Yargıtay: Erdoğan'ın 'hain, ahlaksız, adi' ifadelerine tazminat yok

KEMAL GÖKTAŞ

Yargıtay, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Afrin operasyonuna karşı milletvekillerine e-posta gönderen 170 aydını “Utanmadan bunu milletvekillerine göndermişler” diyerek “hain, ahlaksız, adi” olarak nitelemesine karşı Prof. Baskın Oran’ın açtığı davadaki ret kararını onadı. Yargıtay’ın onadığı ret kararında bu sözlerin “düşünce özgürlüğü” sınırları içinde olması değil, Erdoğan’ın konuşmasında Baskın Oran’ın isminin geçmemesi gerekçe gösterildi. Erdoğan’ın avukatlarının savunmasında bu sözlerin düşünce özgürlüğü sınırları içinde olduğu savunulmuştu.

Afrin operasyonuna karşı e-posta

Aralarında Baskın Oran ile Zülfü Livaneli, Rakel Dink, Fatma Bostan Ünsal, Gençay Gürsoy, Levent Tüzel, Ece Temelkuran, Şanar Yurdatapan, Deniz Türkali, Ertuğrul Günay, Esra Arsan ve Necmiye Alpay'ın da aralarında olduğu 170 aydın, 24 Ocak 2018 tarihinde Afrin operasyonunun durdurulması, sorunların diyalogla çözülmesi için imzaladıkları mektubu Meclis'teki tüm milletvekillerine e-posta yoluyla gönderdi.

“Vicdansız, ahlaksız, adi, hain…”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 28 Ocak 2018’de, aydınların mektubu ile ilgili yaptığı açıklamada şöyle dedi: “İsminin önünde profesör yazan, doçent yazan, kendini gazeteci, düşünür, siyasetçi diye adlandıran birilerinin niçin bu operasyonlardan rahatsız olduğunu açıkçası bilemiyoruz. Neymiş? Bunlar savaş karşıtıymış, neymiş bölgede çatışma istemiyormuş. Neymiş? Türkiye’nin sınırlarını korumasının yolu YPG ile sulh içinde yaşamasından geçiyormuş. Sonra da utanmadan bunu milletvekillerine göndermişler. Siz ne vicdansızsınız ya. Madem barışseversiniz niçin bölücü örgüt mensupları ailelerinin gözü önünde polislerimizi askerlerimizi şehit ederken üç maymunu oynadınız hainler? Be ahlaksızlar, be adiler siz ne konuşuyorsunuz ya? Siz bizimle neyin pazarlığını yapıyorsunuz?”

1 TL’lik tazminat davası

Bunun üzerine Baskın Oran, Erdoğan aleyhine 1 TL manevi tazminat talebiyle dava açtı. Dava dilekçesinde Erdoğan’ın bu içinde “adi, ahlaksız, hain” geçen bu sözlerle Prof. Oran’ın kişilik haklarını ihlal ettiği belirtilerek 1 TL manevi tazminatın davalı Erdoğan’dan tahsili ile kararın ulusal düzeyde yayın yapan yayın organlarında yayınlanması istendi.

“Düşünce özgürlüğü” savunması

Mahkemeye savunma gönderen Erdoğan’ın avukatları ise Erdoğan’ın Baskın Oran’ın şahsına yönelik bir ifade kullanmadığını, aksine devletin meşru kuvvetlerine karşı haksız saldırılarına yönelik bir kısım eleştirilerde bulunduğunu ileri sürdü. Avukatlar, Erdoğan’ın açıklamalarının “teröre ve terörü doğrudan veya dolaylı destekleyenlere karşı” cevap mahiyetinde olduğunu da savunarak “ifadelerin bir bütün olarak dikkate alındığında ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini” öne sürdü. Savunma dilekçesinde şöyle denildi:

“Düşünce özgürlüğü, demokrasinin temel ilkesidir” diyerek savunmuşti. AİHM’e göre ifade özgürlüğü, devletin veya nüfusun bir bölümü için saldırgan, şok edici veya rahatsız edici bilgi ve düşünceler için de uygulanır. Bunlar çoğulculuğun, hoşgörünün ve açık fikirliliğin gerekleridir. Bunlar olmaksızın demokratik toplum olmaz.”

“İsmi geçmiyor…”

Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesi, davayı reddederken “Dava konusu konuşma bir bütün olarak değerlendirildiğinde, davalının (Erdoğan) konuşmaların hiçbir yerinde davacının (Oran) kişiliğine yönelik herhangi bir söz söylemediği ve davacının isminin hiçbir yerde geçmediği görülmektedir. Normal düzeydeki bir kişinin dava konusu konuşmayı dinlediğinde davalının davacıyı hedef aldığı sonucuna varamayacağından konuşmanın davacıya matuf olduğu ve matufiyet unsurunun gerçekleştiğinden söz edilemez” gerekçesini ileri sürdü.

Kararın istinaf incelemesini yapan Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi de bu kararı yerinde bularak istinaf isteminin esastan reddine karar verdi. Kararda, Erdoğan’ın konuşmasında “davacıya yönelik bir iddia veya yönelim bulunmadığı, davacının adının, sanının ve kimliğinin anlaşılmadığı görülmektedir” denildi.

İstinafın bu kararına katılan Yargıtay 4. Hukuk Dairesi ise yerel mahkemenin davanın reddi kararının onanmasına karar verdi.