Dışarıda Trump’ın zikzakları, içerde operasyon dalgaları...

Kısa Dalga - Haftanın ekonomik gelişmelerini öğrenmek ve gelecek için sağlıklı öngörüler yapabilmeniz için İbrahim Ekinci'nin hazırladığı haftalık ekonomi bülteni Marjinal Fayda'da ekonomideki genel manzara, piyasalardaki gelişmeler, dünyadan ve şirketlerden haberler var.

GENEL DURUM

Trump’ın zikzakları varlık piyasalarını dalgalandırıyor. Vergilerin yürürlüğe konulması çöküşe yol açınca, 90 günlük erteleme gelmişti. Şimdi de Fed Başkanı Powell ile ilgili sert söylemleri ABD hisse senetlerinde satış ve dolarda keskin bir düşüş yaratınca söylemini yumuşattı, Powell'ı kovma planı olmadığını söyledi. Açıklama, Fed’in bağımsızlığına ilişkin bu hafta başında piyasaları sarsan endişeleri hafifletmesinin ardından çarşamba günü küresel hisse senetleri yükseldi. Ayrıca, “Çine %146 tarife çok yüksek. Zamanla düşecek” açıklaması da soluksuz yükselen altında satış getirdi. Altın fiyatları açıklamalarının ardından düşüşe geçti. Ons altın, %1,38 değer kaybederek 3.330 dolara kadar geriledi. Bu gelişmeler doları destekledi. Çin’in de misilleme olarak uygulamaya koyduğu yüksek vergilerden bazılarını gözden geçireceğini açıklaması ticaret savaşlarında bir soluklanma, geri çekilme olarak algılandı. Trump, son olarak da “Çin’den önemli bir şey almadıkça vergileri düşürmeyeceğiz” dedi.

Trump’ın genel tutumunda bir değişiklik yok ancak hükümetin istikrarsız, deneme yanılma babında kararları güvensizliği artırıyor. CNBC’nin All-America Ekonomi Anketi'ne göre Donald Trump, gümrük vergileri, enflasyon ve hükümet harcamaları konusundaki tutumuna yönelik geniş çaplı hoşnutsuzluk nedeniyle başkanlık kariyerinin en kötü ekonomik onay rakamlarını kaydediyor. Ülke genelinde yapılan ankete göre Trump'ın başkanlık görevini yürütmesini onaylayanların oranı %44, onaylamayanların oranı ise %51. Anket, Trump'ın yeniden seçilmesine eşlik eden ekonomik iyimserlikteki artışın ortadan kalktığını gösterdi.

Trump’ın politikalarının yarattığı yeni konjonktür, küresel ticaret ve büyüme rakamlarında aşağı yönlü revizyonlara yol açıyor.

İçerde, ekonomide ekonomide yavaşlama belirgin. Yatırımlarda ciddi düşüş var. Kapasite kullanım oranı 16 – 17 aydır düşüyor. Stoklarda düşüş var. Sanayici üretimi, yatırımı artırmak yerine stoktan satışa yönelmiş görünüyor. KKO verisini değerlendiren Prof. Dr. Fatih Özatay, “Ekonomi programı başarısız oldu ve raf ömrünü doldurdu. Uzatmaları oynuyor. Haziran 2023'ten bu yana uygulanıyor. Ama hala: Ticari kredi faizi %60, çeşitli maliyetlerle en az %70. TCMB 22 Nisan ağırlıklı ortalama fonlama faizi %48. Kapasite kullanım oranı baş aşağıya gidiyor” dedi.

50 milyar dolarlık rezerv satışı, MB faizinin fiilen %49’a çıkarılması bile kurda istikrar sağlamış gözükmüyor.

Merkezi Yönetim borç stoku, tarihinde ilk kez 10 trilyonu geçerek mart ayı itibariyle 10 trilyon 270 milyar liraya çıktı. Bu rakam “Cumhurbaşkanlığı Sistemi” denilen şey başladığında, 2018 başında 893 milyardı. Uzmanlar borç verilerinin, koşullu yükümlülükleri, KÖİ garantilerini kapsanmadığı için düşük gözüktüğünü savunuyor. Bazı hesaplamalara göre gerçek borç stoku bu rakamın iki katına yakın.

Marmara Denizi'nde deprem, beklenen büyük İstanbul depremi korkularını depreştirdi. Ne İstanbul ne de Türkiye hazır olmadığı bir kez daha hatırlandı. Hükümetin, depreme hazırlık yerine Kanal İstanbul bölgesindeki Sazlıdere’yi imara açıp AKP’li müteahhitlere bölüştürmesi tartışma yarattı. AFAD’da yapılan toplantıya tek bir İBB yetkilisi çağrılmadı. Dolayısıyla deprem gibi büyük ve ulusal bir sorunda, çözümün baş aktörü belediye masa fotoğrafına sokulmazken, Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Deprem siyasete alet edilememeli” dedi.

PİYASALAR

BORSA

BIST 100 endeksi, en düşük 9.268,07 puanı ve en yüksek 9.531,35 puanı gördükten sonra haftayı, önceki hafta kapanışının yüzde 1,24 üstünde 9.432,55 puandan tamamladı.

Ne olur?

Borsa geçen hafta S&P’nin kredi notuna odaklıydı. Ağırlıklı beklenti pas geçileceği yönündeydi. Kuruluşun açıklaması da öyle oldu. Not da görünüm de değişmedi. Dolayısıyla bu nedenli bir satış baskısı beklenmemeli. Bununla birlikte not artırım döngüsünün kesilmesi de olumsuz bir tablo. Yabancıların 5 hafta aradan sonra yeniden alıcı tarafta olması destekleyici bir unsur. Cumartesi sabah saatlerinde gerçekleşen 2. Dalga İBB operasyonları algıyı bozabilir.

