Türkiye'de kamu sektöründe kadın işçi istihdamı azalıyor

Eray Görgülü

Türkiye, kadın istihdamında Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkeleri arasında son sırada yer alırken, bu tablo kamudaki işçi alımlarına da yansıyor. Türkiye İş Kurumu İŞKUR'un verilerine göre 2020 yılındaki işçi alımlarında kadın oranı yüzde 29'du. Bu oran geçen yıl yüzde 24'e geriledi. DW Türkçe'nin İŞKUR'un verilerinden derlediği bilgilere göre bu yılın ilk beş ayındaki veriler de kamu

da kadın işçi istihdamındaki azalmanın sürdüğünü ortaya koydu.

Yüzde 29'dan yüzde 18'e geriledi

İŞKUR verilerine göre 2020 yılında İŞKUR aracılığıyla kamuda 24 bin 948'i erkek, 10 bin 237'si kadın olmak üzere toplam 35 bin 185 işçi alımı yapıldı. 2020'de kamuda işçi alımındaki kadın istihdam oranı yüzde 29'olarak kaydedildi.

2021 yılında ise kamudaki işçi alımlarında genel olarak yüzde 31'lik azalma yaşanırken, bu azalmadan kadınlar daha fazla etkilendi. 2021'de 5 bin 974'ü kadın, 18 bin 109'u da erkek olmak üzere kamuya toplam 24 bin 83 işçi alımı yapıldı. Buna göre, kadınların istihdam oranı yüzde 29'dan yüzde 24'e düşmüş oldu.

Söz konusu düşüşün bu yıl da devam ettiği görüldü. 2022'nin ilk beş aylık verilerine bakıldığında bin 97'si kadın, 4 bin 987'si erkek olmak üzere kamuya toplam 6 bin 84 işçi alındı. Kadın işçi istihdamı oranı ilk beş aylık verilere göre yüzde 18'e kadar gerilemiş oldu.

Özel sektörde kamudaki gibi geriye gidiş yaşanmasa da önemli artış da görülmedi. İŞKUR aracılığıyla özel sektörde işe alınanlar arasında kadınların oranı 2020 yılında yüzde 33 iken, 2021'de yüzde 36'ya yükselmişti. Aynı oran bu yılın ilk beş ayında yüzde 35,8 oranında gerçekleşti.

Çerkezoğlu: Toplumsal cinsiyet eşitsizliği derinleşiyor

Sendikalara göre de kadın ve erkek arasındaki istihdam eşitsizliği giderek derinleşiyor. DW Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, kadınlara yönelik ayrımcılığın emek piyasasında da kendini gösterdiğini ifade etti.

Çerkezoğlu, "Kadınların emek piyasasındaki ikincil konumu, eğreti istihdam biçimleri, ücret eşitsizliği, karar mekanizmalarından dışlanmaları, cinsiyetçi istihdam politikaları işgücü piyasalarındaki toplumsal cinsiyet eşitsizliğini derinleştiriyor" dedi. Covid-19 salgını ile 2020 yılında başlayan ekonomik krizin daha da derinleştiğine dikkat çeken Çerkezoğlu, "Covid-19 ile artan bakım ve hijyen ihtiyacı kadınların işgücü piyasalarından daha fazla çekilmelerine ve istihdam oranlarının düşmesine sebep oldu" dedi.

"Ücret eşitsizliğine son verilmeli"

Türkiye'nin, OECD ülkeleri içinde en düşük istihdam ve kadın istihdamına sahip ülke durumunda olduğunu da vurgulayan Çerkezoğlu, yapılması gerekenleri ise şöyle sıraladı:

"Kadın istihdamının artırılması için çalışma hayatında kadına yönelik her türlü ayrımcılık terk edilmeli, cinsiyetçi iş bölümüne, ücret eşitsizliğine son verilmeli; güvenceli ve düzenli işler yaratılmalı; kadın istihdamının önündeki engellerden olan çocuk bakımı, yaşlı bakımı ve ev işleri kadının üstünden alacak sosyal politikalar uygulanmalı."

"Cinsiyet açığında çok gerilerdeyiz"

Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Eş Genel Başkanı Mehmet Bozgeyik de, AKP iktidarı ile özellikle istihdam politikalarında erkekten yana tercihin daha fazla kullanılmaya başlandığını savundu.

Türkiye'de toplumsal cinsiyete dayalı politikaların tercih edilmediğini ve bu nedenle özellikle kamuda liyakatın da terk edildiğini öne süren Bozgeyik, OECD ülkelerine göre Türkiye'nin cinsiyet açığında çok gerilerde olduğunu vurguladı. Bozgeyik, "OECD ülkelerinde cinsiyet açığı yüzde 14,5, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde yüzde 10, ancak bu oranın Türkiye'de yüzde 39,1'e ulaşıyor" dedi. Hem kamuda hem de özel sektörde kadınların daha fazla istihdam edilebilmesi için toplumsal cinsiyete dayalı politikaların tercih edilmesi gerektiğini kaydeden Bozgeyik, "Bu sadece istihdam politikalarında değil. Kamuda ve özel sektörde yönetici olan kadınların oranına da baktığımızda yüzde 19,3" dedi.

Türkiye OECD sıralamasında son sırada

OECD'nin son yayınladığı raporda Türkiye, üye ülkeler arasında istihdam oranında en son sırada yer almıştı. Rapora göre istihdamda OECD ortalaması yüzde 69'a ulaşırken Türkiye'de yüzde 52'de kaldı. Türkiye, bu oranla 39 ülke içinde son sırada bulunuyor.

Yine aynı rapora göre OECD ülkelerinde her yüz kadından 59'u istihdama katılırken, Türkiye'de 100 kadından yalnızca 29'u istihdama katılabiliyor.