büyüklüğü azalma eğilimi göstererek 2021 yılında 3,23 kişiye düştü.

ORTALAMA HANE HALKI BÜYÜKLÜĞÜNÜN EN YÜKSEK OLDUĞU İL ŞIRNAK: Türkiye'de 2021 yılında ortalama hane halkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il, 5,46 kişi ile Şırnak oldu. Şırnak'ı 5,12 kişi ile Şanlıurfa ve 4,94 kişi ile Hakkari izledi. Ortalama hane halkı büyüklüğünün en düşük olduğu il ise 2,57 kişi ile Çanakkale oldu. Bu ili, 2,60 kişi ile Tunceli ve 2,63 kişi ile Giresun izledi.

TEK KİŞİLİK HANE HALKLARININ ORANI ARTTI: 2014 yılında yüzde 13,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hane halklarının oranının 2021 yılında yüzde 18,9'a yükseldiği görüldü.

TEK ÇEKİRDEK AİLE VE GENİŞ AİLEDEN OLUŞAN HANE HALKLARININ ORANI AZALDI: Tek çekirdek aile olarak ifade edilen, yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hane halklarının oranında azalma olduğu görüldü. Tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının oranı, 2014 yılında yüzde 67,4 iken 2021 yılında yüzde 64,4'e geriledi. Diğer yandan, geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hane halklarının oranı 2014 yılında yüzde 16,7 iken 2021 yılında yüzde 13,5'e düştü.

ÇEKİRDEK AİLE BULUNMAYAN BİRDEN FAZLA KİŞİDEN OLUŞAN HANEHALKLARININ ORANI ARTTI: Aralarında eş, anne-çocuk veya baba-çocuk ilişkisi olmayan fertleri içeren; diğer bir ifadeyle çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hane halklarının oranında artış oldu. Söz konusu hane halklarının oranı 2014 yılında yüzde 2,1 iken 2021 yılında yüzde 3,2'ye yükseldi.

TEK KİŞİLİK HANEHALKLARININ ORANININ EN YÜKSEK OLDUĞU İL TUNCELİ OLDU: İllere göre hane halkı tipleri incelendiğinde, 2021 yılında tek kişilik hane halklarının oranının en yüksek olduğu il yüzde 29 ile Tunceli oldu. Tunceli’yi yüzde 28,8 ile Gümüşhane ve yüzde 28,2 ile Giresun izledi. Diğer yandan tek kişilik hane halklarının oranının en düşük olduğu iller ise yüzde 10,8 ile Diyarbakır ve Batman oldu. Bu illeri yüzde 11,2 ile Van ve Adıyaman izledi.

TEK ÇEKİRDEK AİLEDEN OLUŞAN HANEHALKLARININ ORANININ EN YÜKSEK OLDUĞU İL ADIYAMAN OLDU: Tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının oranının en yüksek olduğu il, 2021 yılında yüzde 72,1 ile Adıyaman oldu. Adıyaman ilini yüzde 71,9 ile Osmaniye ve yüzde 71,7 ile Gaziantep takip etti. Tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının oranının en düşük olduğu il ise yüzde53,3 ile Tunceli oldu. Tunceli ilini yüzde 54,9 ile Yalova ve yüzde 55,5 ile Artvin izledi.

HANE HALKLARININ YÜZDE 10,1'İNİ TEK EBEVEYN VE ÇOCUKLARI OLUŞTURDU: Türkiye'de 2021 yılında toplam hane halklarının yüzde 10,1'ini tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hane halkları oluşturdu. Toplam hane halklarının yüzde 2,3'ünü baba ve çocuklardan oluşan, yüzde 7,8'ini ise anne ve çocuklardan oluşan hane halkları oluşturdu.