ALTIN

Kapalıçarşı'da 24 ayar külçe altının gram satış geçen hafta % 0,32 azalışla 4 bin 55 liraya, Cumhuriyet altınının fiyatı % 0,31 düşüşle 27 bin 420 liraya indi. Çeyrek altının satış fiyatı % 0,34 azalarak 6 bin 792 liraya geriledi. ONS altın 3.500 – 3.260 dolar arasında dalgalandı, % 0,24 düştü. Haftayı 3.283 dolardan kapattı. Cumartesi itibariyle 3.319 dolardan işlem görüyordu.

Ne olur?

Altında düşünün temel nedeni Trump ve Çin’in gümrüklerin düşürüleceğine ilişkin karşılıklı açıklamaları oldu. Bu açıklama doları değerlendirirken altını düşürdü. Önümüzdeki dönem hem jeopolitik risklerin seyrine hem de ticaret savaşlarının tırmanması veya gevşemesine bağlı olarak yön bulacağı söylenebilir. Altın uzmanları ara ara geri çekilmelere karşın altında alımların devam edeceğini düşünüyor.

DÖVİZ

Bu hafta ABD doları yüzde 0,64 artarak 38,4230 liraya çıktı. Euro ise yüzde 0,20 artışla 43,7160 liraya çıktı. Parite de 1.14’ün altına geldi. Doların euro’ya karşı değer kazanmasının nedeni Trump’ın Çin’e %145 verginin yüksek olduğunu ve düşürüleceğini söylemesi ve Powell’ı kovmayı düşünmediğini açıklaması oldu. Çin’in ABD’ye misilleme olarak uygulamaya koyduğu vergileri gözden geçireceğini açıklaması da dolara yaradı.

Ne olur?

Hafta başında yavaşlayan döviz talebi Salı gününden sonra yeniden arttı. Finans profesyonel hesabı 507’ye göre MB’nin rezervleri altın etkisi hariç 4,1 milyar dolar azaldı. Talebin ana kaynağı yerleşikler. Şirketlerin, döviz kredilerinde olağanüstü bir yükseliş olmuştu. Bu şirketler hem ödemeleri hem de ihtiyat için döviz alıyor. Yabancı talebi de devam ediyor. 19 Mart sonrası başlayan tahvil satışı geçen hafta da devam etmiş, yabancılar 970 milyon dolarlık tahvil satmış görünüyor. Özeti, faiz artırımına rağmen dövizde talep de müdahale de devam ediyor.

FAİZ

Yüzde 40 doğru inişteyken, bazı bankalarda %40’ın da altına inmişken İmamoğlu operasyonu sonrası faizler yeniden yükselişe geçti. MB’nin artırımı sonrası yükseliş sürdü ve özel bankalarda mevduat faizleri %50’ye dayandı. Büyük özel bankalarda %47 altı faiz kalmadı. Mevduat faizlerinin düşüşte olması kredi faizlerine de yansımaya başlamıştı. Ancak şimdi kredi faizleri de yükseliyor. 19 Mart operasyonları sonrasında başlayan yukarı yönlü hareketlenme devam ediyor. En yüksek artış 7 puanla ihtiyaç ve kredili mevduat hesapları dahil tüketici kredilerinde oldu. Ticari kredi faizleri 5,29 puan artarak 60,49’a geldi. Konut kredisinde düşüş olurken taşıt kredileri 1,58 puan arttı.

Ne olur?

Faizler bir süre yüksek düzeyini koruyacak. Döviz baskısının devam ediyor olması kritik. MB’nin rezervler yerine yeni sıkılaştırma önlemlere yönelmesi ihtimal dahilinde.

YATIRIM FONLARI

Yatırım fonları bu hafta yüzde 1,08 değer kazandı. Emeklilik fonları bu hafta yüzde 1,08 değer kazandı. Kategorilerine göre bakıldığında, yatırım fonları arasında en çok kazandıranlar yüzde 1,76 ile "karma ve değişken" fonlar oldu.

PİYASA HABERLERİ

DÖVİZ MEVDUATLARINDA 2,4 MİLYAR DOLARLIK ARTIŞ

19 Mart'tan sonra dikkat çeken döviz mevduatlarında artış eğilimi 18 Nisan haftasında da devam etti. TCMB verilerine göre, 18 Nisan haftasında döviz mevduatlarında parite etkisinden arındırılmış yükseliş 2,4 milyar dolar oldu. Yükselişin önemli kısmı tüzel kişilerin döviz mevduatlarındaki artıştan kaynaklandı. TCMB verilerine göre tüzel kişilerin döviz mevduatları 18 Nisan haftasında 2,2 milyar dolar arttı. Gerçek kişilerin döviz mevduatlarında ise 293 milyon dolarlık artış görüldü.

RESESYON İHTİMALİ ALTINA YARAYACAK

Piyasa boğalarına göre hisse senetleri ve kripto paralar gibi diğer risk varlıklarda satış sürdüğü sürece fiyatlar ons başına 4 bin dolara gidebilir. JP Morgan yayınladığı bir notta, ABD gümrük tarifeleri ve devam eden ABD-Çin ticaret savaşı nedeniyle resesyon ihtimalinin artmasının ardından altın fiyatlarının gelecek yıl ons başına 4.000 dolar sınırını aşacağını öngördüğünü belirtti. Dolayısıyla ticaret savaşlarında gevşeme dolara, tırmanma altına yarayacak.

