Tarihte ilk kez Kars'ta keşfedildi: Boz ayıların inlerinde tuvalet odası

Kısa Dalga - Türkiye'deki boz ayı inlerinin ilk araştırması; Koç Üniversitesi Fen Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nden Morteza Naderi ve Çağan H. Şekercioğlu, Kuzey Doğa Derneği’nden Emrah Çoban, ABD Utah Üniversitesi Biyolojik Bilimler Okulu’ndan David Bloun ve Iğdır Üniversitesi Veteriner Biyolojisi Bölümü’nden Ayşegül Çoban tarafından yapıldı.

Araştırmada, inlerdeki davranışların, gıdanın kıt olduğu zorlu mevsim koşullarında hayatta kalması gereken türler için önemli olduğu belirtilerek, şöyle denildi:

"Türkiye'de yapılan ilk inlerdeki davranışlar çalışmasında, ülkenin doğusundaki her zaman yeşil olan Sarıkamış ormanlarında boz ayıların in alışkanlıklarını araştırdık. Ayıların 2018-2023 yılları arasında GPS ile kaydedilen hareket verilerini kullanarak, ayılar tarafından kullanılan 43 kış inini ve 12 gündüz yatağını (günlük dinlenme yerleri) tespit ettik. Bu çalışma, literatürde daha önce belgelenmemiş bir olgu olan ayrı tuvalet odalarına sahip beş kış ininin varlığını ortaya çıkardı. Bu odalar uyku alanlarından kayalarla ya da bir tünel boşluğuyla ayrılmıştır. Sonuçlarımız, kış inlerinin çoğunun kayalık bölgelerde ve uçurumlarda (%83), %17'sinin ise dağ eteklerinde ve kayalık olmayan alanlarda, kazılmış alanlarda veya ağaç köklerinin altında bulunduğunu göstermiştir."

Tuvalet odaları giriş tünelinin yan tarafında

On dört inin, çam iğnesi yatak malzemesi ile kaplandığı tespit edilen araştırmada, "Belirgin tuvalet odaları olan beş in bulduk ve bunu literatürde ilk kez rapor ediyoruz. Tuvalet odaları giriş tünelinin yan tarafında, genellikle in girişinden bir metre uzakta yer alıyordu. Bazı inlerin yaz boyunca kullanıldığı, taze ayak izleri ve dışkılardan anlaşılmaktadır. Gündüz yataklarına yakın tek noktalarda dışkı birikimleri gözlemlenmiştir" denildi.

"Bazı ayılar, kış inlerini geçici konaklamalar için kullanıyor"

Türkiye'nin kuzeydoğusundaki Sarıkamış bölgesinde boz ayıların inek ekolojisine ilişkin yeni bilgiler elde edilen araştırmada, şu ifadeler yer aldı:

"Ayı inlerinin fiziksel özelliklerini ve in yeri seçimini etkileyen çevresel faktörleri inceleyerek, Orta Doğu ve Türkiye'deki boz ayı in davranışı üzerine önemli bir araştırma boşluğunu doldurmayı amaçladık. Literatürde daha önce tanımlanmamış bir keşif olan tuvalet odalarına sahip beş kış ini tespit ettik. Bu bulgu, uyku odaları, tüneller ve sundurmalar gibi yapısal bileşenlere odaklanan in mimarisi ve bozayı fizyolojisi üzerine yapılan diğer çalışmalarla karşılaştırma yapılmasını gerektirmektedir.

Tuvalet odalarının varlığı, işlevleri ve davranış üzerindeki potansiyel etkileri hakkında daha fazla araştırmayı gerektiren ilgi çekici sorular ortaya çıkarmaktadır. İnlerin içindeki yaz aktivitesi gözlemlerimiz, bazı ayıların bu kış inlerini aktif sezon boyunca geçici konaklamalar için kullandığını göstermektedir. İn alanı olarak kayalık bölgelerin ve uçurumların tercih edilmesi, ayıların engebeli arazileri tercih ettiğini gösteren daha geniş literatürle uyumludur. Habitat seçimindeki bu tutarlılık, arazi yapısının farklı popülasyonlar arasında alan tercihlerini etkileyen evrensel bir faktör olduğunu göstermektedir." (Haber Merkezi)