Tehlike büyüyor: Kahvehanelerde satılıyor, otopsilerin yüzde üçünde rastlanıyor

UTKU BEYCAN

L. ve G. gibi markalara sahip ilaçlar dikkat dağınıklığı ve tepkisizlik, riskli davranışlara yatkınlık, kaygı, sinirlilik, depresyon ve uykusuzluk gibi etkilerle birlikte, yüksek dozlarda halüsinasyon, paranoid düşünceler ve solunum depresyonu ile ölüme yol açabiliyor.

L. ve benzeri ilaçlara bağımlılık yoksunluk nedeniyle gelişiyor, narkotik arkadaşlıklarda kulaktan kulağa yayılıyor. Psikolog Burcu Bostancıoğlu Yenigün Gazetesi’ne yaptığı açıklamada beynin daha fazla dopamin salgılamak için bu ilaçlara ihtiyaç duyduğunu, sürecin daha tehlikeli bağımlılıklara evrildiğine dikkat çekti. Bu ilaçlara ulaşımın zor olmadığını ifade eden Bostancıoğlu, kliniklere tedavi için gelen gençlerin çoğunun L. bağımlısı olduğunu söylüyor “diz ağrısı sebebiyle ninesine yazılan ilacı deneyerek bağımlı olan var” dedi.

Psikiyatrist Ezgi Gevher uzman doktorların ve psikiyatristlerin bu ilaçları yazarken temkinli davrandığını, reçetelerin çoğunun ağrı ile ilgilenen tıp branşları tarafından yazıldığını dile getirmişti. Bağımlıların çoğunun önceleri ilaca reçeteyle ulaştığının da bilgisini veren Gevher, bu ilişkinin yasadışı ulaşımla sürdürülebildiğini, alkol, eroin veya diğer yatıştırıcı maddelerle birlikte alındığında ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir” dedi.

Kahvehanelerde satılıyor

Adli Tıp Uzmanı Polat Erdi, kapsüllerin içindeki tozun kahvelere eklenerek “dördü bir arada” ismiyle satıldığını söylüyor:

“Kimileri bu kahveden günde üç bardak tüketiyor. Bu da on kapsül demek.”

Erdi, P. İçeren ilaçların, metamfetamin bağımlılığında ortaya çıkan yoksunluk krizini engellemenin yanı sıra kendi başına da kullanıldığını hatırlattı.

‘Rapor çeteleri var’

P. içeren kahveler konusunda kendisine çok sık ihbar geldiğini, kendisinin de olaya şahit olduğunu vurgulayan Erdi, piyasada sahte rapor düzenleyen çetelerin varlığına dikkat çekti. “L. ve G. bağımlıları, yakalandıklarında bu sahte raporları kullanabiliyorlar. Piyasada organize ilaç rapor çeteleri var. 15, 20 yaşında bağımlılar var.”

Toprak geçmişte reçetesiz satılan kodeinli şuruplarla başlayan bağımlılığı ve bunun etkisini fark etmenin on yıllar aldığını hatırlattı. Tehlikeli olabilecek maddeler içeren ilaçlara karşı temkinli yaklaşılması gerektiğini belirten Adli Tıp Uzmanı Prof. Dr. Sadık Toprak şu ifadeleri kullandı: "Bu öksürük şuruplarının bir kısmında önce reçete kısıtlamasına gidildi, ardından piyasadan kaldırıldı. P. içeren, keyfiyet veren ve çok hızlı yayılan ilaçlar da başta reçeteli değildi. Ağrılara karşı çok sık yazılan bir ilaçtı. Sonrasında yeşil reçeteye bağlandı ve yazılması azaldı."

Bağımlılık artışı sürüyor

Alınan bütün önlemlere karşın P. içeren ilaçların piyasada elde edildiğini söyleyen Toprak, bu ilaçların kaçak veya sahte olabileceğini söyledi. Bu ilaçların düşük dozlarda büyük etki yaratmadığını, bu yüzden sahtesinin üretiminin kolay olduğunu vurgulayan Toprak, şu ifadeleri kullandı: "P. İçeren ilaçlar amacı dışında kullanılırken, esrar ve alkolle alımı yaygın. Özellikle esrarda doz konusunda son dönemde artış var. Bu nedenle L.’nin etkisinin, kullanan tarafından başta anlaşılması zor.”

Esrarda aktif madde oranı arttı, tehlike daha da büyüdü

Esrarda aktif madde oranının yüzde bir ve bir buçuk arası olduğunu, fakat Portekiz, Almanya ve Amerika’da esrarın serbestleştirilmesiyle aktif madde oranının yüzde beşe kadar çıktığını söyleyen Toprak, sözlerine şu şekilde devam etti: "Bir kişi çok yüksek aktif madde oranına sahip bir esrarlı sigaranın dumanına bile maruz kalsa, idrarında esrar kullanmış gibi aktif maddeye rastlıyoruz"

Otopsilerin yüzde üçü

Sadık Toprak, P. İçeren ilaçlara olan bağımlılığın otopsilerde de gözlenmeye başladığını, otopsilerin yüzde üçünde bu ilaçlara rastlandığını belirtti. Bunun kullanım artışının önemli bir kanıtı olduğunu vurguladı. Türkiye'deki eczacılık sisteminin iyi çalıştığını, sıkı kontrol uygulandığını söyleyen Toprak, "Bu ilaçların yasal yollarla elde edilerek amacı dışında kullanımı azaldı. Şu anda çoğunlukla kaçakçılıkla elde edildiğini düşünüyorum. Yakalanan partilerin büyüklüklerine baktığımızda yasal olarak elde edilmesi veya çalınmış olmaları mümkün değil." Kaçak L. piyasası ve uluslararası mafya Operasyonlarda ele geçirilen partilerin büyüklüğü ve sayısı, Toprak’ın tahminini doğruluyor.

Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı’nın raporlarına göre 2019’da toplam 261 bin 944 G. 227 bin 583 L. yakalandı. 2020’de ise toplam 560 bin 500 adet G., 303 bin 973 adet L. yakalandı. 2020’den sonra ele geçirilen P. İçerikli kapsüllerin sayısı belli değil. Ancak farklı illerde yapılan operasyonlarda ele geçirilen hap rakamları hızla artıyor. Kısa bir süre önce İstanbul ve Diyarbakır’da yapılan operasyonlarda 7 milyonun üzerinde L. , 140 kilo P. Ve doldurulmak üzere 400 bin kapsül ele geçirilmişti. Organize suç örgütü lideri Barış Boyun’u izleyen İtalyan Savcılar da Bulgaristan’da yapılan P. içeren ilaç üretimine ilişkin konuşmaları kayda geçirmişti. Boyun, yaptığı telefon konuşmalarında, çetenin Bulgaristan’da “G. benzeri bir ilaç” ürettiğini söyledi. Bunun gerçekten bir sahte G. üretimi mi olduğu, yoksa G.’nin üretilen narkotik ürünler için kullanılan bir kod mu olduğu dosyada tam olarak saptanamadı. Ancak her koşulda bu madde örgüte yüksek ölçüde kâr sağlayacaktı.