Yılbaşında büyük zam geliyor: Vergiler, harçlar, cezalar...

Kısa Dalga - AKP’nin yürüttüğü ekonomi politikaları nedeniyle geçim sıkıntı yaşayan vatandaşların omuzlarına yeni zamlar yüklenecek.

2025’te vergi, ceza ve harçlara yüzde 44 oranında zam geliyor. Emlak, MTV, çevre temizlik vergisi ve trafik cezaları gibi kalemleri kapsayan artış, yılbaşında yürürlüğe girecek.

2025-2027 Orta Vade­li Programda (OVP), 2025 yılının tümün­de tüketici fiyatları (TÜFE) bazında enflasyon oranı yüzde 17,5 düzeyinde öngörü­lerken, yılın başında Emlak, Çevre Temizlik, Özel İletişim ve Motorlu Taşıt gibi vergiler ile resmi işlemlerde alınan çe­şitli harçlar, araç muayene üc­retleri, Gelir Vergisi tarife di­limleri ve trafik cezaları yüz­de 44 dolayında zamlanacak.

Söz konusu maktu vergiler ile ceza, harç ve ücretler, Ver­gi Usul Kanununun müker­rer 298’inci maddesine göre her yılın başında, “yeniden değerleme oranı” kadar artı­rılıyor. Her yıl ekim ayı sonu itibarıyla Yurtiçi Üretici Fi­yat Endeksinin (Yİ-ÜFE) son on iki aylık ortalamasında bir önceki on iki aylık dönemin ortalamasına göre meydana gelen artış, izleyen yılın başında geçerli ola­cak yeniden de­ğerleme oranı­nı veriyor.

Yeniden değerleme

Dünya Gazetesi köşe yazarı Naki Bakır'ın aktardığına göre, yeniden değerleme oranı son yıllarda enflasyonun seyrine gö­re oldukça farklı düzeyler­de oluştu, yüksek enflasyon­lu yıllarda mükellefin yükü olağanüstü ağırlaştı.

2020’de yüzde 9,11’de kalan, 2022’de yüzde 36,2’ye çıkan yeniden değerleme oranında 2023’te ise yüzde 122,93’le tarihindeki en yüksek görülmüş, söz konu­su oran 2024 başında ise yüz­de 58,46 olarak uygulanmış­tı.

2025 başında uygulanacak olası oranın yıllık enflasyon hedefinin çok üzerinde bek­leniyor.

En az yüzde 44 zam bekleniyor

2025 başında çeşitli vergi, ce­za, harç ve ücretlere uygulana­cak yeniden değerleme oranı, 3 Kasım’da Ekim 2024 enflasyon verileri açıklandığında netleşe­cek. Yİ-ÜFE’nin eylül sonu iti­barıyla düzeyi, yılbaşından ge­çerli olacak yeniden değerleme oranının yüzde 44 dolayında olacağını gösteriyor. Buna gö­re gelecek yıl çeşitli vergi, ceza, harç ve ücretler 2024’teki ka­dar olmasa da hedef enflasyo­nun çok üzerinde artacak.

Kasım 2023’de 2882,04 olan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeks değeri, Eylül 2024’te aylık yüzde 1,37’lik artışla 3659,84’e yükseldi ve son on bir aydaki endeks değerleri­nin ortalaması 3028,74 oldu.

Ekim ayında Yİ-ÜFE artışı sıfır bile olsa son on iki ayın ortalamasında endeks değeri 3333,73 olacak ve geçen yıl ay­nı tarih itibarıyla on iki aylık ortalamada 2318,94 olan en­deks değerine göre yıllık artış yüzde 43,76’ya gelecek. Bu da 2025’te çeşitli vergi, harç ve cezalara uygulanacak yeniden değerleme oranını verecek.

Ekim ayında Yİ-ÜFE yüz­de 1,5 artarsa, son on iki ayın ortalama endeks değe­ri 3338,30’a, önceki on iki aya göre artış yüzde 43,96’ya yükselecek. Aylık artışın yüz­de 2 gelmesi durumunda orta­lama endeks 3339,83’e, önceki on iki ayın ortalamasına göre değişim yüzde 44,02’ye; aylık artışın yüzde 2,5 olması duru­munda ise ortalama endeks 3341,35’e, artış oranı da yüzde 44,09’a ulaşacak.

Cumhurbaşkanının indirim-artırım yetkisi var

Cumhurbaşkanı yetkili ol­duğu alanlarda indirim-ar­tırım yetkisini kullanmazsa 2025 başında ilgili kalemler­deki yükümlülükler bu oran­da artırılacak.

Yüksek yeni­den değerleme oranı ile ver­gi, ceza ve harçların yüksek oranda artırılması, aynı za­manda 2024 yılında önem­li oranda gerilemekle birlik­te hala yüksek düzeyde kalan enflasyonun özellikle dar ve sabit gelirler üzerindeki erozyonunu 2025’e de taşı­mak anlamına geliyor.

Yeniden değerlemeye endeksli kalemler hangileri?

3 Kasım’da belli olacak yeniden değerleme oranına göre yılbaşında artırılacak vergi, ceza, harç, ücret ve tarifeler şunlar:

- Emlak Vergisi

-Çevre Temizlik Vergisi

-Motorlu Taşıtlar Vergisi

-Gelir Vergisi Kanunu, bazı istisna tutarları, vergi tarifesi dilimleri vb.

-Veraset ve İntikal Vergisi, istisnalar, tarife matrahları

-Damga Vergisi.

- Özel İletişim Vergisi

-Trafik cezaları

-Ehliyet ve pasaport harçları

- Vergi Usul Kanunundaki cezalar

-Kabahatler Kanununa tabi idari para cezaları

- Araç muayene ücretleri

-Yurt dışı çıkış harcı

Vergi Usul Kanunu uyarınca Cumhurbaşkanının, vergi ve harçlarda yeniden değerleme oranını yüzde 50’ye kadar azaltma ve yüzde 50’ye kadar artırma yetkisi bulunuyor.

Motorlu Taşıtlar Vergisi’nde Cumhurbaşkanının artırma yetkisi yüzde 50, indirme yetkisi yüzde 80 düzeyinde bulunuyor.

Ancak söz konusu yetkinin nadiren ve sınırlı kullanıldığı, genelde her yıl ekim sonu 12 aylık ortalama Yİ-ÜFE’de gerçekleşen artışa göre belirlenen yeniden değerleme oranının izleyen yılbaşında söz konusu vergi, harç, ceza ve diğer yükümlülüklere uygulandığı görülüyor.

Cumhurbaşkanının idari para cezaları başta bazı kalemlerde ise böyle bir yetkisi bulunmuyor, ilan edilen yeniden değerleme oranları bu kalemler için değiştirilemiyor. (Ekonomi Servisi)