Türkiye’nin aşıyla imtihanı: Kimler oldu, kimler sıra bekliyor, şeffaflık nasıl olacak?

Türkiye, Covid 19’a karşı aşı tercihini Çinli aşı firması SinoVac'tan yana kullandı. 3 milyon doz aşıyı taşıyan uçak 31 Aralık’ta Ankara'da Esenboğa Havalimanı'na indi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 14 günlük test süreci bittikten hemen sonra aşı takviminin uygulanacağını söyledi. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu 11 Ocak’ta aşının acil kullanımına onay verdi.

Kurumun açıklaması şöyleydi: “Hem bilimsel veriler değerlendirildi, hem de ülkemize ulaşan numuneler kurumumuz laboratuvarlarında 14 gün boyunca incelendi. Bilimsel değerlendirmeler ve incelemeler sonucunda ilgili aşı için acil kullanım onayı verilmiştir.”   

İlk aşıyı 13 Ocak’ta Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ve Bilim Kurulu üyeleri oldu.  Koca, aşı takvimiyle ilgili şu bilgilendirmeyi yaptı:

“Aşılar 81 ilimizin halk sağlığı depolarına teslim edilmiştir. Vatandaşlarımız aşılama programının seyrini web sayfası üzerinden canlı olarak takip edebilecek. Aşılama programının son derece şeffaf yürütülmesi en büyük önceliğimizdir. Aşının adaletle dağıtılacağından ve Bilim Kurulu’nun belirlediği öncelik sırasından başka hiçbir uygulama olmayacağından emin olmanızı isterim. Tedarik planına uygun şekilde aşılanacak kişiler sıra geldiğinde haberdar olacaklar ve randevu alarak aşılarını olmaya gideceklerdir. Aşı çalışmalarında vatandaşımızı motive edecek devlet büyüklerimizin de aşılanmasını Bilim Kurulumuz yararlı buldu. Devlet büyüklerimizin aşılanması örnek teşkil edecektir.” 

? Sağlık Bakanlığı’nın Covid/19 Aşısı Bilgilendirme Platformu’nun internet sitesine göre aşı uygulanacak kişiler tablosu için TIKLAYIN 

Erdoğan, Bahçeli, Akşener aşı oldu

Sağlık Bakanı Koca’nın dediği gibi öncelik devlet büyüklerine verildi. Kameralar önünde ilk aşıyı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan oldu. Erdoğan’ın aşı fotoğrafı, hekimin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na benzetilmesi nedeniyle epey konuşuldu. Sonraki fotoğraf iktidarın diğer ortağı MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’den geldi. Muhalefetten ilk aşıyı olan ise İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener oldu. Akşener, “Parti liderlerinin aşı konusunda toplumumuza ön ayak olması gerektiği inancıyla ben de aşı oldum” dedi.

? Sağlık Bakanlığı’nın Covid/19 Aşısı Bilgilendirme Platformu sitesine aşı olan kişi sayısının sürekli güncellendiği bir sayaç konuldu. 14 Ocak itibariyle 100 binden fazla sağlık çalışanı 1. doz aşıyı oldu. Güncel veri için TIKLAYIN 

Sırasını bekleyenler 

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, HDP eş genel başkanları Mithat Sancar ve Pervin Buldan ile TİP Genel Başkanı Erkan Baş ise aşı olacaklarını ancak sıralarını bekleyeceğini duyurdu.

Bu arada Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın tweet’lerinden Meclis’teki parti liderlerine aşı daveti gönderildiğini öğrendi kamuoyu. Koca, tweet’lerinde liderlere teşekkür etti:

• “Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’na aşı programına destek için yaptıkları açıklama ve aşı olacaklarını beyan etmeleri sebebiyle çok teşekkür ederim. Salgınla mücadeleyi birlikte kazanacağız.”
• “HDP Genel Başkanı Mithat Sancar Beyefendi’yi arayarak kendilerini de aşı olarak örnek olmaya davet etmiştim. Parti olarak yaptıkları açıklama ile sıra bekleyerek örnek olmayı tercih ettiler. Destekleri için teşekkür ediyorum. Salgınla mücadeleyi birlikte kazanacağız.”
• “Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Sayın Erkan Baş Beyefendi’yi arayarak aşı programında örnek olmak için aşı olmaya davet etmiştim. Kendisi sırasını bekleyerek örnek olmayı tercih etti. Destekleri için teşekkür ediyorum. Salgınla mücadeleyi birlikte kazanacağız.”
• “Saadet Partisi Genel Başkanı Sayın Temel Karamollaoğlu'na, aşı programımıza verdikleri destek ve nezaketleri için teşekkür ediyorum. Gösterdikleri sorumluluk son derece değerlidir. Salgınla mücadeleyi birlikte kazanacağız.”
• Not: Karamollaoğlu, şu yanıtı verdi: “Hayatın tekrar normale dönebilmesi için doktorlarımızın da tavsiyesine uyarak, önümüzdeki hafta içi uygun bir zamanda aşı olacağımı ifade etmek isterim. “

Süreç şeffaf mı?