FONLARDA DENGELER DEĞİŞİYOR PARA PİYASASI FONLARI ÇIKIŞTA

Yatırım fonlarında 22 Nisan haftasında toplam 179,5 milyar TL’lik para girişi yaşanırken, 118,2 milyar TL’lik çıkış gerçekleşti. Böylece haftalık net büyüme 61,3 milyar TL oldu. En yüksek giriş, 79,3 milyar TL ile para piyasası fonlarında gerçekleşti. TCMB’nin faizi artırması ile birlikte para piyasası fonları yeniden ilginin yöneldiği yatırım enstrümanı oldu. Bu fonlar hem güvenli liman hem de kısa vadeli getiri arayışında yatırımcının öncelikli tercihi haline geldi.

HİSSE VE DEĞİŞKEN FONLARDA ÇIKIŞ BASKISI

Hisse senedi fonlarında 4,3 milyar TL’lik para çıkışı yaşanırken, değişken fonlardan toplam 2,3 milyar TL’lik çıkış oldu. Endeks ve yabancı hisse fonlarında da benzer eğilim gözleniyor. Getiri performansları zayıflayan bu fonlar, risk algısının yükseldiği haftalarda geri planda kalmaya devam ediyor. Yatırımcılar artık volatil piyasalarda temkinli davranıyor. Kısa vadeli, likit ve faiz odaklı fonlar öne çıkarken, hisse senedi ve agresif değişken fonlarda çözülme eğilimi sürüyor. Bu eğilim, portföylerde yeniden denge arayışının sinyali olarak değerlendiriliyor.

KARTA VE KREDİLİ HESABA HÜCUM!

Politika faiziyle birlikte kredi faizlerinin de artmasının ardından vatandaş, faizi sabit kalan kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarına yüklendi. Kart bakiyesi ilk kez 2 trilyon lirayı aştı. Piyasalarda sarsıntıya neden olan 19 Mart sonrası ihtiyaç kredisinde faiz oranı yüzde 6’ya dayanırken, bireysel kredi kartlarında 25 bin TL’nin altı dönem borcu için yüzde 3,5 akdi faiz ve yüzde 3,80 gecikme faizi uygulanıyor. 150 bin TL’yi aşan dönem borçları için ise faiz oranı sırasıyla yüzde 4,75 ve yüzde 5,05 seviyesinde bulunuyor. Söz konusu avantaj nedeniyle 19 Mart’ı izleyen 4 haftada ihtiyaç kredi bakiyesi yüzde 2,68 artarken, bireysel kredi kartı bakiyesi yüzde 5,12 artışla ilk kez 2 trilyon TL sınırını aştı. (EKONOMİ)

TİCARETTE SİSMİK DEĞİŞİM EMTİAYI İLGİ ODAĞI YAPIYOR

ABD ile Çin arasındaki ticaret gerginliğinin azalacağı umutları piyasalara yön eriyor, ABD Başkanı Trump’ın «önemli» tarife kesintileri önermesinin ardından endüstriyel metaller destek buluyor. Ayrıca, Trump’ın Fed Başkanı Powell’a karşı tavrını yumuşatması finans piyasalarında risk alma isteğini artırıyor. Bu durum zayıf doların da etkisiyle yatırımcının emtia piyasalarına yönelmesine neden oluyor. Emtianın diğer varlık sınıflarından daha iyi performans gösterdiği dikkat çekerken, özellikle bakır, altın, gümüş, kahve fiyatlarının yılbaşından bu yana iki haneli kazanç sağlayarak emtiaya öncülük ettiği dikkat çekiyor. (EKONOMİ)

NELER OLDU?

S&P, TÜRKİYE’NİN KREDİ NOTUNU DEĞİŞTİRMEDİ

İmamoğlu operasyonları sonrası gelişmeler kredi derecelendirme kuruluşlarının değerlendirmelerine yansıyor. Geçen yıl Türkiye'nin kredi notunu 2 toplantısında da artıran S&P, bu kez artırıma gitmedi. Uzun vadeli kredi notunu "BB-" olarak teyit etti, görünümü de "durağan" olarak açıkladı. Açıklamada, hükümet uygulamalarının ekonomi için “risk” faktörü olarak sayılması dikkat çekti. Durağan görünümün mevcut ekonomi ekibinin sıkı para politikasını sürdüreceği, böylece iç ve dış gerilimler karşısında hükümetin orta vadeli programıyla ilgili uygulama risklerini dengeleyeceği yönündeki görüşü yansıttığı vurgulandı. S&P, bu yıl yüzde 2,7 ve 2026'da yüzde 2,9 GSYH büyümesi tahmininde bulundu.

