Bakanlığın korkutan iklim raporu: Sıcaklıklar artacak, kuraklık tehlikesi kalıcı hale gelecek

SİNAN TARTANOĞLU

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın iklim değişikliği analizine göre; 2040 yılına kadar Türkiye’de ortalama sıcaklık iyimser senaryoda da kötümser senaryoda da 1 buçuk derece artacak. Ortalama sıcaklık artışı 21. yüzyılın sonuna doğru 6 dereceyi bulacak. Sıcak hava dalgası tehlikesi, “her yıl görülecek.” Kuraklık tehlikesi, tüm senaryolara göre “neredeyse kalıcı hale gelecek.” 100 yılda bir görülecek kadar büyük orman yangınlarının yüzyıl sonuna doğru 54 yılda bir, 100 yılda bir görülecek kadar şiddetli yağışların ise yüzyıl sonuna doğru 49 yılda bir görülmesi bekleniyor.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın 2024-2030 yıllarını kapsayan; “İklim Değişikliğine Uyum Stratejisi ve Eylem Planı” yayınlandı.

İki senaryo üzerinden ölçüldü

Raporda, “Türkiye’de İklim Değişikliği Etkileri ve Çoklu-Tehlike Analizi” çalışmasının sonuçlarına da yer verildi. Analizde; sıcaklık, yağış, sıcak hava dalgaları, soğuk hava dalgaları, kuraklık, orman yangını, şiddetli yağış, şiddetli rüzgâr riskleri 2021-2040, 2041-2060, 2061-2080 ve 2081-2100 dönemlerinde; biri kötümser biri iyimser iki senaryo üzerinden ölçüldü.

Ortalama sıcaklık 1,5 derece artacak

Önce, mevcut durumun sıcaklık açısından bir analizi yapıldı. Buna göre; Türkiye’nin son 30 yıllık (1991-2020) ortalama sıcaklığı yaklaşık 13,9 derece… Ancak Türkiye'nin 2012-2022 dönemi son 11 yıllık ortalama sıcaklığı ise 14,1 derece olarak belirlendi. Çalışmada, “2021-2040 döneminde her iki senaryo için de Türkiye’de ortalama sıcaklığın 1 buçuk derece artacağının öngörüldüğü” değerlendirmesi yapıldı.

2081 – 2100 döneminde ise ortalama sıcaklık artışı iyimser senaryoya göre 3 dereceyi, kötümser senaryoya göre ise altı dereceyi bulacak. Analizde yer alan tahminlere göre en yüksek değerler Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde meydana gelecek. “Her iki senaryoda da ortalama sıcaklıktaki değişimin en fazla Doğu Anadolu Bölgesi’nde, en az Marmara Bölgesi’nin Trakya bölümü ile Kuzey Ege dolaylarında görüleceği tahmin ediliyor.”

Güneyde yağış yüzde 20 azalacak

Yağış miktarının 2060 yılından önce ve 2060 yılından sonra olmak üzere iki dönem üzerinden tahmin edildiği analize göre; “2060’lara kadar her iki senaryo için de toplam yağışın yüzde 20 ila +yüzde 20 arasında değişeceği" tahmin ediliyor. Ancak 2060’lar itibarıyla Türkiye’nin güneyinde toplam yağış miktarında yüzde 20’den fazla azalma; kuzeyinde ise yüzde 30’lara kadar varan bir artış öngörülüyor.

Buna göre iyimser senaryoda yıllık toplam yağış miktarının en fazla 2061-2080 döneminde Akdeniz Bölgesi’nde azalması bekleniyor. En azla artışın ise 2040’lar itibarıyla Marmara Bölgesi’nde yaşanması tahmin ediliyor. Kötümser senaryoya göre yağış miktarında en fazla 2081-2100 döneminde Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yüzde 30’a varan bir artış; Akdeniz Bölgesi Teke Platosunda ise yüzde 50’ye varan bir azalma olması bekleniyor.

Sıcak hava dalgası, her yıl görülmesi beklenen bir tehlike…

Kötümser senaryoya göre sıcak hava dalgalarındaki en dramatik artış 2090’larda görülecek. Bu senaryoya göre 10 yılda bir görülen sıcak hava dalgalarının yüzyıl sonuna kadar yılda bir görüleceği tahmin ediliyor. “Sıcak hava dalgaları gelecek projeksiyonlarına göre neredeyse her yıl görülmesi beklenen bir tehlike olarak belirleniyor. Sıcak hava dalgalarının aksine, soğuk hava dalgalarının frekansında ise ülke genelinde tüm dönemlerde azalma eğilimi öngörülüyor.”

Kuraklık tehlikesi neredeyse kalıcı hale gelecek

Analize göre iki yılda bir görülen kuraklıkların her iki senaryoya göre gelecekte neredeyse her yıl görülmesi bekleniyor. Analizde, “Referans döneminde 10 yılda bir görülen kuraklıkların gelecek dönemde 2 ila 3 yılda bir, 50 yılda bir görülen kuraklıkların ise 8-10 yılda bir görülmesi beklenmektedir. Bu durum, her iki senaryoya göre de kuraklık tehlikesinin neredeyse kalıcı hale geleceğini göstermektedir” denildi.

20 yılda bir görülen orman yangınları 9 yılda bir görülecek

10 yılda bir görülen orman yangınlarının 2050’lere kadar 17 yılda bir görüleceği tahmin edilse de 20 yılda bir görülen yangınların yüzyıl sonuna doğru 9 yılda bir; 100 yılda bir görülen yangınların ise yüzyıl sonuna doğru 54 yılda bir olacağı öngörülüyor.

Kötümser senaryoya göre 10 yılda bir görülen şiddetli yağışların, yüzyıl sonuna doğru 6 yılda bir; 20 yılda bir görülen şiddetli yağışların 11 yılda bir ve 100 yılda bir görülen şiddetli yağışların ise yine yüzyıl sonuna doğru ülke genelinde 49 yılda bir görüleceği tahmin ediliyor.