12 MART MUHTIRASI'NIN ÇOK ÖZEL OPERASYONU: BEYAZ GEMİ OLAYI

Türkiye Cumhuriyeti tarihinin emir-komuta zinciri içerisinde yapılmış ilk askeri müdahalesi olarak nitelendirilen 12 Mart muhtırası, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç, Kara Kuvvetleri komutanı Faruk Gürler, Deniz Kuvvetleri komutanı Celal Eyiceoğlu ve Hava Kuvvetleri komutanı Muhsin Batur'un imzasıyla gerçekleştirilir. Muhtıra, 12 Mart günü Meclis’te ardından da Türkiye radyolarında okunur. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'dır. Süleyman Demirel başbakanlığındaki 32. Türkiye Hükümeti istifa eder. Çok partili siyaset askıya alınır, Nihat Erim, tarafsız başbakan sıfatıyla hükümeti kurmakla görevlendirilir, 26 Nisan günü ülkenin büyük bir bölümünde sıkıyönetim ilan edilir. Sıkıyönetim komutanı Faik Türün, sıkıyönetim ilan edilen illerden biri de Zonguldak’tır. 

Metal işçilerinin Necmettin Giritlioğlu öncülüğünde gerçekleştirdiği 1969 Erdemir grevinin gerçekleştiği, Mahir Çayan, Ulaş Bardakçı, İrfan Uçar gibi devrimci hareketin öncülerinin örgütlenme çalışması yürüttüğü bir ilçedir Karadeniz Ereğli. Muhtıra verilir ve Beyaz Gemi olayına uzanan günler başlar. 

18 Nisan 1971 akşamı Erdemir’in yüksek fırını Ayşe infilak eder. Patlama çok büyüktür, patlamada üç işçi yaralanır, zarar 5 milyon lira civarındadır. Sanayi Bakanlığı, piyasada mamul sıkıntısı çekilmemesi için demir ithali konusunda harekete geçildiğini açıklar. Aslında Erdemir’in "Ayşe" adlı yüksek fırını, bakımsızlık ve üretim zorlaması sonucu delinmişti. 1. Ordu ve Sıkıyönetim Komutanı Orgeneral Faik Türün, 28 işçi, sendikacı, avukat ve siyasetçiyi Ayşe’ye sabotaj iddiasıyla Harbiye zindanına gönderir. 

Kemal Anadol’un deyimiyle “bir düşman kentini işgale gelmiş gibi” toplarını şehre çeviren beyaz gemi yani Giresun muhribi, Bolu’dan gelen askeri birliğin yürüttüğü operasyonla alınan 28 kişiyi Harbiye’ye götürür. 

Kendisi daha sonra Harbiye’ye giderek teslim olan Kemal Anadol ve diğerleri sabotaj iddiası kanıtlanamayınca bir süre sonra serbest bırakılır.   

Harbiye’ye götürülenler serbest kalır ancak dönemin en önemli sendikal hareketine yönelik bir operasyonun adı olarak Beyaz Gemi olayı da tarihe geçer.  

Can Şafak’ın ifadeleriyle; 12 Mart uygulamaları, hükümetin ve işverenin karşı tutumuna rağmen Erdemir’de Maden-İş çözülmemiş, toplu iş sözleşmesinin imzalanmasının ardından akit sendika haline de gelerek gücünü ve ağırlığını korumayı başarmıştır.