MERKEZ’DEN 5 HAFTA ÜST ÜSTE DÖVİZ SATIŞI

Merkez Bankası’nın 19 Mart’tan bu yana gerçekleştirdiği döviz satışı 5’inci haftayı geride bıraktı. QNB ekonomistlerinin hesaplamalarına göre 18 Nisan haftasında brüt döviz rezervi 0.6 milyar dolar azalışla 146.8 milyar dolara, swap hariç net rezerv de 0.2 milyar dolar azalışla 20.6 milyar dolara geriledi. Merkez Bankası geçen hafta 4.1 milyar dolar döviz satışı yaptı. Böylece, TCMB 5 hafta üst üste döviz satışı gerçekleştirdi ve 5 haftada toplam satış tutarı 49.5 milyar dolara ulaştı

YATIRIMCI GÜVENİ ENDEKSİ’NDE 2 BASAMAK YÜKSELİŞ

Uluslararası danışmanlık şirketi Kearney’in hazırladığı 25 ülkeyi kapsayan 2025 Doğrudan Yatırımcı Güven Endeksi yayınlandı. ABD 13’üncü kez ilk sırada yer aldı. Kanada, 2. ülke konumunu korudu. Birleşik Krallık, Almanya ilk 5’te. Japonya listeye Uzakdoğu’dan giren tek ülke oldu. Rapora göre Çin (6.), BAE (9.) ve Suudi Arabistan (13.) gibi bazı gelişmekte olan ülkeler güçlü kalmaya devam etse de bu yıl yalnızca 6 gelişen ülke ana endekste yer alabildi. Bu sayı geçen yıl 8’di. Polonya ve Arjantin listeden düştü. Türkiye, Küresel ilk 25’e girmedi. Gelişen Pazarlar Endeksi’nde 2 basamak yükselerek 14. sırada yer aldı.

BELİRSİZLİK ÇAĞINDA YATIRIMCI GÜVENLİ LİMANLARA YÖNELİYOR

Kearney’in raporuna göre küresel yatırımcılar giderek daha temkinli ve stratejik hareket ediyor. Jeopolitik gerilimlerin arttığı ve ekonomik belirsizliklerin sürdüğü bir dünyada, doğrudan yabancı yatırım (DYY) kararları artık daha çok regülatif verimlilik, ekonomik performans ve teknolojik gelişmişlik gibi kriterlere dayanıyor. Yatırımcı Güveni Endeksi’nde ilk 25’teki 19 ülkenin gelişmiş ekonomilerden oluşması, yatırımcıların bu belirsizlik çağında “güvenli limanlara” yöneldiğini gösteriyor.

“ENFLASYONUN, PROGRAMIN HEDEF BANDI İÇİNDE KALMASI MUHTEMEL”

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, Bahar Toplantıları kapsamında geldiği ABD’de, Atlantic Council tarafından düzenlenen etkinlikte konuştu. Enflasyonun, programın hedef bandı içinde kalmasının muhtemel olduğunu dile getiren Şimşek, küresel ticaretteki belirsizliklerin büyümeyi ve ihracatı olumsuz etkileyebileceğini, ancak talebin baskılanarak ithal atın azalacağını, petrol fiyatlarındaki düşüşle de cari açığın hedefin altında kalacağını ifade etti.

YILMAZ: REVİZYON İHTİYACI YOK

Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) toplantılarının ardından soruları yanıtlayan CB Yardımcısı Yılmaz, son gelişmelerin mevcut programlarda revizyon ihtiyacı yaratmadığını kaydetti. OVP’nin zamanı geldiğinde gelişmeler ışığında gözden geçirileceğini belirten Yılmaz, programın genel çerçevesine işaret ederek, “Bu yaklaşımda herhangi bir değişiklik söz konusu değil, yani programımızın temel çerçevesi yine korunacak” dedi. Yılmaz en büyük risk unsuru olarak ise, üçüncü pazarlardaki agresif rekabet davranışlarına işaret etti.

TARIM-GFE ŞUBATTA ARTTI

Tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarım- GFE) şubatta bir önceki aya göre %2,35, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %28,92 arttı. Tarımda kullanılan mal ve hizmetler endeksi bir önceki aya göre %2,40, bir önceki yılın aynı ayına göre %27,49 arttı. Bu oranlar tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetler endeksinde sırasıyla %2,02 ve %37,80 oldu. Yıllık değişimin en yüksek olduğu alt grup %52,51 artış ile veteriner harcamaları, aylık değişimin en yüksek olduğu alt grup %3,78 artış ile tohum ve dikim materyali oldu.

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ TARTIŞMA YARATTI

Tüketici güven endeksi, Mart ayında 85,9 iken Nisan ayında %2,3 oranında azalarak 83,9 oldu. Bu, Şimşek programının başladığı Mayıs 2023’ten sonraki 4’üncü en yüksek değer. İmamoğlu operasyonları öncesindeki ocak, şubat ayları rakamlarından da yüksek. Oysa ki operasyonlar nedeniyle ekonomide deprem yaşanmış, yabancı çıkışa geçerken, yerli döviz ve altına koşmuş, MB, 2 yılda biriktirdiği rezervi 1 ay içinde satmak zorunda kalmış, MB yeniden faiz artırımlarına dönmüştü.

RKGE 2,4 PUAN GERİLEDİ: 100,8

Merkez Bankası mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksinin (MBRKGE) bir önceki aya göre 2,4 puan azalarak 100,8 seviyesinde gerçekleşti. Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, mevcut mamul mal stoku, mevcut toplam sipariş miktarı ve sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkiledi. Genel gidişat, gelecek üç aydaki üretim hacmi, gelecek üç aydaki toplam istihdam, son üç aydaki toplam sipariş miktarı ve gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkiledi. Mevsimsellikten arındırılmamış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) bir önceki aya göre 0,9 puan azalarak 103,2 seviyesinde gerçekleşti.

