Kredi desteğinden konut kampanyasına: 'Teşvikler' işe yaramadı, doğum oranı azaldı

Kısa Dalga - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin doğum istatistiklerini açıkladı.

Buna göre, iktidarın 'Aile Yılı' kapsamında normal doğuma zorlamadan evlenecek gençlere özel kredi desteğine kadar uyguladığı 'teşviklere' rağmen Türkiye’de doğurganlık hızı 1,48’e gerileyerek nüfusun yenilenme eşiğinin altına indi.

71 ilde doğurganlık hızı 2,10’un altında kalırken, 3 çocuk ve üzeri ortalamanın görüldüğü tek il Şanlıurfa oldu. Bin nüfus başına düşen canlı doğum sayısını ifade eden kaba doğum hızı, 2001 yılında binde 20,3 iken 2024'te binde 11 oranında gerçekleşerek 23 yılın en düşük seviyesine ulaştı.

2024'te kır olarak sınıflandırılan yerlerde toplam doğurganlık hızı 1,83 çocuk iken orta yoğun kent olarak sınıflandırılan yerlerde 1,58 ve yoğun kent olarak sınıflandırılan yerlerde 1,39 çocuk oldu.

Eğitim seviyesi ile ters orantı

Eğitim seviyesi arttıkça doğurganlık düşerken, ilk doğum yaşı ortalaması 29,3’e yükseldi.

Toplam doğurganlık hızı 2024'te binde 1,48 olan Türkiye, AB üyesi ülkelerle kıyaslandığında 9'uncu sırada yer aldı.

Belli bir yaş grubunda bin kadın başına düşen ortalama canlı doğan çocuk sayısını ifade eden "yaşa özel doğurganlık hızı", 2001 yılında en yüksek binde 144 ile 20-24 yaş grubunda iken 2024 yılında binde 100 ile 25-29 yaş grubunda görüldü.

Teşvikler işe yaramadı mı?

AKP iktidarının 2025 yılını 'Aile Yılı' ilan etmesinin ardından kadın bedenini hedef alan bir dizi politika hayata geçirilirken doğumlar da teşvik edildi. Birkaç örnek şöyle sıralanabilir:

• Sağlık Bakanlığı, özel tıp merkezlerinde tıbbi gerekçe olmadan planlı sezaryen doğumlara yasak getirdi. Süper Lig'in 31. haftasında takımların sahaya çıkarken "Doğal olan normal doğum" pankartı taşıdı.
• Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu bu hamleden sonra katıldığı bir yayında "Eğer çocuğunuz yoksa sadece karı koca oluyorsunuz, aile olamıyorsunuz" ifadelerini kullandı.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı geçtiğimiz haftalarda 81 il müdürlüğüne bir yazı gönderdi. Kadın ve LGBTİ+ haklarını hedef alan yazıda, uluslararası toplantılarda ve dokümanlarda kullanılan “toplumsal cinsiyet”, “cinsiyet kimliği” ve “cinsel yönelim” gibi kavramların, “evlilik ve aile müesseselerini tahrip eden, kadınlara, çocuklara ve toplum yapısına zarar veren nitelikler taşıdığı” öne sürüldü.
• TOKİ, Aile Yılı kapsamında çocuklu aileler için konut kampanyası başlatacağını açıkladı.
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, 'Evlenecek Gençlerin Desteklenmesi Projesi’ni duyurdu. Proje kapsamında evlenecek gençlere 48 ay vadeli, 2 yıl geri ödemesiz, faizsiz kredi desteği verileceği açıklandı. Miktarı ise sadece 150 bin TL oldu.

Aile Bakanlığı'ndan LGBTİ+'lar ve kadınları hedef alan resmi yazı

TOKİ çocuklu ailelere konut kampanyası başlatıyor

Aileye yeni teşvik: Sinemalarda yüzde 40 indirim