Türkiye maymun çiçeğine hazırlıklı mı?

Batu Bozkürk

Maymun çiçeği virüsü Afrika kıtası dışında ilk kez bu kadar yaygın görülüyor. Deride kabarcıklar oluşturan hastalık yakın temasla bulaşıyor. Şu ana kadar 22 ülkede 200'ün üzerinde vaka tespit edildi ancak bir ölüm bildirilmedi. Türkiye'de ise Sağlık Bakanı Fahrettin Koca vaka tespit edilmediğini ve tedirginliğe gerek olmadığını söyledi; "Vatandaşımız müsterih olsun” dedi.

'ACİL EYLEM PLANI HAZIRLANMALI'

Enfeksiyon uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul da henüz paniğe mahal olmadığını söylerken devletin hastalığın yaygın görüldüğü ülkelerden gelenlere sağlık taraması yapması gerektiğini ifade ediyor. Ertuğrul aynı zamanda hastalığın Türkiye'de ortaya çıkması durumunda yapılacaklara ilişkin bir yol haritası oluşturulmasını öneriyor: "Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) şüpheli, olası ve kesin vaka tanımlamaları var. Türkiye'de bu olgularla karşılaşan sağlık çalışanları ne yapacaklar? Vakaları nasıl izole edecekler? Aynı şekilde sınır kapılarında bunlarla ilgili hangi önlemler alınacak?”

Enfeksiyon uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol ise vatandaşa yönelik kamu spotları hazırlanması gerektiğini aktarıyor. Bu kamu spotlarında “Hangi belirtilerde neler yapılmalı”, “Hastaneye ne zaman başvurulmalı” gibi sorulara cevap verilmesi çağrısı yapan Şenol, bununla birlikte, vatandaşı paniğe sürüklemeyecek bir acil eylem planının oluşturulması gerektiğini dile getiriyor. Bu yolla insanların endişelerinin en aza ineceğini söylüyor.

TÜRKİYE MAYMUN ÇİÇEĞİ AŞISI ÜRETEBİLİR Mİ?

Virüsten korunmak için aşılar bu hastalıkta da devreye giriyor. Türkiye'de aşı takviminde yer alan suçiçeği aşısı, farklı bir virüs ailesinden geldiği için maymun çiçeğine karşı koruma sağlamıyor. 1980’lere kadar yaygın olarak uygulanan çiçek aşısının ise maymun çiçeğine karşı yüzde 85 oranında koruma sağladığı kabul ediliyor.

Bunun dışında Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi'nden (FDA) 2019 yılında onay alan bir maymun çiçeği aşısı bulunuyor. Prof. Ertuğrul bu aşının ortaya çıkmasında kullanılan virüs suşunun Refik Saydam Hıfzısıhha Enstitüsü'nden alındığını hatırlatıyor. Prof. Şenol ise Enstitü'nün 2011 yılında kapatıldığını, bu şartlar altında Türkiye'nin aşı üretmesinin mümkün olmadığını söylüyor. Fahrettin Koca'nın maymun çiçeği ile ilgili yapmış olduğu “aşı geliştirme konusunda yapılabilecekleri istişare ediyoruz” açıklamasını gerçekçi bulmuyor.

AŞI TEDARİKİ GEREKİYOR MU?

Peki, aşı tedarik edilmeli mi? Edilirse kimlere uygulanmalı? Prof. Şenol, maymun çiçeği aşısının tedarikinin bir gereklilik olduğu görüşünde: "Aşı özellikle sağlık çalışanları için getirilmeli. İngiltere yedi vakalık bir yayın yaptı, yedi vakanın biri sağlık çalışanı. Türkiye'nin stoğunda bu aşıların olması şart. Amerika’dan aşı istememiz gerekiyor.”

Şenol aşı geldiğinde, koronavirüste olduğu gibi kitlesel bir aşılama değil, yalnızca temaslılara aşı yapılması gerektiğini kaydediyor. Prof. Ertuğrul ise aşı üretimi için Türkiye'nin kaynak ayırması gerektiğinin altını çiziyor. DW Türkçe'nin Sağlık Bakanlığına sorduğu, “Aşı tedariki yapılacak mı? Bu aşı Türkiye'de üretilebilecek mi?” sorularına ise yanıt gelmedi.