Savaşın gölgesi altında ekonomide neler oluyor?

Kısa Dalga - Haftanın ekonomik gelişmelerini öğrenmek ve gelecek için sağlıklı öngörüler yapabilmeniz için İbrahim Ekinci'nin hazırladığı haftalık ekonomi bülteni Marjinal Fayda'da ekonomideki genel manzara, piyasalardaki gelişmeler, dünyadan ve şirketlerden haberler var.

GENEL DURUM

Beklenen oldu. ABD, İran’la nükleer müzakerelerde ilerleme sağlanamadığını açıkladı. Trump, anlaşmanın olabilirliğine ilişkin ümitsiz açıklamalar yaptı. Ardından, geçtiğimiz hafta perşembeyi cumaya bağlayan gece yarısı İsrail, İran’a saldırdı. Böylece, ABD ve İsrail’in; İran, Irak ve Suriye’yi kapsayan Şii kuşağı çökertme planında yeni bir evreye gelinmiş oldu. Esat’ın devrilişi ile 3’lü kuşağın bir ülkesi – Suriye- tasfiye edilmişti. Yine Irak, tehdit ve baskılar sonucu İran’la işbirliği alanlarını sınırlamıştı. Bu yalnızlaştırıcı operasyonlardan sonda ABD ve İsrail’in İran’a saldırması an meselesiydi ve gerçekleşti…

Nükleer müzakerelerden bir sonuç beklenmiyordu çünkü, ABD’nin İran’a saldırı yolunu açmak için “anlaşmazlık durumuna” ihtiyacı vardı. Gelişmeler bu beklentiyi doğruluyor. İran, düşük seviyede uranyum zenginleştirme faaliyetlerine son vereceğini, dolayısıyla nükleer silah üretmeyeceğini açıklamasına rağmen, ABD, İran’ın nükleer programının tümüyle durdurulmasını dayatıyor ve nükleer silaha sahip bir İran’ın “varoluşsal tehdit” oluşturduğunu ileri sürüyor. ABD açıklamaları, Irak’a saldırı öncesi sonradan palavra çıkan; “Saddam’ın kimyasal silahlara sahip olduğu” söylemini hatırlatıyor.

İran hem enerji ülkesi, hem uluslararası petrol yollarından Hürmüz Boğazı’nı kontrol ediyor. Petrol fiyatları, İsrail'in İran'a saldırısının ardından ilk tepki olarak yüzde 13 civarında yükseldi. Gelişmenin Türkiye ekonomisine etkileri enerji giderlerinin artışı, enflasyona ve cari açığa olumsuz katkı, turizm gelirlerinin düşmesi, güvenli limana çekilme ihtiyacı ile yatırımcı çıkışı gibi kanalardan olabilecek. İsrail'in saldırısı sonrasında Türkiye'nin risk primi (5 yıllık CDS) 15 puan artıp yeniden 300'ün üzerine çıktı.

Bu arada içerde, ekonomide şimdi de “yüksek faiz” hasarı gündemde. 19 Mart operasyonları MB’nin faiz indirim döngüsünü aksatınca, indirim yerine artırım gelince, yüksek faizli dönem uzamış oldu. Enflasyonu dizginlemek bakımından etkili olan yüksek faiz, uzun süre devam edince terse çalışmaya başladı. Bir yandan talebi baskılayarak dezenflasyonist etki yaratıyor ancak diğer yandan da arz kısıtları ve yüksek finansman maliyetleri üzerinden enflasyon üretiyor. Yüksek faizin tek etkisi konkordatolardaki artış, sanayide istihdam kaybı değil. Toplamda ekonomik yavaşlama üretim – arz düşüşüne yol açarak, tüketimin baskılanmasından gelen dezenflasyonist etkiyi aşındırıyor. Bu tablo karşısında MB PPK’dan haziranda faiz indirimi beklentisi yükseliyor. Merkez Bankası geçen hafta piyasaya yüzde 46 seviyesinden yaptığı fonlama miktarını artırdı. Daha önce yüzde 49’dan fonluyordu. Yüzde 46’ya çekilmesi PPK öncesi indirim hazırlığı olarak yorumlandı.