MAL STOKU VERİSİNDEKİ DÜŞÜŞ DİKKAT ÇEKTİ

TCMB’nin İktisadi Yönelim İstatistikleri ve Reel Kesim Güven Endeksi üretim ve istihdamda durgunluk yaşayan sanayi kesiminde, stokların da düştüğünü, sanayi kesiminin üretim yerine stoktan satışa yöneldiğini gösterdi. Raporda, “Mevcut mamul mal stokları seviyesinin mevsim normallerinin üzerinde olduğunu bildirenler lehine olan seyrin mevsim normallerinin altında olduğunu bildirenler lehine döndüğü gözlenmektedir” denildi. Veriyi değerlendiren Prof. Dr. Hakan Kara, “Sanayide yatırım ve istihdam beklentileri aşağı giderken stokların da azalması sektörde umudun giderek azaldığını gösteriyor” dedi.

KAPASİTE KULLANIM ORANI DÜŞÜYOR

2025 yılı Nisan ayında, sanayi genelinde mevsimsel etkilerden arındırılmış Kapasite Kullanım Oranı (KKO-MA), bir önceki aya göre 0,6 puan azalarak yüzde 74,6 seviyesinde gerçekleşti. Mevsimsel etkilerden arındırılmamış Kapasite Kullanım Oranı (KKO), bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak yüzde 74,3 seviyesinde gerçekleşti.

İKİNCİ EL OTOMOBİLDE ORTALAMA İLAN FİYATI MARTTA 786.737 TL’YE YÜKSELDİ

Online ilan platformu arabam.com, mart ayının ikinci el ilan verilerine dayanarak hazırladığı analizi paylaştı. İlan fiyatları baz alınarak oluşturulan Aylık Fiyat Endeksi’ne göre, şubat ayında 783.068 TL olan ilan fiyatları, mart ayında ortalama 786.737 TL oldu. Enflasyondan arındırılmış reel fiyatlar ise, şubat ayına kıyasla %1,94’lük düşüş yaşadı. Mart ayında 500.000 TL’ye kadar olan araçların ilan oranı %37,3’e yükselerek bir önceki aya göre %1,5 puanlık artış gösterdi. 1.000.000 TL üzerindeki araçların ilan oranı ise %25,3’e gerileyerek şubat ayına kıyasla %0,7 puanlık bir düşüş kaydetti. Dizel araçların oranı %1,4 gerilerken benzinli araçların oranı arttı.

ELEKTRİKLİ OTOMOBİL, BENZİNLİ İLE ARAYI KAPATIYOR

Elektrikli araç pazarı Türkiye’de de hızlı büyüyor. Yüksek enflasyona paralel güncelleme yapılmaması nedeniyle tüm araçların yüzde 80’lik Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) dilimine girmesi, tüketici talebini vergi avantajı bulunan yüzde 100 elektrikli ve şarjlı hibrit araçlara yöneltti. Bu gelişmeyle orta segment içten yanmalı otomobiller ile elektrikli Premium araçlar arasındaki fiyat makası giderek daraldı. İlk çeyrekte benzinli 111 bin adet otomobil satılırken, elektrikli ve hibritte bu rakam 93 bin 500 adet seviyesinde gerçekleşti. (EKONOMİ)

AB’YE 14 MİLYAR $’LIK YEDEK PARÇA İHRACATI, TRUMP TEHDİDİ ALTINDA

OSS Başkanı Ali Özçete, ilk çeyreği daralma ile kapatan sektörde, ABD’nin gümrük vergileri nedeniyle ihracat siparişlerinin azalmasından endişe duyduklarını söyledi. Ali Özçete, “Otomotiv sektörü ihracatı 2024 yılında 37 milyar doları aştı. Bu ihracat içerisinde en büyük pay 14 milyar dolarla yedek parça sektörünün oldu. Dolayısıyla ülkenin lokomotif dişlisi biziz, yedek parça sektörü Türkiye’nin ihracat şampiyonudur. Son dönemde etkisi giderek artan küresel ticaret savaşları sektör ihracatını dolaylı yoldan tehdit ediyor” dedi. (EKONOMİ)

İSTANBUL DEPREMLERİ SONRASI AFET ÜRÜNLERİNE TALEP PATLADI

İstanbul'daki depremlerin ardından deprem çantası, çadır, powerbank ve yağmurluk satışları katlandı. Hepsiburada'da 23-24 Nisan'da deprem çantası, deprem düdüğü, çadır, powerbank ve termos gibi afet durumlarında kritik öneme sahip ürünler en çok arananlar arasında yer aldı. Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği Başkanı Hakan Çevikoğlu, "İstanbul depreminin ardından çadır, batarya, yağmurluk, konserve gibi ürünlerin satışında ciddi artışlar var" dedi. (EKONOMİ)

“KİRALIK” BANKA HESAPLARI MECLİS GÜNDEMİNDE

DEM Parti Hakkari Milletvekili Öznur Bartın kiralık hesaplar konusunda Meclis araştırması istedi. Bartın, özellikle Hakkâri ve Yüksekova başta olmak üzere, bölge kentlerinde binlerce gencin hesap kiralama faaliyetlerine yöneldiği, ardından da adli süreçlerde büyük mağduriyet yaşadığı dile getirdi. Bartın, “Günlük 500-1000 TL kazanç vaadiyle gençlerin hesaplarını yasa dışı bahis sitelerinde para transferi yapmak, dolandırıcılık gelirlerini aktarmak ya da suç gelirlerini aklamak gibi faaliyetlerde kullanıyorlar” dedi. (EKONOMİ)

TEMSİLCİSİZ E- TİCARETE ERİŞİM ENGELİ GELEBİLİR

Çevrimiçi ticaret platformlarının Türkiye’de temsilcilik bulundurma zorunluluğu için belirlenen tarihin 1 Nisan’da dolmasının ardından, Ticaret Bakanlığı yükümlülük tespitine başladı. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen platformlara erişim yasağı getirilebilecek. EKONOMİ gazetesinin edindiği bilgiye göre, Türkiye’ye en fazla satış yapan Çinli TEMU başta olmak üzere, önde gelen platformlardan henüz temsilcilik açan olmadı.

