Uluslararası Af Örgütü'nden savaşın 3. yılında yeni rapor: "Sağır Edici Sessizlik"

Kısa Dalga - Uluslararası Af Örgütü, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin üçüncü yılında yayımladığı yeni raporla, Rusya’nın Ukraynalı savaş esirleri ve sivillere yönelik ağır insan hakları ihlallerini gözler önüne serdi.

“Sağır Edici Sessizlik: Ukraynalıların Rusya Esareti Altında Maruz Kaldığı Hücre Hapsi, Zorla Kaybetme ve İşkenceler” başlıklı rapor, Ocak ile Kasım 2024 tarihleri arasında savaş esirleri ve aileleriyle yapılan 100’den fazla görüşmeye dayanarak, Rus yetkililerin Ukraynalıları sistematik işkenceye, uzun süreli hücre hapsine ve zorla kaybetmelere maruz bıraktığını ortaya koyuyor. Raporda, esirlerin aileleriyle ve uluslararası örgütlerle iletişiminin kesildiği, tıbbi tedavilerinin engellendiği ve bazı esirlerin yasa dışı şekilde öldürüldüğü belirtiliyor.

Uluslararası hukuk ihlal ediliyor

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, Rusya’nın Ukraynalı esirleri kasıtlı bir politika kapsamında insanlık dışı koşullara mahkûm ettiğini belirterek, uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırdı. Callamard şu ifadeleri kullandı:

"Bu bir dizi münferit olay değil; uluslararası hukukun tüm ilkelerini ihlal eden sistematik bir politikadır. Rusya, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar işliyor. Adalet sağlanmazsa Ukraynalıların ızdırabı katlanarak artacak.”

Raporda, binlerce Ukraynalının hâlâ Rusya'da veya işgal altındaki bölgelerde esir tutulduğu, çoğunun akıbetine dair hiçbir bilginin olmadığı vurgulanıyor. Rusya’nın savaş esirlerinin çoğunu Uluslararası Kızılhaç Komitesi(ICRC)’ne bildirmediği ve uluslararası hukuku ihlal ettiği belirtilirken, zorla kaybedilenler arasında sivillerin de bulunduğu ifade ediliyor.

Sistematik İşkence ve Tedavi Engeli

Uluslararası Af Örgütü’nün raporu, Ukraynalı savaş esirlerinin Rusya esaretinde ağır işkenceye maruz kaldığını ve tıbbi tedavilerinin kasıtlı olarak engellendiğini ortaya koyuyor. Eski savaş esiri Volodimir Şevşenko, şok tabancaları ve sopalarla dövüldüğünü, işkenceye dayanamayan esirlerin öldüğünü anlatırken, esir alınmdan önce ağır yaralı düşen Serhi Koroma ise yalnızca bir kez antiseptik verildiğini ve ölüme terk edildiğini belirtti.

Rapora göre Rusya’nın eylemleri, savaş esirlerinin düzenli yazışma hakkı, tıbbi tedaviye erişimleri ve uluslararası örgütler tarafından ziyaret edilmelerini güvence altına alan Cenevre Sözleşmeleri’ni açıkça ihlal ettiği ortaya koyuluyor.

İşkenceye son verin çağrısı

Af Örgütü, Rusya’ya esirlerin maruz kaldığı işkence ve insan hakları ihlallerine son verme, esaret altındaki kişilere tıbbi tedavi sağlama ve hukuka aykırı olarak alıkonan sivilleri serbest bırakma çağrısında bulundu.

Mariupol’de tutulan savaş esirlerinin aileleri ve destekçileri, Kiev’de yakınlarının geri dönmesi için bir protesto düzenliyor. Ortadaki pankartta, “Evde sizi bekliyoruz” yazıyor.

Fotoğrafta evinin önünde görülen Olesia Bezruk, savaş esirlerinin aileleri arasında yakınından mektup alabilen birkaç kişiden biri. Oğullarından biri esir alındı, kaybolan diğerinin ise öldüğü düşünülüyor. Olesia, oğlunun mektuplarının onun için ne kadar önemli olduğunu anlatırken, bunları “küçük bellek müzeleri” olarak tanımladı.

Alina Potapova Kiev’de bir protestoda, üzerinde “Dayan sevgilim” yazan bir pankart taşıyor. Nişanlısı Temmuz 2023’te kayboldu ve daha sonra Rusya tarafından esir tutulduğu doğrulandı. Alina ondan hiç mektup almadı.