TEK EBEVEYN VE ÇOCUKLARDAN OLUŞAN HANE HALKLARININ ORANININ EN YÜKSEK OLDUĞU İL BİNGÖL OLDU: Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hane halklarının oranının en yüksek olduğu il, yüzde 12,5 ile Bingöl oldu. Bu ili, yüzde 12,1 ile Adana ve Elazığ illeri izledi. Bu oranın en düşük olduğu iller ise yüzde 7,6 ile Tokat ve Ardahan, yüzde 7,7 ile Yozgat ve Kars oldu. Toplam hane halkları içinde anne ve çocuklardan oluşan hane halklarının oranının en yüksek olduğu iller, yüzde 9,6 ile Bingöl, yüzde 9,3 ile Adana, 9,1 ile İzmir ve Elazığ olurken, bu oranın en düşük olduğu iller ise yüzde 5,3 ile Ardahan, yüzde 5,7 ile Yozgat ve Kars oldu. Diğer yandan, baba ve çocuklardan oluşan hane halklarının oranının en yüksek olduğu iller, yüzde 3,8 ile Kilis, yüzde 3,3 ile Malatya ve yüzde 3,2 ile Batman olurken, bu oranın en düşük olduğu iller ise yüzde 1,7 ile Nevşehir, yüzde 1,8 ile Tokat ve Sinop oldu.

GENİŞ AİLEDEN OLUŞAN HANE HALKLARININ ORANININ EN YÜKSEK OLDUĞU İL HAKKARİ OLDU: Geniş aileden oluşan hane halklarının oranının en yüksek olduğu il, yüzde 24 ile Hakkari oldu. Hakkari ilini yüzde 22,6 ile Şırnak ve yüzde 21,3 ile Batman izledi. Bu oranının en düşük olduğu il ise yüzde 8,7 ile Eskişehir oldu. Eskişehir ilini yüzde 9,4 ile Çanakkale ve yüzde 9,6 ile Niğde izledi.

TOPLAM RESMİ EVLİLİKLER İÇERİSİNDE SON EVLİLİĞİNDE AKRABA EVLİLİĞİ YAPANLARIN ORANI YÜZDE 8,3 OLDU: 2021 yılında toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleri ile akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı yüzde 8,3 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık türüne göre incelendiğinde, akraba evliliği yapmış bireylerin yüzde 46,6'sının hala/dayı çocukları ile yüzde 27,2'sinin amca çocukları ile ve yüzde 26,2'sinin ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.

AKRABASIYLA EVLİ OLAN BİREYLERİN EN FAZLA OLDUĞU İL MARDİN OLDU: Toplam resmi evlenmeler içerisindeki akraba evlilikleri illere göre incelendiğinde, 2021 yılında toplam evli bireyler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranının en fazla olduğu il yüzde 20,5 ile Mardin oldu. Bu ili yüzde 18,4 ile Şanlıurfa, yüzde 17 ile Siirt ve Diyarbakır izledi. Akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en az olduğu il ise yüzde 1,1 ile Edirne oldu. Bu ili yüzde 1,5 ile Kırklareli ve yüzde2 ile Çanakkale izledi.

AKRABA EVLİLİĞİ ORANI 2021 YILINDA YÜZDE 4 OLDU: Evlenme istatistikleri sonuçlarına göre, 2010 yılında gerçekleşen resmi evlenmelerin yüzde 5,9'unun akraba evliliği olduğu ve bu oran sonraki yıllarda sürekli düşüş göstererek 2016 yılında yüzde 4,6, 2021 yılında ise yüzde 4 oldu.

AKRABA EVLİLİĞİ ORANININ EN YÜKSEK OLDUĞU İL YÜZDE 18,4 İLE ŞANLIURFA OLDU: Akraba evliliği oranı illere göre incelendiğinde, akraba evliliği oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 18,4 ile Şanlıurfa olduğu görüldü. Bu ili, yüzde 13,9 ile Muş ve yüzde 13,7 ile Mardin izledi. Akraba evliliği oranının en düşük olduğu il yüzde 0,4 ile Edirne oldu. Bu ili yüzde 0,7 ile Bartın ve Çanakkale izledi.