Mevcut durumda TÜFE enflasyonu yüzde 35’lerde. Yıl sonu için beklenti yüzde 30. Aylık enflasyonlar yüzde 1,5 – 2 seviyelerinde geliyor. Faiz ise fiilen yüzde 49 seviyesinde! Makas çok açık. Ekonomi yönetimi kuru baskılayarak ve faizi yüksek tutarak sıcak para girişini, carry trade’ı teşvik ediyor ancak, ekonomist Cüneyt Akman’a göre, “Bu seviyelerde (kesin) faiz riski olası kur riskinden daha büyük tehlike arz etmeye başladı.”

Diğer yandan bütün analizlerde siyasi riske dikkat çekiliyor. Muhalefeti sıkıştırmayı hedefleyen operasyonların ardı arkası gelmiyor. En son TÜSİAD YİK toplantısında YİK Başkanı Ömer Aras da dolaylı olarak buna dikkat çekti ve "Ekonomik dalgalanma yaratmamalıyız. Artık güvenilir üretici olmak düşük maliyetli üretici olmak kadar önemli. Önümüzdeki dönemde enflasyonu indirmek için büyük fırsat var. İstikrarlı bir ortam için alan yaratılmalı” dedi. Bu sözler siyasetten rahat durması beklentisini ifade ediyor.

PİYASALAR

BORSA: İsrail’in İran’a saldırısı borsada ağır satışlara sebep oldu, endeks yüzde 5’e yakın düşerek 9.065’e kadar düştü. Bu seviyeden gelen alışlarla bir miktar toparlandı ve haftayı, önceki hafta kapanışının yüzde 1,84 altında 9.311,88 puandan tamamladı.

Ne olur? Borsada yönü İran – İsrail çatışmasının seyri belirleyecek.Savunma hisselerinin değer kazanması da savaş şartları ile ilgili.

ALTIN: Kapalıçarşı'da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı bu hafta yüzde 4,22 artışla 4 bin 350 liraya, cumhuriyet altınının satış fiyatı da yüzde 4,20 yükselişle 29 bin 400 liraya çıktı. Geçen hafta sonu 6 bin 990 lira olan çeyrek altının satış fiyatı yüzde 4,29 artarak 7 bin 290 liraya yükseldi. Cuma günü akşam saatleri itibariyle ons altın yüzde 1.2 değerlenerek 3.429 doları görmüştü. Ons altında haftalık kazanç yüzde 3,54 oldu.

Ne olur? Ortadoğu’daki artan gerilimler ve zayıflayan doların etkisiyle güvenli liman talebi arttı. Altın tahminleri yukarı yönlü güncelleniyor.

DÖVİZ: Bu hafta ABD doları yüzde 0,56 artarak 39,4380 liraya, avro da yüzde 1,94 artışla 45,5370 liraya çıktı. ABD dolarının dünya genelinde değer kaybetmesi sözkonusuydu. Parite 1.20’ye gidiyordu. Ancak İran’a saldırı durumu tersine çevirdi bu kez dolar değer kazanmaya başladı.

Ne olur? İran’a saldırı ve savaş riskinin yükselmesi güven liman ABD dolarına talebi artıracak.

FAİZ: Merkez Bankası piyasayı politika faizinden (%46) fonlamaya başladı. TL REF de bu kapamda yüzde 48,5 seviyelerinen yüzde 47,1 seviyelerine gevşedi. MB’nin politika faizini bu ay veya en geç temmuz toplantısında indirmesi gündemde. Bankalarda basit mevduat faizi aylık vadede %46 – 49 arasında.

YATIRIM FONLARI: Yatırım fonları bu hafta yüzde 0,91, emeklilik fonları yüzde 0,67 değer kaybetti. Kategorilerine göre bakıldığında, yatırım fonları arasında en çok kazandıranlar yüzde 1,36 ile "fon sepeti" fonları oldu.

PİYASA HABERLERİ

ALMAN BANKACILIK DEVİ ALTIN FİYAT TAHMİNİNİ YÜKSELTTİ

Alman bankacılık devi Commerzbank, Orta Doğu'da tansiyonun yükselmesinin ardından altın ve diğer değerli metaller için fiyat tahminlerini yukarı yönlü revize etti. Banka, ons altın için yıl sonu tahminini 3000 dolardan 3400 dolara yükseltirken, gümüş fiyatının 2025 sonunda 37 dolar olacağını öngördü.