DON FIRSATÇILARINA “İTHALAT” HATIRLATMASI

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, don felaketinden 16 meyve çeşidinin yüzde 10 ile yüzde 60 arasında etkilendiğini söyledi. Yumaklı, şu anda kesin tespitin teknik olarak yapılamadığını vurgularken, “Güneşi görmesi lazım ağacın, orada ne reaksiyon veriyor bunun da görülmesi gerekir” dedi. Ticaret Bakanı Ömer Bolat da felaketi fırsata çevirip fiyat artıranları uyardı. Bolat, Bakanlığın elinde ihracat ve ithalat yetkisi olduğunu hatırlatan Bolat, burada ince dengenin üretici ve tüketicinin zarar görmemesi olduğunu vurguladı.

GİRİŞİM YATIRIMLARINDA TÜRKİYE 2. LİGE DÜŞTÜ

Küresel girişim yatırımları pazarı çeyreklik bazda 2022’den bu yana en yüksek büyümesini kaydederken, Türkiye’nin aldığı yatırımlarda dikkat çeken daralma yaşandı. Küresel yatırımlar bu yılın ilk çeyreğinde geçen yıla göre 121 milyar dolar artarak 2022’den bu yana en yüksek seviyesine yükseldi. Türk girişimlerin aldığı yatırım tutarı ise 58 milyon dolarla geçen yılki seviyesinin yüzde 48,2 altında kaldı. Böylece 2022’de 1,6 milyar dolarlık yatırımla ilk 10 Avrupa ülkesi arasına girerek süper lige yükselen Türkiye, bu yılın ilk çeyreğindeki daralmayla ikinci lige düştü. (EKONOMİ)

DOKAP’A TAHSİS 394 MİLYAR LİRA

Yürürlükteki bölgesel kalkınma projelerinden 11 ili kapsayan Doğu Karadeniz Projesi’ne (DOKAP), 2024-2028 dönemi eylem planının sonuna kadar 394 milyar TL tutarında kaynak tahsisi yapılacak. Tarımsal üretim, sulama, su ürünleri ve turizm alanlarında uygulanacak programlarla, uygulama dönemi sonunda bölgenin 2,8 milyar dolar olan turizm gelirinin 5,6 milyar dolara, 178 milyon dolar olan su ürünleri ihracatının ise 220 milyon dolara yükseltilmesi öngörülüyor. (EKONOMİ)

İTHAL MAKİNEYE VERGİ İSTİSNASI YATIRIM İŞTAHINI SINIRLIYOR

MAİB Başkanı Kutlu Karavelioğlu, ithal makinelere sağlanan vergi istisnasının da yatırım iştahını sınırladığını vurguladı. Yılın ilk çeyreğine ilişkin makine dış ticaretine yönelik verileri değerlendiren Kutlu Karavelioğlu, miktar bazında yüzde 7.7, değer olarak ise yüzde 4.1’lik azalma ile ihracatın 6.6 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiğini söyledi. Yıllıklandırılmış ihracatın da yüzde 0.7 azalarak 28.1 milyar dolara indiğini vurguladı.

MART İTİBARİYLE YILLIK KONUT FİYAT ARTIŞI %26

Endeksa, Mart 2025 Konut Değer Raporu’nu açıkladı. Verilere göre, martta Türkiye genelinde satılık konut fiyatları yıllık bazda %26, aylık bazda %2 artış gösterdi. Enflasyon etkisi göz önüne alındığında fiyatlar bir yılda reel olarak %9 düştü, aylık bazda ise sabit kaldı. Ortalama konut metrekare satış fiyatı 31.704 TL’ye yükselirken, ortalama konut fiyatı ise 4,1 milyon TL’ye ulaştı. Konut yatırımının geri dönüş süresi 13 yıl olarak hesaplandı.

IMF'DEN TÜRKİYE EKONOMİSİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRME

Uluslararası Para Fonu (IMF) Avrupa Departmanı Direktörü Alfred Kammer, Türkiye ekonomisinin büyüme performansında geçen yılın ikinci yarısındaki güçlü ivmenin etkisinin görüldüğü ve bunun da ülkenin bu yıla ilişkin büyüme tahmininin yukarı yönlü revize edilmesini sağladığını ifade etti. Kammer, dezenflasyon sürecinin daha hızlı gerçekleşmesi gerektiğini ve bunun da daha sıkı bir makroekonomik politika bileşimini gerektirdiğini belirterek, bunun temel dayanağının daha sıkı bir maliye politikası olduğunu dile getirdi. (BLOOMBERG HT)

DÜNYA EKONOMİSİ

ÇİN UYARDI: ABD İLE BİRLEŞİP KARŞIMIZDA DURMAYIN

Çin diğer ülkeleri ABD ile bir araya gelerek Çin'in aleyhine olacak ticari anlaşmalar yapmamaları konusunda uyardı. Aralarında Tayvan, Japonya ve Güney Kore'nin de bulunduğu hükümetler, Donald Trump'ın ABD’nin neredeyse tüm ticaret ortaklarına karşı kapsamlı gümrük vergileri açıklamasının ardından Washington ile müzakerelere başladı. Çin Ticaret Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada “Çin, herhangi bir tarafın Çin'in çıkarları aleyhine bir anlaşmaya varmasına kesinlikle karşıdır. Eğer böyle bir şey olursa, bunu asla kabul etmeyeceğiz ve karşı tedbirler alacağız” ifadelerini kullandı.

