Yeşeren patates, soğan ve sarımsak yenir mi? İşte bilmeniz gerekenler!

Kısa Dalga - Mutfağa girdiğinizde filizlenmiş bir patatesle karşılaşmak hepimizin yaşadığı bir ikilem.

Peki bu patatesi yemeğinizde kullanmalı mısınız, yoksa doğrudan çöpe mi atmalısınız?

Patates, soğan ve sarımsak gibi sebzelerde filizlenme durumu söz konusu olduğunda tek bir doğru yanıt olmadığını belirtmek gerekir.

Patates filizlendiğinde ne olur?

Filizlenme, patatesin yeni bir bitkiye dönüşeceğinin doğal bir işaretidir. Bu süreçte patates, bitkinin kendisini mantar ve böceklere karşı savunduğu doğal toksinler olan glikoalkaloidler üretmeye başlar.

Bu glikoalkaloidlerden en bilineni ise solanindir. Solanin; patates, domates, patlıcan ve biber gibi sebzelerde bulunur. Sebzelerin saklanma şekli, içerdikleri solanin yoğunluğunu doğrudan etkileyebilir.

Filizlenme sonucu ortaya çıkan solanin maddesi, insan ve hayvanlar için risk oluşturabilir. Lincoln Üniversitesi'nden Dr. Chris Bishop, filizlenen patatesteki asıl tehlikenin glikoalkaloidler olduğunu ve bunların sebzeye acı bir tat verdiğini, tüketildiğinde ise kusmaya neden olabileceğini belirtiyor.

Ne zaman tehlikeli?

Bu tehlikeyi fark etmenin en iyi yolu, patatesin renginin yeşile dönmesidir. Yeşil renge sahip patatesin kesinlikle yenmemesi tavsiye edilir. Eğer patatesin rengi büyük oranda normalse, filizlerin kökleriyle birlikte çıkarılıp atılması halinde sebzenin yenebileceği belirtiliyor.

BBC’nin haberine göre, İngiltere'nin Gıda Standartları Ajansı (FSA) da filizlenmiş patateslerin "filizleri çıkardıktan sonra hala sertse ve çürüme yoksa güvenle tüketilebileceğini" ifade ediyor. Ancak patates "yeşilimsi bir renk" aldıysa veya çok yumuşadıysa, buruştuysa ya da pörsümüşse çöpe atılmalıdır, çünkü bu durum toksinlerin varlığına işaret eder ve besin değerini/lezzetini kaybetmiş demektir.

Zehirlenme riski

Bazı uzmanlar zehirlenme ihtimali konusunda ciddi uyarılarda bulunuyor. East Anglia Üniversitesi'nden Bitki Bilimleri Profesörü Cathie Martin, "yeşil filizlenmiş patatesleri yememelisiniz" diyor.

Solanin zehirlenmesi vakaları oldukça ender görülse de hafif belirtileri arasında ishal, kusma ve ağır karın ağrısı bulunurken, daha ciddi vakalarda baş dönmesi, kafa karışıklığı, fiziksel zayıflık, görüşte bozulma, bilinç kaybı ve hatta ölüm görülebilir. Semptomların ortaya çıkması dakikalar ya da günler sürebilir.

Filizlenmiş patates için tavsiyeler:

• Filizler küçükse pişirmeden önce kesin.
• Filizler uzun ve patatesin yüzeyi yumuşaksa çöpe atın.
• Her zaman yeşil kısımları kesin, çünkü bu noktalarda yoğunlukla zehirli maddeler bulunur.
• Patateste görünür çürüme ya da küf varsa çöpe atın.

Hamileyseniz, bağışıklık sistemi hastalığınız varsa ya da küçük çocukları besliyorsanız risk almamak her zaman daha iyidir.

Patatesler nasıl saklanmalı?

İsrafı azaltmak ve patatesleri daha uzun süre taze tutmak için şu adımlar atılabilir:

• 3-10 derece arasında bir dolap ya da kiler gibi serin, kuru ve karanlık bir yerde saklayın.
• Patatesleri depolarken yıkamayın, nem küfe yol açar.
• Patatesleri soğanlardan uzak tutun, iki sebze de filizlenmeyi hızlandıran nem ve gaz salınımı yapabilir.

Filizlenen soğan ve sarımsakları ne yapmalı?

Filiz veren soğan ve sarımsaklar için durum farklıdır. Prof. Martin, "Patateslerin aksine filizlenmiş soğan ve sarımsakları yemekte sakınca yok çünkü aynı zehirlenme riskini taşımıyorlar" diyor. Filizleri içlerindeki besinlerden büyür ancak tatları acılaşabilir ve daha yumuşak bir dokuya sahip olabilirler.

Uzmanlar soğan ve sarımsağın da serin ortamda saklanmasını öneriyor. Hava almaları için kapalı plastik poşetler yerine kafes ya da kağıt poşetler kullanılabilir. Patateste olduğu gibi herhangi bir küf, yumuşama ya da kötü koku gösteren soğan ve sarımsaklar da çöpe atılmalıdır.