MEVDUAT FAİZİ AYLIK GETİRİDE ÖNE GEÇTİ

Yıla negatif reel getiriyle başlayan TL mevduat, mart ve nisandaki ilave parasal sıkılaştırma kapsamında yaşanan faiz artışıyla birlikte, uzun sürenin ardından mayıs ayında ilk kez diğer finans yatırım araçlarından fazla kazandırdı. TL mevduat (brüt), mayısta TÜFE’den arındırılmış olarak yüzde 1,80 getiri sağlarken, bunu yüzde 1,74’le külçe altın, yüzde 1,57 ile DİBS izledi. BİST 100 ise reel olarak yüzde 1,53 kayıp yaşattı.

PAUL TUDOR JONES: ÖNÜMÜZDEKİ YIL DOLAR DEĞER KAYBEDECEK

16 milyar dolarlık makro hedge fonu Tudor Investment Corp.’un kurucusu Paul Tudor Jones, kısa vadeli faiz oranlarının keskin bir şekilde düşmesi nedeniyle önümüzdeki yıl dolarının değer kaybedeceğini öngörüyor. Jones, çarşamba günü Bloomberg TV’ye verdiği röportajda, getiri eğrisinin dikleşmesi nedeniyle doların bir yıl içinde yüzde 10 değer kaybedebileceğini söyledi.

NELER OLDU?

MERKEZ BANKASI PPK ÖNCESİ 300 BAZ PUAN İNDİRİM PEŞİNDE

Merkez Bankası geçen hafta piyasaya yüzde 46 seviyesinden yaptığı fonlama miktarını artırdı. Uzmanlar, PPK öncesi yüzde 46 seviyesinden fonlamanın bu miktarlarda sürmesinin, yüzde 49 seviyelerine olan piyasa faizini yüzde 46’ya çekeceğini belirtti. Piyasada 19 Haziran’da indirim olabileceği beklentileri arttı, ancak temmuzda indirim beklentisi de korunuyor.

SWAP HARİÇ NET REZERV 32,7 MİLYAR DOLARA ÇIKTI

Merkez Bankası, 19 Mart’tan sonra yaptığı satışların ardından son haftalarda döviz alımlarını gerçekleştirmeyi sürdürüyor. QNB ekonomistlerinin hesaplamalarına göre Merkez Bankasının 6 Haziran haftasında toplam rezervi 2.7 milyar dolar artışla 155.9 milyar dolara, swap hariç net rezervi de 2.6 milyar dolar artışla 32.7 milyar dolara çıktı. Merkez Bankası geçen hafta 0.8 milyar dolar döviz alışı gerçekleştirdi.

YABANCI, BORSADA ALICIYDI

Yabancılar, piyasa fiyatı ve kur hareketlerinden arındırılmış verilerle 6 Haziran haftasında 51,3 milyon dolar net hisse alımı yaptı. Aynı hafta DİBS (Kesin Alım) net satımları 1 milyar 637,1 milyon dolar oldu. Yurt dışında yerleşik kişilerin hisse senedi stokları piyasa değeri 29 milyar 29,1 milyon dolar olarak gerçekleşti. DİBS (Kesin Alım) stokları 10 milyar 269,6 milyon dolar, DİBS (Ters Repo) stokları 1 milyar 553,2 milyon dolar, DİBS (Teminat) stokları 3 milyar 246,8 milyon dolar oldu.

YATIRIMCI YENİDEN TL VARLIKLARA DÖNÜYOR

19 Mart finansal sarsıntısıyla hem yerli hem de yabancı yatırımcı TL varlıklardan sert çıkış yaptı. Alınan önlemler ve Merkez Bankası’nın sıkılaşması mayısta TL varlıklara dönüşe yönelik sinyallerin gelmesini sağladı. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) finansal varlıklar mayıs verilerine göre yurtiçi yerleşiklerin ve yabancının toplam finansal varlıkları bir ayda yaklaşık 964 milyar lira arttı ve 38 trilyon 532 milyar 815 milyon liraya yükseldi. Yurtiçi yerleşiklerin finansal varlıklarındaki artışta en büyük katkı TL mevduat ve devlet tahvillerinde yerlinin payını artırmasından kaynaklandı. İrar – İsrail çatışmasının bu kompozisyonu yeniden değiştirmesi muhtemel.

