Yeni Alzheimer ilacıyla ilgili tüm merak edilenler: Yan etkileri ne, fiyatı ne kadar?

Leqembi ticari adıyla satışa çıkacak olan lecanemab kimyasal adlı ilaç, ABD Gıda ve İlaç Dairesi'nden (FDA) onay aldı. ABD Ulusal Yaşlanma Enstitüsü Direktörü Dr. Richard Hodes, yine de ”Bu ilaç bir dönüm noktası. Yeterli değil, ancak bir şeyler yapabileceğimizi göstermesi açısından cesaret verici” diyor.

İlaç nasıl etki ediyor?

VOA'nın AP'den aktardığı haberine göre Japon ilaç firması Eisai'nin Amerikalı ortağı Biogen ile beraber geliştirdiği Alzheimer ilacı, beta-amiloid adlı yapışkan proteini hedef alıp temizlemek için tasarlandı. Beta-amiloid, beyni tıkayan plak birikintilerine yol açıyor. Bu birikintiler, Alzheimer hastalığının kilit özelliklerinden biri. Japon ilaç firması Eisai'nin yaklaşık bin 800 kişinin katılımıyla yaptığı 18 aylık çalışma, Leqembi'nin, Alzheimer'in başlangıç aşamasında olan hastalarda hastalık seyrinin kötüleşmesini yaklaşık 5 aylığına ertelediğini gösterdi.

İlacın riskleri neler?

Leqembi de amiloid hedefli diğer ilaçlar gibi beyinde ödem ya da küçük çaplı beyin kanamalarına yol açabiliyor. Eisai'nin araştırmasında ilacı alan katılımcıların yüzde 13'ünün beyninde ödem, yüzde 17'sinin beynindeyse küçük kanamalar meydana geldiği gözlendi.

Bunun bir nedeni, amiloid plaklarının genellikle beyindeki sinir hücreleri etrafında oluşması, ancak plak dokusunun bazen kan damarlarına da nüfuz etmesi olabilir. Dr. Gandy, kan damarlarındaki amiloidi temizlemenin damarları zayıflatıp sızıntı yapar hale getirebileceğini söylüyor.

Beyinde oluşan ödem ve kanamalar, baş dönmesi ve görme bozuklukları gibi asgari ölçüde belirtilere sebep olsa da bazı etkiler daha ağır olabiliyor. Birkaç hasta, Leqembi kullandıkları dönemde yaşamını yitirdi. Bu kişilerden ikisi, kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyordu.

Damar yoluyla Leqembi alan hastalar ayrıca ateş, grip belirtisi benzeri titreme mide bulantısı ve tansiyonda oynamalar gibi geçici tepkiler de deneyimleyebiliyor.

İlacı kimler kullanabilir?

Yeni ilaç, sadece Alzheimer'ın çok erken aşamalarında olanlarda kullanılabiliyor. Bu hastalarda amiloid birikintileri olduğu gözleniyor.

FDA, kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalara Leqembi reçetesi yazarken dikkatli olmaları uyarısında bulunuyor. Hastalara ayrıca tedavi kürü boyunca birkaç kez beyin taramasından geçmeleri de tavsiye ediliyor.

Hastalık seyri ağırlaştıkça hastaların ayda iki kez yapılan damardan ilaç alımına ne kadar daha devam etmeleri gerekeceği ise belirsiz. Araştırmaya katılanlar, daha uzun süreliğine takip edilirken başka bir araştırma, amiloid birikintileri belirti göstermeden önce ilaç kullanımına başlanmasının etkilerini inceliyor.

İlaç ne zaman piyasaya sürülecek?

Eisai firması, Leqembi'nin 23 Ocak'tan itibaren satışa çıkacağını söylüyor. Ancak çoğu Alzheimer hastasının ilaca erişmek için aylarca beklemesi gerekiyor.

Bunun nedeni, sağlık sigortası şirketlerinin ilacın maliyetini karşılama kararı almadan önce etkili olup olmadığını incelemesi gerekliliği. Hangi hastaların ilaçtan en fazla faydayı sağlayacağını belirlemek için sigorta şirketlerinin ayrıca bazı testlerin yaptırılması şartı getirmesi de mümkün.

Amerika'da yaşlı vatandaşlara sağlanan devlet sağlık sigortası Medicare'in ise bu yılın ilerleyen aylarına kadar ilacın maliyetini karşılaması beklenmiyor. Bunun nedeni, Medicare'in sadece FDA'den tam onay alan Alzheimer ilaçlarının maliyetini karşılıyor olması.

Oysa FDA, Leqembi'ye, denemelerin ön sonuçlarına dayalı bir kestirme yol kullanarak onay verdi. FDA'in 18 aylık çalışmayı yakında değerlendirmeye başlaması, yıl sonunda da ilaca tam onayı vermesi bekleniyor.

İlacın fiyatı ne olacak?

Damar yoluyla uygulanacak olan Leqembi'nin bir yıllık tedavi kürünün fiyatının 26 bin 500 dolar olması bekleniyor. Sağlık sigortası şirketlerinin ilacı kapsaması durumunda çoğu hasta, bu fiyatı ödemek zorunda kalmayacak. Ancak bazı sağlık sigortası poliçelerinin ilaç maliyetlerinin daha büyük payını hastalara yüklemesi durumunda bazı hastaların yılda binlerce dolarlık faturayla karşılaşması mümkün.