Peki aşı süreci Bakan Koca’nın söylediği ve sözünü verdiği gibi adil ve şeffaf mi olacak? Zira, aşı sürecinin en başından beri takibi zor bir kaos görüntüsü var.

Örneğin, Türkiye’ye gelecek aşı miktarı konusunda çelişkili açıklamalar bir soru işareti. Sağlık Bakanı Koca, 9 Aralık’taki açıklamasında “3-4 gün içerisinde aşı ülkemize gelebilir. gelecek parti aralık ve ocak ayı için 20'şer milyon toplam 40 milyondu. Şubat ayı için 10 milyon. 20 milyonun ilk 3 milyonu gelmiş olacak önümüzdeki günlerde..." demişti. 3 milyon doz geldi ancak geri kalanının ne zaman geleceği bilinmiyor.

TTB: 6 ay içerisinde yaklaşık 120 milyon doz uygulanmalı

Türk Tabipleri Birliği, 14 Ocak'ta yaptığı aşı sürecin şeffaf olmadığını vurguladığı Aşılar Tüm Canlıların Ortak Değeridir başlıklı açıklamasında şu noktalara dikkat çekiyordu:

"Toplum bağışıklığının sağlanabilmesi için %80 etkili olan bir aşıda toplumun %75-90’ının aşılanması gerekmektedir (Ro 2,5-3,5)^[6]. Daha düşük düzeyde etkili aşılar için ise tüm toplumun aşılanmasının gerektiği ifade edilmektedir. Bu değerlendirme ışığında Türkiye’de uygulanacağı söylenen aşının toplum bağışıklığı sağlaması için 6 ay içerisinde yaklaşık 120 milyon doz uygulanması gerekmektedir. Ancak aşılama programı tüm ayrıntılarıyla açıklanmadığı gibi geldiği ve geleceği belirtilen aşı dozlarının bu sayıya yaklaşması dahi mümkün görünmemektedir. Sağlık Bakanlığı’nın gerçekçi ve toplum bağışıklığını sağlayacak bir aşı programını kamuoyuyla paylaşmasının güven ilişkisinin bir parçası olduğu açıktır."

Muhalefetten şeffaflığa davet

İtirazlar TTB'yle sınırlı değil. Liderleri aşı sırası bekleyen Meclis'teki partilerden de, Meclis'te olmayan partilerden de hem itiraz hem sorular yükseliyor:

CHP:  Adana Milletvekili Burhanettin Bulut, "Toplum sağlığını koruyabilmemiz için nüfusun yüzde 60’ını aşılamamız lazım. Maalesef iktidarın aşı sürecini de şeffaf bir şekilde yürütmediğini görüyoruz. Bakan Koca’nın bir dediği diğerini tutmuyor. Vatandaşta aşıya karşı bir güvensizlik oluşmasına neden oluyor. Aşı sürecinde, aşıya erişim koşulları ve aşılama takvimi konusunda kamuoyu ve uygulayıcılar detaylı ve açık bir şekilde bilgilendirilmelidir" diye konuştu.

Saadet Partisi: Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, "İktidarın, aşı süreci ile kamuoyunu daha şeffaf bilgilendirmesi gerekmektedir" dedi.

Sol Parti: Twitter'da "Ülkemiz için gerekli aşı miktarı 130 milyon doz. Şimdiye kadar getirilebilen aşı 3 milyon doz. Sadece risk grubu için acil aşı ihtiyacı 50 milyon doz" paylaşımı yapan Sol Parti, mesajına şu grafiği ekledi:


DEVA Partisi: Genel Başkanı Ali Babacan, Twitter'da "Sınırlı sayıda tedarik edilen aşı adil ve şeffaf bir şekilde dağıtılmalıdır. Aşılama; sağlık çalışanları, kronik hastalar, riskli yaş grubundakiler gibi öncelik kriterlerine uyularak, herhangi bir istisnaya müsaade edilmeden uygulanmalıdır" mesajı paylaştı.