EKK’DAN KONUTÇUYA DESTEK KARARI ÇIKTI

Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) 4. toplantısında, konut inşaatı, enerji ve özel istihdam bürolarına yönelik konuların ele alındığı duyuruldu. Ankara’daki toplantının ardından yapılan yazılı açıklamada, “Önümüzdeki dönemde konut arz ve talebinin dengelenmesi ve dezenflasyon sürecinin devam etmesiyle kira enflasyonundaki yavaşlamanın sürmesi beklenmektedir” denildi. Yazılı açıklamada, konut arzını artırmaya yönelik adımların görüşüldüğü kaydedildi.

SANAYİ ÜRETİMİ, AYLIK %3,1 AZALDI, YÜKSEK TEKNOLOJİDE DERİN DÜŞÜŞ OLDU

Sanayinin alt sektörleri (2021=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2025 yılı Nisan ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %1,3 arttı, imalat sanayi sektörü endeksi %3,0 arttı ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %8,8 arttı. Aylıkta en derin düşüş %32,2 ile yüksek teknoloji ürünleri ve sermaye malı üretiminde görüldü.

BÜYÜK SANAYİ ŞİRKETLERİNİN YARIYA YAKINI HİÇ AR GE HARCAMASI YAPMAMIŞ

İSO 500 araştırmasına göre, dev sanayi kuruluşlarının yarısına yakını 2024 yılında Ar-Ge harcaması gerçekleştirmedi. 180 firma düşük teknolojili sanayilerde faaliyet gösterdi. Yüksek teknolojili üretim yapan firma sayısı ise 21’de kaldı. 500 büyük şirketin yarattığı toplam katma değerde yüksek teknolojili ürünlerin payı 0,3 puan artışla yüzde 7,4’e yükselirken, düşük teknolojili ürünlerin payının 5,9 puan artarak yüzde 34,6 ile ilk sıraya yerleşti. Orta düşük teknolojili ürünlerin toplam içindeki payı 2,5 puan azalarak yüzde 31,4’e, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı da 3,6 puan azalışla yüzde 26,7’ye geriledi.

İLK ÇEYREKTE HER 4 LİRALIK İÇ BORÇ ÖDEMESİNİN 3 LİRASI FAİZE GİTTİ

İç borçta tablonun 2024 sonu itibariyle değiştiği, faiz ödemelerinin ana para ödemelerini geçtiği biliniyor. Ancak bu yıl tablo daha da ağırlaşacak gibi görünüyor. 2024’te faiz ödemeleri, toplam iç borç servisinin %57.3’ü düzeyindeydi. Bu yıl ilk çeyrekte % 74.7’sine geldi. Faiz ödemeleri anapara ödemesinin 3 katına yaklaştı. 2025 yılı ilk çeyrekte 117 milyar ana para borç ödenirken, bunun 3 katına yakın düzeyde, 346,4 milyar lira faiz ödendi.

ŞİMŞEK: KKM BÜYÜK İHTİMAL YAKINDA SONA ERECEK

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, büyük ihtimal kur korumalı mevduatın yakında sona ereceğini söyledi. Açıklamalarda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "Kur korumalı mevduat muhtemelen sona erecek" dedi. Şimşek, rezerv yeterliliği konusunda kaygı olmadığını da belirtti.

TÜSİAD BAŞKANI: TÜRKİYE GİBİ BİR ÜLKENİN SANAYİSİZ BÜYÜMESİ DÜŞÜNÜLEMEZ

Bir önceki YİK toplantısı konuşmaları nedeniyle YİK Başkanı Ömer Aras ile birlikte yargılanan TÜSİAD Başkanı Orhan Turan, Perşembe günü gerçekleşen YİK toplantısındaki konuşmasında, “Büyüme rakamları ile ekonomideki yavaşlama teyit edildi. Türkiye gibi bir ülke için sanayisiz büyüme düşünülemez” dedi. Turan konuşmasının sonunda "Terör sorununun kalıcı olarak ortadan kalkması en büyük dileğimiz. Sağduyu ortak akıl güven ve dayanışma her zamankinden daha önemli" diye konuştu.