IMF, KÜRESEL BÜYÜME TAHMİNİNİ DÜŞÜRDÜ

IMF, Küresel Ekonomik Görünüm raporunun bahar sayısında vergi kararlarının ticari gerilimlere yol açmasıyla 2025 yılı küresel büyüme tahminini önceki tahminine göre 0,5 puan düşürerek %2,8'e çekti. Ocak raporunda bu yıl ve gelecek yıl yüzde 3,3 büyüme öngörülmüştü. IMF, ABD’nin 2025 büyüme tahminini ocak ayında yaptığı tahminden 0,9 puan düşürerek %1,8'e indirdi. Baş ekonomist Pierre-Olivier Gourinchas dün yaptığı açıklamada, IMF'nin ABD'de resesyon ihtimalini Ekim 2024'te %25 iken şimdi %40 olarak gördüğünü söyledi.

IMF'DEN ÜLKELERE TİCARİ GERİLİMİ ÇÖZME ÇAĞRISI

IMF Başkanı Georgieva, IMF'nin 2025 küresel politika gündemine ilişkin basın toplantısındaki açıklamasında, "Ticaret politikalarındaki büyük değişimler, daha sıkı finansal koşullar ve daha yüksek piyasa oynaklığıyla birlikte belirsizliği had safhaya çıkardı. Ülkelerin ticari gerginlikleri olabildiğince hızlı bir şekilde, yapıcı biçimde çözmek için birlikte çalışmaları gerekiyor. Başlıca aktörler arasında bir ticaret politikası uzlaşması hayati önem taşıyor ve onlara bunu hızlıca gerçekleştirmeleri için çağrıda bulunuyoruz" diye konuştu.

ÇİN'İN İLK ÇEYREK OTOMOBİL İHRACATI %16 ARTTI

Bir sektör yetkilisi, Çin'in otomobil ihracatının yılın ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %16 artışla 1,54 milyon adede ulaştığını söyledi. Çin Binek Otomobil Derneği Genel Sekreteri Cui Dongshu WeChat üzerinden yaptığı açıklamada, ülkenin mart ayında 570 bin adetlik ihracat gerçekleştirdiğini ve bunun da bir önceki yıla kıyasla %16 daha fazla olduğunu belirtti. (EKONOMİ)

CALİFORNİA 4'ÜNCÜ EN BÜYÜK EKONOMİ

ABD’nin California eyaleti, 4,1 trilyon dolarlık GSYH ile Japonya’yı (4.02 trilyon $) geride bırakarak dünyanın en büyük 4'üncü ekonomisi oldu. California Valisi Gavin Newsom, başarıyı inovasyon ve sürdürülebilirliğe bağlarken, Trump’ın ek gümrük vergilerinin eyalet ekonomisini tehdit ettiğini vurguladı. Ülkeler bazında sıralama şöyle; ABD (29,18 trilyon $), Çin (18,74 trilyon $), Almanya (4,65 trilyon $), Japonya ve Hindistan.

ABD TÜKETİCİ GÜVENİ YUKARI YÖNLÜ REVİZE EDİLDİ, ENFLASYON BEKLENTİSİ YÜKSELDİ

Michigan Üniversitesi, tüketici güven endeksi nisanda geçen aya kıyasla 4,8 puan azalışla 52,2'ye indi. Söz konusu veri yukarı yönlü revize edilirken, bu aya ait öncü veri 50,8 olarak açıklanmıştı. Mevcut ekonomik koşullar endeksi, nisanda aylık bazda 4 puan azalarak 59,8 puana düştü. Tüketici beklentileri endeksi de aynı dönemde 5,3 puan gerileyerek 47,3'e indi. Kısa vadeli enflasyon beklentisi yaklaşık 44 yılın en yüksek seviyesine çıkarak yüzde 5'ten yüzde 6,5'e yükseldi.

ABD, 15 ÜLKEYLE ÖZEL TİCARET GÖRÜŞMELERİ PLANLIYOR

İsviçre Cumhurbaşkanı Karin Keller-Sutter, Washington'da ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ile görüştükten sonra yaptığı açıklamada, ABD'nin İsviçre ile bir gümrük vergisi çözümü istediğini söyledi. Cumhurbaşkanı, SRF'ye verdiği demeçte, "Yaptığımız görüşmelerden memnunuz" dedi ve ABD'nin aralarında İsviçre'nin de bulunduğu 15 ülkeden oluşan bir grupla "ayrıcalıklı müzakereler" yapmayı planladığını sözlerine ekledi.