BİREYLERİN MUTLULUK KAYNAĞI AİLELERİ OLDU: Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2021 sonuçlarına göre bireylerin mutluluk kaynağı olan kişiler incelendiğinde, kendilerini en çok ailelerinin mutlu ettiğini belirtenlerin oranı yüzde 67,6 olurken, bunu sırasıyla yüzde1 6,8 ile çocuklar, yüzde 4,1 ile eş, yüzde 4 ile anne/baba yine yüzde 4 ile kendisi ve yüzde 2,1 ile torunlar takip etti.

BABASI VEFAT ETMİŞ ÇOCUKLARIN SAYISI 272 BİN 361 OLDU: ADNKS sonuçlarına göre, 2021 yılında Türkiye'de toplam 22 milyon 738 bin 300 çocuk içerisinde babası vefat etmiş çocuk sayısının 272 bin 361, annesi vefat etmiş çocuk sayısının 82 bin 968, hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısının ise 4 bin 451 olduğu görüldü. Cinsiyete göre incelendiğinde, babası vefat etmiş erkek çocuk sayısının 139 bin 707, kız çocuk sayısının 132 bin 654, annesi vefat etmiş erkek çocuk sayısının 42 bin 228, kız çocuk sayısının 40 bin 740, hem annesi hem babası vefat etmiş erkek çocuk sayısının 2 bin 287, kız çocuk sayısının 2 bin 164 olduğu görüldü.

BOŞANMA DAVALARI SONUCU VELAYETİ ANNEYE VERİLEN ÇOCUKLARIN ORANI YÜZDE 76,1 OLDU: Boşanma istatistiklerine göre, kesinleşen boşanma davaları sonucunda 2021 yılında 174 bin 85 çift boşanırken 165 bin 937 çocuk velayete verildi. Boşanma davaları sonucu, çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görüldü. Çocukların velayetinin yüzde 76,1'inin anneye, yüzde 23,9'unun ise babaya verildiği görüldü.

TAŞINABİLİR BİLGİSAYAR BULUNAN HANELERİN ORANI YÜZDE 49,5 OLDU: Hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre, evden İnternete erişim imkânına sahip olan hanelerin oranı 2004 yılında yüzde 7 iken 2021 yılında bu oran yüzde 92 oldu. Diğer yandan hanelerde dizüstü, tablet, netbook gibi taşınabilir bilgisayar bulunma oranı yüzde 0,9'dan yüzde 49,5'e, cep telefonu/akıllı telefon bulunma oranı yüzde 53,7'den yüzde 99,3'e yükseldi.

GENİŞ AİLELERİN YÜZDE 27,2'SİNİN YOKSULLUK SINIRININ ALTINDA YAŞIYOR: Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde60'ı dikkate alınarak belirlenen sınıra göre yoksulluk oranı 2021 yılında yüzde 21,3 olarak gerçekleşti. Hane halkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hane halklarının yüzde 10,4'ünün, tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının yüzde 20,9'unun, geniş ailelerden oluşan hane halklarının yüzde 27,2'sinin, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hane halklarının ise yüzde 16,6'sının yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

KENDİLERİNE AİT BİR KONUTTA YAŞAYANLARIN ORANI YÜZDE57,5 OLDU: Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, 2021 yılında konutun mülkiyet durumları incelendiğinde, fertlerin yüzde 57,5'inin oturduğu konutun kendilerine ait olduğu, yüzde 26,8'inin ise kiracı olduğu görüldü. Lojmanda oturanların oranı yüzde1,2 olurken kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 14,6 olarak gerçekleşti.

KONUTUN İZOLASYONUNDAN DOLAYI ISINAMAMA, EN ÇOK KARŞILAŞILAN KONUT VE ÇEVRE PROBLEMİ OLDU: Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, fertlerin yüzde 34,3'ü konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşadı, yüzde 33,9'u sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi ve bunun gibi nedenlerle sorun yaşadı. Fertlerin yüzde 23,4'ü trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar yaşıyor. (ANKA)