YİK BAŞKANI ARAS: EKONOMİK DALGALANMA YARATMAMALIYIZ

TÜSİAD YİK toplantısında konuşan YİK Başkanı Ömer Aras, "Ekonomik dalgalanma yaratmamalıyız. Artık güvenilir üretici olmak düşük maliyetli üretici olmak kadar önemli. Önümüzdeki dönemde enflasyonu indirmek için büyük fırsat var. İstikrarlı bir ortam için alan yaratılmalı. En kısa zamanda enflasyon tek haneye indirilmeli Yükselen reel faiz ekonomik büyümeyi etkilerken enflasyonu olumlu etkileyebilir. Türkiye'nin dış borç sürdürülebililirlik sorunu yok. Kaynakların verimli kullanılması, harcamaların kontrol altına alınması sağlanmalı" dedi.

KONKORDATOLAR HIZ KESMİYOR.

Bu yılın ilk 5 ayda konkordatoya başvuran firma sayısı 2024 yılının tamamının % 64’üne, 2023 yılının ise 1,5 katı seviyeye ulaştı. Mayıs 2025’te konkordatoya başvuru yapan firma sayısı 508 oldu. Son dönemde konkordatoya başvuran firmalar arasına Akın Tekstil, Yeşil GYO gibi büyük ve köklü firmalar da katıldı.

DÖKÜMDE YERLİ ÜRETİM AZALDI, ÇİN'DEN İTHALAT YÜZDE 300'E DAYANDI

Otomotiv grubu metal döküm parça ithalatı 2022-2024 arasında yüzde 18,50 oranında artarken, Çin kaynaklı ithalat yüzde 55,53 oranında yükseldi. Makine grubunda ise Çin'den yapılan alım, 2021'de 8 bin ton iken 2024'te 32 bin tona ulaştı.

KONAKLAMA SEKTÖRÜ BAYRAMDA % 90 DOLULUK SAĞLADI

Kurban Bayramı tatilinde gözde sahil kentlerinde doluluk oranları yüzde 90’ı buldu. Kurban Bayramı'nın Katolik Yortusu ile birleşmesi, Almanya'dan Türkiye’ye yönelik ziyaretlerde ilave artış yarattı. Antalya’ya yerli turistin yanı sıra yabancı ziyaretçi sayısında da belirgin artış yaşandı. Bayramda en fazla Ege Bölgesi tercih edildi.

İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ YILLIK %22,69, AYLIK %1,67 ARTTI

İnşaat maliyet endeksi, 2025 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre %1,67 arttı, bir önceki yılın aynı ayına göre %22,69 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi %2,01 arttı, işçilik endeksi %1,07 arttı. Ayrıca bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi %18,00 arttı, işçilik endeksi %31,82 arttı.

600 BİN İŞÇİNİN ZAMMI İÇİN İLK TEKLİF TARİHİ BELLİ OLDU

Kamudaki 600 bine yakın işçiyi ilgilendiren Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü görüşmelerinde gözler zam teklifine çevrildi. Kamu işverenlerini temsil eden TÜHİS, ilk zam teklifini ilk 6 ay için yüzde 16, ikinci 6 ay için yüzde 8 olarak yaptı. Türk-İş ve Hak-İş, işçinin günlük en düşük ücretinin 1800 liraya yükseltilmesini, bu artışın ardından ücretlere 2025'in ilk altı ayı için yüzde 50, diğer altı aylık dönemleri için ise yüzde 25 zam yapılmasını ve üzerine yüzde 10 refah payı verilmesini talep etmişti. (CNBC-E)

DÜNYA EKONOMİSİ GELİŞMELERİ

TRUMP: ÇİN İLE ANLAŞMA TAMAM

ABD ve Çin’in üst düzey ticaret heyetlerinin, iki ülke arasında ticaret savaşlarını hafifletmek amacıyla Londra’da iki gün boyunca gerçekleştirdikleri müzakerelerde uzlaşmaya varıldığı bildirildi. “Anlaşmanın tamamlandığını” açıklayan ABD Başkanı Trump, anlaşma kapsamında Çin’in ABD mallarına uyguladığı %10’luk gümrük vergisini sürdüreceğini, ABD’nin ise Çin ithalatına yönelik %55 oranındaki vergileri koruyacağını belirtti. Çin’in gerekli nadir elementleri eksiksiz sağlayacağını ifade eden Trump, ABD’nin de üniversitelerini Çinli öğrencilerin erişimine açacağını kaydetti.

