Bu kış da duş alabileceğiz, ya seneye?

Ocak ayının ortasına geldik ama yağışlar son derecede yetersiz, sıcaklıklar mevsim normalinin çok üzerinde. Hatta önümüzdeki hafta sıcaklıkların daha da artması bekleniyor. Öyle ki, İstanbul ve Marmara’da 20 dereceye kadar çıkacak!

Durum vahim: 2022’nin Ekim-Kasım-Aralık aylarında geçen yıla göre %31, uzun yıl 40.6 yağış azaldığı açıklandı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü‘ne göre soğuk ve yağışlı hava ocak ayının son haftasında gelecek. Ve her yıl olduğu gibi bu sefer de sorun çözüldü sanıp hayata devam edeceğiz.

Barajlar dolsa da su sorunu çözüldü sanmayın. Dünya ölçeğinde sorun var. Avrupa son 500 yılın en kurak kışını yaşıyor. Kar merkezlerinde bile kar yok. Her ülke paçasını kurtarmaya çalışıyor. Ancak susuzluk sorunu, her yıl katlanarak artıyor. Mesela Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kuruyan Tuz Gölü’nü ihaleye çıkarıp “suyla dolduruyor”. Bu mantığa göre her yere çukur açıp içine su doldurarak göl oluyor! Ama maalesef ranttan başka bir işe yaramayan işler bunlar....

Sürdürülebilik uzmanı ve ornitolog Ferdi Akarsu ile gazeteci Mehveş Evin, kuraklığın boyutunu ve çözümleri konuştu. Olmayacak, geçici projelerin susuzluğa çare olmayacağı açık.

PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ

Temiz suya erişim, insan hakkıdır.
Her tarafımız suyla çevrili olsa da Dünya’da tatlı su rezervi çok kısıtlı, yüzde 5’lerde. Bunun yaklaşık %70’i tarımda heba ediliyor, yüzde 20’si sanayi, evler derken canlılara bırakılan su çok, ama çok az. Yani herşeyi kurumaya, bitmeye mahkum ediyoruz.
Türkiye özelinde yeraltı suları çekildi, koca göller kurudu. Bazı yerlerde şiddetli yağış ve sellerin olması sizi yanıltmasın. Yüzyıllar içinde oluşan su sistemlerinin tükenmesi sözkonusu.
Tuz Gölü’nde ilk flamingo ölümleri 2007’de görüldü. Bu kuşlar Gediz deltası ve Tuz Gölü’nde ürüyor. Tuzlu suya bağımlılar, küçük karidesimsi canlıları yiyorlar, renkleri de ondan pembe. Tuz Gölü ve Konya kapalı bir havza ve yeraltı sularıyla beslenemediği için bu oldu. Hatta, Konya’nın atık su deşarj kanalı ulaşıyordu Tuz Gölü’ne. Kuraklık artıkça pis su tarımda daha fazla kullanıldı, göle de ulaşamaz oldu…
Taşıma suyuyla günü kurtarmak yerine havza bazında, bütüncül yaklaşmak gerekiyor. Mesela İstanbul koskoca Terkos havzası, İğneada ormanları, güneyde Uludağ ve Bursa’daki su sistemleriyle besleniyor. Ve bu alanlar hızla inşaata, turizme, sanayiye teslim edildi. Yani Alibeyköy barajındaki doluluk oranıyla ölçülemeyecek kadar ağır bir sorun var.
Tatlı suya erişim yok olunca salgın hastalıklar başlıyor. Kalan suyu da çar çur ediyoruz. Devletin su tasarrufu kampanyası yapması şart, en başta da tarımda. Bunun yerine Uludağ’ı Milli Park statüsünden çıkarmak gibi su sistemlerinin kalbine hançer vuruluyor.
Yeni çözümler de çare değil: Mesela deniz suyundan tatlı su elde ediliyor, hatta bazı belediyeler bunu planlarına aldı. Fakat çıkartılan tuz kullanılamıyor, atık sorunu büyüyor.

OKUMA ÖNERİLERİ

Yalancı bahar yaşıyoruz: https://yesilgazete.org/alarm-canlari-istanbulda-ocak-ayinda-erikler-cicek-acti-ulke-genelinde-kuraklik-suruyor/
Kuraklık verileri ve yağış beklentisi: https://www.gazeteduvar.com.tr/prof-dr-murat-turkes-kurakligi-hafifletecek-bir-yagis-gozukmuyor-galeri-1598434
Tuz Gölü’ne su taşıma cinliği: https://www.cumhuriyet.com.tr/cevre/kuraklikla-can-cekisen-tuz-golunu-kurtarmak-icin-su-tasinacak-2016393
Avrupa’da sıcak kış: https://www.ntv.com.tr/galeri/dunya/avrupa-kurak-yazin-ardindan-sicak-kisla-sinaniyor,LVLzLYUPe0m2UEyu7jjzvA
Afrika’da ölümcül kuraklık: https://www.trthaber.com/haber/dunya/kenya-kurakligin-pencesinde-4-milyondan-fazla-kisi-gidaya-ihtiyac-duyuyor-737402.html