Hızlı test kiti uyarısı: "Merdiven altı üretimi de var, doğruluğu tartışılır"

Son zamanlarda, hızlı test kitleriyle kovid ve antikor ölçümlerinin evde yapılmaya başlandığını belirten uzmanlar, eczanelerde satışı yasaklanan ve sonucunun doğruluğu tartışılan bu testlere karşı uyarıda bulundu.

Kovid-19 vakalarının artması ile evde yapılan hızlı test kitleri yeniden ortaya çıktı. Hastaneye gidip, test yaptırmaya korkanlar çareyi hızlı kovid ve antikor testlerinde buldu. Eczanelerde satışı yasak olan test kitlerine özellikle internet üzerinden ulaşanlar, testini evde yaparak sonuç almaya çalışıyor. Uzmanlar ise doğru sonucu verip vermediği tartışılan testlerin güvenilir olması ve bir laboratuvar ortamında yapılması gerektiğinin altını çizerek, bilinçli olunması konusunda uyarıyor.

İstanbul Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Haluk Eraksoy, Medicana Ataşehir Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Canan Ağalar ve İstanbul Eczalcılar Odası Başkanı Cenap Sarıalioğlu, konuyla ilgili açıklamalarda bulundu. 

PRATİĞİMİZDE KASET TESTLERİN YERİ YOKTUR

Hızlı test kitlerinin sonuçlarına ilişkin tereddütler olduğunu belirten İstanbul Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Haluk Eraksoy, “Bu testin pozitif veya negatif çıkması halinde, bu kişini kanında gerçekten antikor olup olmadığı konusunda ciddi tereddütler vardır. Dolayısıyla bizim pratiğimizde bu kaset testlerinin bir yeri yoktur. Hastaların antikor düzeyini ölçmek istiyorsak ELISA testlerine başvurmak gerekir. Bunlar, kanda bakılan antikor testleridir. Gerek hastalığı geçirmiş mi, antikor oluşmuş mu diye sonuç elde etmek istediğimiz hastalar gerekse aşı olup, yeterince antikora sahip olmuş mu diye öğrenmek istediğimiz hastalar için bu testlere başvuruyoruz" diye konuştu.

FARKLI TESTLER FARKLI SONUÇLARI GÖSTERİYOR

ELISA testler arasında da çeşitlilik olduğunu kaydeden Prof. Dr. Eraksoy, “Bu testler içinde 100'e yakın marka var. Bunların bir bölümü Türkiye'de bulunuyor. Birçok laboratuvar da farklı farklı testleri kullanabiliyor ve ölçtükleri antikorlar da farklı olabiliyor. Çünkü virüsün değişik yapıları var. Antijen dediğimiz bu yapılara karşı oluşan antikorların ölçülmesi söz konusu. Kimi testler diken antijene yönelik kimileri ise nükleokapsid dediğimiz antijene yönelik antikorları ölçüyor. Kimileri de ikisini birden ölçüyor. Dolayısıyla bu testlerle ölçülmüş antikorların sonuçları da farklı farklı oluyor. Bu farklılıklar yüzünden de biz, karşılaştırma yapamayabiliyoruz veya yorum yapmamız güçleşebiliyor" dedi.

Prof. Dr. Eraksoy, sözlerine şöyle devam etti:

“Antikor düzeyini bilme gereği duyuluyorsa ELISA testlerini tercih etmek gerekir. Cut-of dediğimiz bir eşik değer vardır. Her test için tanımlanmıştır. O test yapıldıysa, oradaki eşik değere bakarak, çıkan sonucu yorumlamak mümkün. O nedenle her test kendi içinde yorumlanmalıdır. Yani iki farklı hastanın sonucuna iki ayrı yöntemle bakılmışsa, o antikorlar karşılaştırılamaz."

EVDE DEĞİL LABORATUVARDA KULLANILMALI

Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanları Derneği (EKMUD) Başkanı ve Medicana Ataşehir Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Canan Ağalar, hızlı test kitlerinin güvenilirliğinin önemli olduğunu belirterek, “Hem koronavirüs tanısında hem de hastalığı geçirip geçirmediğimizi gösteren hızlı uygulanabilir farklı testler var. Bu testlerin gerçekten güvenlik çalışmalarını geçmiş, yüzde 96'lara kadar varan özgürlüğü ve spesifitesi olan testler. Dünyanın pek çok ülkesinde de güvenli olarak kullanılabiliyorlar. Ancak evde değil, laboratuvar ortamlarında kullanılıyor. Özellikle kovid-19 hızlı tanı testleri var. Bunlar yarım saat içinde sonuç verebilir. Yine hastalığı geçirip geçirmediğinizi anlamak için yapılan testler var. Bu noktada test kitinin verdiği sonuçlara güvenmek açısından kalitesi, nereden alındığı, nasıl onay aldığı çok önemli" dedi.

SAĞLIK BAKANLIĞI'NIN TAVRI NET

Kovid-19 vakalarının artması ile evde yapılan testlere ilginin arttığını ve paralelinde merdiven altı üretilen test kitlerinin satışının gerçekleştiğini dile getiren İstanbul Eczacılar Odası başkanı Cenap Sarıalioğlu, “Hızlı test kitlerinin satışı konusunda Sağlık Bakanlığı'nın çok net bir talimatı var. Bu tip testlerinin tamamı, sağlık profesyonellerinin olduğu yerde kullanılmalı. Bunun önemli ve geçerli nedenleri var. Birinci nedeni, doğru ve güvenilir testlerin olması. Çünkü maalesef merdiven altı olarak tabir ettiğimiz ve gerçek sonucu verip vermediğinden emin olamayacağımız testler var piyasada. Hatta online satışları da mevcut. Diğer sebebi ise bu sonuçların devletin kayıt sisteminde tutuluyor olması. Çünkü bir vatandaşın testi yapıp, sonucu gizleme ve paylaşmama ihtimali var. O nedenle devletin tavrı bu konuda net" şeklinde konuştu. (DHA)