İRAN, RUSYA KREDİSİYLE YENİ BİR NÜKLEER ENERJİ SANTRALİ KURACAĞINI DUYURDU

İran’ın resmi haber ajansı IRNA’ya göre, İran-Rusya Ortak Ekonomik İşbirliği Komisyonu'nun 18’inci toplantısı için Moskova’da bulanan İran Petrol Bakanı Paknejad, toplantının kapanış oturumunda konuyla ilgili açıklamada bulundu. Komisyon toplantısının dostluk ve karşılıklı anlayış atmosferinde geçtiğini belirten Paknejad, İran ile Rusya'nın, “nükleer enerjinin barışçıl kullanımı, yeni nükleer enerji tesislerinin inşası ve Moskova'nın sağlayacağı kredi ile Buşehr Nükleer Santrali'nin ikinci ve üçüncü fazlarının tamamlanması konusunda işbirliğini sürdüreceğini” kaydetti. (EKONOMİ)

ŞİRKETLER

YILDIRIM HOLDİNG, 2 MİLYAR DOLARLIK NİKEL YATIRIMI YAPACAK

Türk milyarder Robert Yüksel Yıldırım, küresel nikel piyasasında Çin’in egemenliğine karşı Avrupa ve ABD için yeni bir tedarik zinciri kurma hedefiyle 2 milyar dolarlık satın alma planı başlattı. Yıldırım, fiyatların düşük olduğu bu dönemi “fırsat” olarak görüyor. (EKONOMİ)

SEC DAVAYI GERİ ÇEKTİ, COİN YÜZDE 160 FIRLADI

ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), Dragonchain ve kurucusu Joseph Roets’e açtığı kayıtsız menkul kıymet satışı davasını geri çektiğini açıkladı. Kararın ardından Dragonchain’in yerel token’ı DRGN, yüzde 160’lık hızlı bir değer artışı yaşadı. (CNBC-E)

LENOVA, HP VE DELL, ORTADOĞU’YU KEŞFEDİYOR

ABD Başkanı Trump’ın üreticileri ABD’ye dönmeye zorlamak amacıyla uygulamaya koyduğu yüksek gümrük duvarları, beklenenin aksine büyük bilgisayar üreticilerini dönüşe değil ancak üretim yerini Orta Doğu’ya kaydırmalarına yolaçacak gibi görünüyor. Bu şirketlerin yeni üretim üssü olarak Suudi Arbistan’ı değerlendirdikleri bildiriliyor. (CNBC-e)

ELON MUSK TARİHTEKİ EN BÜYÜK İKİNCİ YATIRIM TURUNDA

Elon Musk'ın yapay zeka girişimi xAI Holdings, 20 milyar dolarlık yeni bir fonlama turu için görüşmeler yürütüyor. Fonlama, Musk'ın sosyal medya platformu X’in 200 milyon doları bulan aylık borç ödeme yükünü hafifletebilir. (CNBC-e)

ARÇELİK 2025’İN İLK ÇEYREĞİNDE BEKLENTİLERİN ÜZERİNDE ZARAR AÇIKLADI

Arçelik, 2025 yılı ilk çeyreğinde piyasa beklentilerinin üzerinde 1 milyar 640 milyon TL net zarar açıkladı. 13 aracı kurumun ortalama zarar beklentisi 885 milyon TL düzeyindeydi. Arçelik’in 2025 yılının ilk çeyreğinde satış gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9 artışla 109 milyar 117 milyon TL olarak kaydedildi. Brüt kâr marjı geçen yılın ilk çeyreğinde yüzde 29,7 iken, bu yılın aynı döneminde yüzde 28,7 seviyesine geriledi. FAVÖK marjı yüzde 7,9’dan yüzde 5,2’ye, faaliyet kâr marjı ise yüzde 4,4’ten yüzde 0,9’a düştü. (CNBC-e)

MODEL Y, TÜRKİYE’DE SATIŞA ÇIKTI, DAKİKALAR İÇİNDE TÜKENDİ

Tesla, Model Y ailesinin uygun fiyatlı (1.versiyonu olan Model Y SR’ı, Türkiye’de satışa sundu. Stoklar dakikalar içinde tükendi. Posta kodu hatası yaşayan birçok kullanıcı, siparişi tamamlayamadan sistemden atıldığını iddia etti. Tesla Türkiye Satış Müdürü Berk Tezveren, X hesabından yaptığı açıklamada, “Bugün çok sayıda araç envantere eklendi! İptaller dışında bu hafta yeni bir toplu listeleme olmayacak. Ancak önümüzdeki hafta yeniden toplu envanter yayınlanacak" dedi. (CNBC-e)

INTEL DÖRT GÜN OFİSTEN ÇALIŞMAYI ZORUNLU KILIYOR

Intel, çalışanlarının haftanın dört günü ofisten çalışmasını zorunlu kılıyor. CEO Lip-Bu Tan, "Birlikte çalışmak daha üretken tartışma ve münazarayı teşvik ediyor. Daha iyi ve hızlı karar almayı sağlıyor" açıklamasını yaptı. Çalışma koşullarındaki politika değişikliği 1 Eylül'de yürürlüğe girecek. (Bloomberg ht)

TEKFEN'DE PAY DEVRİ İÇİN REKABET BAŞVURUSU

Tekfen Holding'de hisse devri için Rekabet Kurulu'na başvuru yapıldı. Başvuru, Tekfen Holding'in yüzde 25,23 oranındaki paylarının Can Kültür tarafından Berker Ailesi'nden devralınması işlemi için yapıldı.

BEYMEN’İN KURUCUSU OSMAN BOYNER VEFAT ETTİ

Boyner Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Osman Boyner 99 yaşında hayatını kaybetti. TÜSİAD’ın da kurucuları arasında olan Ali Osman Boyner, 1926 yılında Kastamonu'nun Tosya ilçesinde doğdu. Eğitim hayatına İstanbul'da başlayan Osman Boyner 1952 yılında Ahmet Sadıkoğlu, Hasan Boyner ve Fazıl Boyner ile birlikte Altınyıldız’ı kurdu. 1960'lı yılların sonunda hazır giyim sektörüne adım atan Osman Boyner, modacı arkadaşı Kerim Kerimol ve İtalyan moda evi sahibi Silvano Corsini’nin işbirliğiyle Beymen markasının temellerini attı.