ABD, 150 ÜLKEYE TARIFE MEKTUBU GÖNDERECEK

ABD Başkanı Trump, önümüzdeki iki-üç hafta içinde ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ve Hazine Bakanı Scott Bessent aracılığıyla yaklaşık 150 ülkeye 'tarife mektubu' gönderileceğini söyledi. Gönderilecek mektupların, ülkeler bazında değişen yüzde tarife oranlarını içereceği, net ve bağlayıcı olacağı söylenirken; pazarlık yerine dayatmalı mesajlar içereceği ve zaman baskısıyla ilerleyeceği tahmin ediliyor. Diğer taraftan, Çin ve Birleşik Krallık ile çerçeve anlaşmaları yapılırken; diğer ülkelerle (Japonya, Güney Kore, AB, Vietnam…) ya ön görüşmeler sürüyor ya da mektuplardan sonra tarifeye geçilmesi bekleniyor.

TİCARET SAVAŞINA MOLA, NAVLUNA YARADI

ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşına verilen 90 günlük ara nedeniyle hareketlenen küresel konteyner taşımacılığında, navlundaki artış hızlandı. Drewry Dünya Konteyner Endeksi, geçen hafta 40’lık konteyner başına yüzde 41 artarak 3.527 dolara ulaştı. Böylece endekste son dört haftadaki artış yüzde 70’i buldu. Şanghay–Los Angeles hattında geçen hafta navlun yüzde 57 artışla 5.876 dolara yükselirken, bu hatta son bir ayda yaşanan artış yüzde 117’ye çıktı.

ABD ENFLASYONU SÜRPRIZ YAPTI

ABD Çalışma Bakanlığı verilerine göre, tüketici fiyatları mayıs ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,4 arttı. Piyasa beklentisi de bir önceki ay yüzde 2,3 olan enflasyon artış hızının yüzde 2,4'e çıkacağı yönündeydi. Aylık bazda ise, tüketici fiyatları yüzde 0,1 yukarı geldi. Piyasalar bir önceki ay yüzde 0,2 olan artışın mayıs ayında da aynı seviyede geleceğini öngörüyorlardı. Gıda ve enerji hariç tutularak hesaplanan çekirdek enflasyon aylık yüzde 0,1, yıllık yüzde 2,8 olarak açıklandı.

ENFLASYON TAHMİNLERİN ALTINDA KALIRKEN FED'DEN BEKLENTİLER NETLEŞTİ

Beklentilerin altında gelen enflasyon verilerine rağmen Fed'in gelecek hafta politika faizini sabit tutacağına kesin gözüyle bakılıyor. Oxford Economics ABD Başekonomisti Ryan Sweet, "Fed, tarifelerin enflasyonu daha fazla vuracağını, bu yaz enflasyonun nasıl seyredeceğini görmek isteyecektir" derken, AEI Kıdemli Uzmanı Steven Kamin, "Fed'in yılın ilerleyen dönemlerinde bir ya da iki kez faiz indireceğini tahmin ediyorum. Bu, Trump'ı hayal kırıklığına uğratabilir ancak verilere uygun, yerinde bir tepki olur" dedi.

OPEC: PETROL PIYASASINDA MEVCUT ARZ KOŞULLARINDA MÜDAHALEYE GEREK YOK

OPEC tarafından yapılan açıklamada, İsrail-İran gerginliği sonrası petrol piyasasında yapılan aceleci yorumların yanlış alarm vererek piyasada gereksiz bir korku havası yarattığı kaydedildi. Geçmişte de benzer değerlendirmelerin yapıldığı hatırlatılan açıklamada, bu tür söylemlerin piyasa oynaklığını artırdığı ve petrolde acil durum stoklarının gereksiz yere piyasaya sunulduğu aktarıldı. Açıklamada, "Piyasa koşullarına ilişkin yorumların, özellikle hassas jeopolitik durumlarda, doğrulanmış verilere ve sağlam analizlere dayandırılması çok önemlidir." ifadesine yer verildi. (AA)

