Kıbrıs tahliye bölgesi olmaya hazırlanıyor

Loucianos Lyritsas

İran'ın Hamas lideri İsmail Haniye'nin Tahran'da öldürülmesinin ardından İsrail'e yönelik misilleme tehditlerinde bulunması sebebiyle bölgede tansiyon yüksek. Olası bir çatışma halinde bölgeden kaçan sivil nüfusun tahliyesi için Avrupa Birliği üyesi Kıbrıs Cumhuriyeti'nde hazırlıklar yapılıyor. İnsani yardımların da en yakın güvenli varış noktası olması planlanan Kıbrıs üzerinden gerçekleştirilmesi hedefleniyor.

İsrail'deki Ben Gurion Havalimanı çıkış ve varışlı yaklaşık 20 uluslararası uçuş geçen hafta ya iptal edilmiş ya da ertelenmişti. Bunun üzerine yurt dışında mahsur kalan İsrailli yolcular Kıbrıs'taki Larnaka Uluslararası Havalimanı'na yönlendirildi. Halihazırda bölgeye uçuşu ertelenen yolcuların da ya Kıbrıs ya da Yunanistan'a seyahat etmeleri öneriliyor. Yolcular oradan İsrail havayolları tarafından alınıp ülkelerine götürülüyor.

Kıbrıs Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanı Alexis Vafeades, kısa bir süren önce Kıbrıs haber ajansı CNA'ya yaptığı açıklamada, Kıbrıs'ın mevcut gerilimlere rağmen İsrail'le seyahat bağlantısını sürdüreceğini belirterek uçuşların devam edeceği teminatını verdi.

Kıbrıs üzerinden eve dönüş

Larnaka Havalimanı'ndan günde yaklaşık 4 bin yolcuya Kıbrıs ve İsrail arasında seyahat imkanı veren 14 uçuş düzenleniyor. Son gerilimden önce bu güzergâhta 10 havayolu hizmet veriyordu. Ancak bunlardan ikisi güvenlik kaygısı sebebiyle uçuşlarını durdurdu. Faaliyette olan sekiz havayolundan beşi İsrail'e ait, biri İsrail iştirakli havayolu, kalan ikisi ise Ryanair ve Cyprus Airways'ten oluşuyor.

Beyrut uçuşları ise güncel durumdan çok fazla etkilenmedi ve ilk etapta olağan seyrinde devam ediyor.

Ortadoğu'da gerilimin tırmanması ihtimaline karşı Kıbrıs Cumhuriyeti'ndeki ilgili kamu kurumları, en yüksek alarm durumuna geçmiş durumda. Kıbrıs, ihtiyaç halinde çatışma bölgelerinden sivillerin tahliyesi için güvenli bir sığınak olarak hizmet vermeye hazır olduğunu duyurdu. Almanya ve Polonya gibi ülkeler de şimdiden İsrail veya Lübnan'dan vatandaşları, Kıbrıs üzerinden ülkelerine getirme planlarını açıkladı.

Almanya ile yakın koordinasyon

Kıbrıs Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Konstantinos Kombos da geçen Mayıs ayında yaptığı açıklamada, gerekli olması halinde "ESTIA" adlı planı hayata geçirmek için hazırlıkları tamamladıklarını söylemişti. Ekim 2023'te kabul edilen plan, savaş bölgelerinden ayrılan üçüncü ülke vatandaşlarının kabulü, konaklaması ve ülkelerine geri gönderilmesine ilişkin prosedürleri içeriyor.

Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Avrupa Birliği vatandaşları ya da üçüncü ülke vatandaşlarının Kıbrıs üzerinden tahliyesinin yanı sıra deniz yoluyla gelen mülteci sayısındaki artışın yönetilmesini öngören "Nafkratis" adlı ikinci bir planı daha bulunuyor.

Kıbrıs Cumhuriyeti, çok sayıda Lübnan vatandaşının yaşadığı Kanada ve Almanya ile yakın koordinasyon içinde. Larnaka Limanı'nda Kanada ve Almanya Dışişleri'nden kriz ekipleri bulunuyor. Ayrıca Doğu Akdeniz'de konuşlu Alman hava kuvvetleri personeli de olası bir Ortadoğu krizi halinde Lübnan'dan vatandaşları büyük ölçekte tahliye etmeye hazır durumda.

Nasrallah'ın tehditleri

Kıbrıs'ın Ortadoğu'ya coğrafi yakınlığı potansiyel hedef ilan edilmesine de neden oldu. 19 Haziran 2024'te Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, İsrail'in Lübnan'a saldırmak için Kıbrıs havaalanı ve üslerini kullanması halinde Kıbrıs'ın da savaşın parçası haline geleceği tehdidinde bulunmuştu.

Bu tehditten bu yana Kıbrıs Cumhuriyeti hükümeti, sık sık Kıbrıs'ın hiçbir zaman başka bir ülkeye karşı düşmanca eylemler için yerleşkelerini kullandırmadığını ve bunun gelecekte de olmayacağının altını çizdi.

Dışişleri Bakanı Konstantinos Kombos'tan da geçen Temmuz ayında Kıbrıs Cumhuriyeti'nin tarafsızlığına ilişkin net bir mesaj geldi. Brüksel'deki Dışişleri Konseyi'nde konuşan Kobos, ülkesinin "hiçbir zaman bir krizin parçası olmadığını, aksine uluslararası alanda kabul edildiği üzere çözümün bir parçası olduğunu" savundu.

Hükümetten tahliye gemisi açıklaması

Kıbrıs Cumhuriyeti hükümeti, İsrail Ulaştırma Bakanı Miri Regev'in İsrail vatandaşlarının tahliyesi için Yunanistan ve Kıbrıs'ın olası desteği konusundaki ifadelerine de geçtiğimiz günlerde açıklık getirdi. Regev, uçuş iptalleri nedeniyle yurt dışında mahsur kalan İsraillileri ülkelerine taşımak için İsrail'in Atina ve Larnaka'daki gemiler yoluyla yardım isteyebileceği yönünde açıklamalarda bulunmuştu.

Kıbrıs Cumhuriyeti Hükümet Sözcüsü Konstantinos Letymbiotis ise duruma açıklık getirerek bu tür bir eylemin Kıbrıs değil, İsrail tarafından kiralanan gemileri kapsayacağını söyledi ve bunun Kıbrıs'ın vatandaşların tehlikeli bölgelerden tahliyesine yönelik ESTIA planıyla ilişkilendirilmemesi gerektiğini ifade etti.

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?