2025’in 2. çeyreğinde 103 gazeteci yargılandı, RTÜK muhalif medyaya milyonluk ceza kesti

Kısa Dalga - Punto24 Bağımsız Gazetecilik Derneği (P24) bünyesinde çalışmalarını sürdüren Expression Interrupted platformu, İfade ve Basın Özgürlüğü Gündemi raporlarının 2025 yılına ait ikinci sayısını yayınladı.

Rapora göre, 2025’in ikinci çeyreği, ifade özgürlüğünün sınırlarının kısıtlayıcı uygulamalarla daha da daraltıldığı, RTÜK gibi düzenleyici kurumların televizyon ve dijital yayınlara yönelik ağır yaptırımlarla medya kuruluşları üzerinde baskı kurmaya devam ettiği bir dönem oldu.

103 gazeteci yargılandı

Rapora göre, Nisan-Haziran 2025 döneminde 73 davada 103 gazeteci yargılandı. Bu dönemde 24 dava sonuçlandı. Sonuçlanan davaların 10’unda yargılanan gazeteciler hakkında mahkûmiyet, 14’ünde ise beraat kararları verildi. Mahkûmiyetle sonuçlanan 10 davada dokuz gazeteci toplam 28 yıl 3 ay 4 gün hapis cezasına çarptırılırken bir gazeteciye 9.440 TL adli para cezası verildi.

21 gazeteci gözaltına alındı, 10 gazeteci tutuklandı

Bu dönemde ayrıca 26 gazeteci hakkında toplam 12 yeni dava açıldı, 10 gazeteci hakkında soruşturma başlatıldı ve 21 gazeteci gözaltına alındı. Rapora göre, bu yeni dava ve soruşturmalar, gazetecilere yönelik yargı süreçlerinin önümüzdeki dönemde de yavaşlamadan süreceğini gösteriyor. Rapora konu dönemde 10 gazeteci tutuklandı. 11 gazeteci ise tahliye edildi. Rapor döneminin sonu olan 30 Haziran 2025 itibarıyla Türkiye’de tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunan gazeteci sayısı 33’tü. Aynı dönemde bir gazeteci ise ev hapsine mahkûm edildi.

En çok “terör” suçlaması yöneltildi

Raporda, incelenen dönemde gazeteci davalarında en sık kullanılan suçlamaların “örgüt üyeliği” ve “hakaret” suçlamaları olduğu belirtildi. Gazeteciler 20 ayrı davada “örgüt üyeliği”, 16 ayrı davada ise “hakaret” suçlamasıyla karşı karşıya kaldı. Gazetecilere 11 ayrı davada “örgüt propagandası” suçlaması yöneltilirken, altışar davada ise “Cumhurbaşkanına hakaret”, “Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama” ve “iftira” iddialarıyla suçlandı.

RTÜK’ten milyonluk ceza

RTÜK, 2025’in ikinci çeyreğinde de yine muhalif yayın organları üzerinde etkili oldu. RTÜK, Halk TV, SZC TV, NOW TV ve TELE 1’e toplam 11 milyon 240 bin 953 TL para cezası verdi. Yine bu dönemde, para cezalarına ek olarak Halk TV’ye 10 gün yayın durdurma cezası verildi.

Yine bu dönemde, RTÜK tarafından gazeteci Fatih Altaylı’nın YouTube kanalına lisansa alma zorunluluğu getirdi.

İfade özgürlüğü lehine kararlar

Raporun odaklandığı dönemde, Danıştay, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün polis müdahaleleri sırasında ses ve görüntü kaydını yasaklayan genelgesini ikinci kez iptal etti. Danıştay 10. Ceza Dairesi kararında, Anayasa’nın 13. maddesine atıfla, “temel hak ve özgürlüklerin yalnızca kanunla sınırlandırılabileceğini” vurguladı. Bu kapsamda, yürütme organının bir genelgeyle basın özgürlüğünü sınırlamasının hukuka aykırı olduğuna hükmedildi.

Anayasa Mahkemesi ise iki ayrı başvuruda basın özgürlüğü ihlali kararları verdi. Gazeteci Hayko Bağdat, 2018’de bir banka müdürünün dövizle ilgili sözlerine “Sana ne be manyak” yorumu yaptığı için “hakaret” suçlamasıyla yargılanmış ve bin 740 TL para cezasına çarptırılmıştı. Bağdat’ın ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmeden AYM, Bağdat’a manevi tazminat ödenmesine karar vererek dosyayı yeniden yargılama için yerel mahkemeye gönderdi.

Evrensel gazetesi ise 2019 yılında dizi seti işçilerinin koşullarını haberleştirdiği için TRT’nin açtığı dava sonucunda 10 bin TL’lik tazminata mahkûm edilmişti. AYM, haberin kamu yararı taşıdığına dikkat çekerek ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verdi.

RTÜK’ün hukuk karnesi: 'Yaptırımların yüzde 51'i Danıştay'dan vize alamıyor'

Bildiğimiz internetin sonuna gelirken: Yapay zeka, gazetecilik ve demokrasi

Gazetecilerden tutuklu Ercüment Akdeniz için videolu destek mesajı

Tutuklu gazeteci Akdeniz: Meclis’te HDK ile el sıkışılırken biz neden yargılanıyoruz?