ALMANYA EKONOMİSİNDE BÜYÜME BEKLENTİLERİ ARTTI

Alman ekonomik düşünce kuruluşu Ifo, hükümetin aldığı yeni tedbirleri ve harcamalardaki artışı değerlendirerek Alman ekonomisine ilişkin 2025 ve 2026 GSYH büyüme tahminlerini yukarı yönlü revize etti. Ifo daha önce yüzde 0,2 olarak tahmin ettiği 2025 yılı büyüme oranını yüzde 0,3'e çıkardı. 2026 yılı için ise büyüme tahminini yüzde 0,8'den yüzde 1,5'e yükseltti. Almanya Parlamentosu da mart ayında 500 milyar euroluk bir altyapı fonu ve savunma yatırımlarının borçlanmayı sınırlayan kurallardan büyük ölçüde çıkarılmasını da içeren büyük bir harcama artışı planını onayladı.

ALTIN, 2024'TE KÜRESEL REZERV VARLIK OLARAK EURO'YU GERİDE BIRAKTI

ECB, altının, rekor alımlar ve artan fiyatların etkisiyle MB’ler için dünyanın en önemli ikinci rezerv varlığı olarak Euro'yu geride bıraktığını bildirdi. 2023 sonunda %20 olan Euro'nun uluslararası rezervlerdeki payı, geçen yıl değişmeyerek %20’de kaldı. Küresel rezervlerdeki payı geçen yıl 2 puan düşmesine karşın dolar %57,8 pay ile dünyanın en çok tercih edilen resmi rezerv para birimi konumunu korudu. Çin yuanının payı %2,2 ile 2022’deki en yüksek seviyesinin 0,4 puan altında kaldı. Altın, geçen yıl küresel resmi rezervlerin %20'sini oluşturarak %16'lık paya sahip Euro'yu geride bıraktı. Dolar, %46 pay ile birinci sıradaki yerini korudu.

3D YAZICIYLA DÜNYA’NIN EN YÜKSEK BİNASI YAPILDI

İsviçre’nin Mulegns köyünde yer alan 30 metre yüksekliğindeki “Beyaz Kule,” 3D yazıcı teknolojisiyle inşa edilen dünyanın en yüksek binası olma özelliğini taşıyor. Yapı, bölgenin kültürel geçmişine gönderme yapacak şekilde tasarlandı ve köye yeni bir hareket getirmeyi amaçlıyor. Kulenin tasarımında, bölgenin şekerleme üretimiyle dolu geçmişi katman katman pastaya benzetilerek yansıtılmış. Kule, 20 Mayıs’ta ziyaretçilere açıldı ve şu anda rehberli turlar yapılıyor. Temmuz’dan itibaren ise kulenin tepesindeki kubbeli tiyatro sahnesinde gösteriler başlayacak.

ŞİRKETLER

TUSAŞ, ENDONEZYA’YA 48 ADET KAAN SATIŞI İÇİN ANLAŞMAYA VARDI

TUSAŞ tarafından geliştirilen beşinci nesil savaş uçağı KAAN’ın Endonezya’ya ihracatı için imzalar atıldı. Anlaşma kapsamında 48 adet KAAN uçağı bu ülkeye teslim edilecek ve teslimat 120 ayda tamamlanacak. Cakarta'da düzenlenen imza törenine Endonezya Cumhurbaşkanı Prabowo Subianto, Endonezya Savunma Bakanı Sjafrie Sjamsoeddin ile Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Cihad Vardan ve üst düzey TUSAŞ yöneticileri katıldı.

YOUTUBE, ABD’YE 55 MILYAR DOLARDAN FAZLA KATKI SAĞLADI

YouTube, yayınladığı 2024 Etki Raporu ile içerik üreticisi ekonomisi üzerinde nasıl bir etki yarattığını gözler önüne serdi. Oxford Economics’in araştırmasını paylaşan YouTube, yaratıcı ekosisteminin ABD’nin gayri safi yurt içi hasılasına (GSYİH) 55 milyar doların üzerinde katkı sağladığını açıkladı. Paylaşılan rapora göre YouTube, 490 binden fazla tam zamanlı istihdamı desteklemekte. 2022 yılında YouTube ve Oxford Economics, yaratıcı ekosisteminin yaklaşık 390 bin iş yarattığını ve ABD’nin gayri safi milli hasılasına 35 milyar doların üzerinde katkı sağladığını açıklamıştı.

İŞ BANKASI 1,3 MİLYAR DOLARLIK SENDİKASYON KREDİSİ SAĞLADI

İş Bankası, 751 milyon ABD Doları ve 513,5 milyon Euro tutarında 367 gün vadeli sürdürülebilir sendikasyon kredisi sözleşmesini imzaladı. Bankadan yapılan açıklamaya göre İş Bankasının Sürdürülebilir Finansman Çerçevesi doğrultusunda çevresel ve/veya sosyal alanlarda pozitif etki sağlamaya yönelik faaliyetlerin finansmanında kullandırılacak olan krediye, geçtiğimiz yıla kıyasla daha da artan bir ilgiyle Amerika, Avrupa, Ortadoğu ve Asya’daki 21 ülkeden toplam 54 banka katılım gösterdi.

APPLE, WWDC 2025’TE İOS 26’YI TANITTI

Apple, WWDC 2025 etkinliğinde yeni iOS sürümünü resmi olarak tanıttı. Yeni sürüm iOS 19 adıyla değil, iOS 26 adıyla sahneye çıktı. iOS 26’nın Apple’ın kullanıcı deneyimine olan bakışını kökten değiştiren yenilikler içeriyor. Özellikle yapay zeka destekli sistem özellikleri, gelişmiş kişiselleştirme seçenekleri ve üretkenlik odaklı uygulamalar, bu güncellemeyi Apple tarihindeki en kapsamlı sürümlerden biri haline getiriyor.

OPENAI’IN GELİRİ, CHATGPT’NİN BÜYÜMESİYLE 10 MİLYAR DOLARA ULAŞTI

Yapay zeka şirketi OpenAI, yıllık yinelenen gelirini (ARR) 10 milyar dolara çıkardığını açıkladı. Bu dönüm noktası, şirketin 2022 sonunda bireysel kullanıcılar için ChatGPT’yi piyasaya sürmesinden yalnızca 2,5 yıl sonra geldi. OpenAI sözcüsüne göre gelir kalemleri arasında Microsoft’tan gelen lisans gelirleri ve büyük ölçekli tek seferlik anlaşmalar bu rakama dahil değil. Şirket, geçtiğimiz yılın tamamında yaklaşık 5,5 milyar dolar ARR elde etmişti. Bu da OpenAI’ın gelirini yalnızca bir yıl içinde neredeyse iki katına çıkardığını gösteriyor. OpenAI şu anda haftalık 500 milyon aktif kullanıcıya ve 3 milyon kurumsal müşteriye hizmet veriyor.

HONDA, TAMAMEN ELEKTRİKLİ İLK MOTOSİKLETİNİ TANITTI

Honda, uzun süredir merakla beklenen ilk seri üretim elektrikli motosikletini sonunda sahneye çıkardı. Çin pazarı için tasarlanan ve WuyangHonda WH8000D adıyla piyasaya sürülecek olan bu model, markanın elektrikli mobiliteye geçişinde önemli bir kilometre taşı. Yeni elektrikli motosiklet, Honda’nın daha önce sergilediği RC-E konsept motosikletinden ilham alan retrofütüristik bir cafe racer tasarımına sahip.

BIONTECH, ALMAN RAKIBI CUREVAC'I 1,25 MILYAR DOLARA SATIN ALACAK

Almanya merkezli biyoteknoloji firması BioNTech, Alman rakibi CureVac'ı yaklaşık 1,25 milyar dolar karşılığında satın almayı planlıyor. BioTech’ten yapılan açıklamada, şirketin mRNA tabanlı kanser tedavleri üzerindeki çalışmalarını artırmak için yaklaşık 1,25 milyar dolar değerinde BioNtech hissesi karşılığında CureVac’I satin almayı Kabul ettiği belirtildi. (CNBC-e)