Döviz mevduatı artıyor... Dövizde, borsada, altında neler oluyor?

Kısa Dalga - Haftanın ekonomik gelişmelerini öğrenmek ve gelecek için sağlıklı öngörüler yapabilmeniz için İbrahim Ekinci'nin hazırladığı haftalık ekonomi bülteni Marjinal Fayda'da ekonomideki genel manzara, piyasalardaki gelişmeler, dünyadan ve şirketlerden haberler var.

PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN OYNAT'A TIKLAYIN...

GENEL DURUM

Ekonomide geçen haftanın en önemli gelişmesi son çeyrek rakamlarının belli olmasıyla birlikte 2024 yılı büyüme rakamlarının da açıklanması oldu. Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYH) 2024’te zincirlenmiş hacim endeksiyle yüzde 3,2 arttı. Böylece ekonomi teknik durgunluktan çıkmış oldu. 2024 sonunda Türkiye’nin GSYH’si cari fiyatlarla 43 trilyon 410,5 milyar TL, dolar cinsinden 1 trilyon 322,4 milyar dolar oldu. Büyüme rakamlarının gösterdikleri şunlar: Sektörlerde en hızlı büyüyen inşaat ve finans olmuş. Katma değerdeki en düşük artış yüzde 0,5 ile sanayide. Bu nedenle rakamlar “sanayisiz büyüme” tablosu yansıtıyor.

2024’te, hanehalkı tüketimi yüzde 3,7 oranında yükseldi. GSYH içinde hanehalkı tüketimi payı yüzde 59,2 oldu. Büyümeye katkılarda; hane halkı tüketim harcamaları 2,7 puan, yatırım harcamaları 1, devletin tüketim harcamaları 0,2 puan katkı verirken, stok erimesi büyümeyi 1,8 puan aşağı çekti. Birinci çeyrekte işgücünün GSYH’dan aldığı pay %41,7’yken, son çeyrekte bu rakam %35’e geriledi. Sermaye kesiminin payı ise %36,3’ten %46,9’a çıktı.

Dünya Bankası 2024 yılında kişi başına geliri 14 bin dolar ve üzerindeki ülkeleri “yüksek gelir grubu” olarak sınıflıyor. Türkiye 15 bin 463 dolarla bu sınıfa girmiş oldu. Prof. Dr. Hakan Kara, “Değerli TL sağ olsun, vatana millete hayırlı olsun” diyerek “baskılı kur-değerli TL”nin milli hasılayı yüksek gösterdiğine dikkat çekti. Ayrıca milli gelire katkıları dikkate alındığı halde sığınmacılar kişi başına gelirde hesaba katılmıyor. Dolar enflasyonu ve sığınmacı sayısı dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre Türkiye’de kişi başına gelir, aslında, zirve yılı 2013’ün hala gerisinde görünüyor.

Dünyada, ABD Başkanı Trump’ın küresel ekonomiyi de derinden etkilemesi kaçınılmaz adımları; alışılmadık, destek gördüğü kadar tepki de çeken tutum ve açıklamaları ana gündem olmaya devam ediyor. Trump’ın, üstenci, kaba ve hoyrat üslubu, Başkan Yardımcısı Vance ve Musk gibi yakın çalışma arkadaşlarında çıplak emperyalist planlarının (Trump: Mineral anlaşmasını imzalayacağız. Nadir toprakları alıp yapay zekâ ve askeri silahlar da dahil olmak üzere yaptığımız her şey için kullanacağız) yarattığı tepki atmosferi, Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky ile Beyaz Saray görüşmesindeki azarlama tablosu ile zirve yaptı. AB sözcüleri, “Beyaz Saray’da utanç verici bir gösteri sergilendi” dedi. Macron ve Scholz, Ukrayna’ya destek verdi. Avrupa’nın diğer birçok başkentinden Ukrayna’ya destek açıklamaları geldi.

İçerde de siyaset tarafındaki en önemli gelişme -adı hükümetçe böyle konulmasa da kamuoyunda “yeni çözüm süreci” olarak algılanan gelişmelerdi. Öcalan’ın beklenen mektubu geldi ve örgütün feshini istedi. Örgüt, cumartesi günü yaptığı açıklamada mektuba uyacağını, ateşkes ilan ettiğini, fesih kongresi için Öcalan’ın bırakılmasını ve kongreye başkanlık etmesini istedi. Bu kapsamdaki gelişmeler kamuoyunda önemli bir umut yaratmış görünüyor. Gelişmeler, Cumhur ittifakının gerçekten “terörsüz Türkiye” peşinde mi yoksa, anayasa değişikliği ve Erdoğan’ın yeniden seçilmesi peşinde mi olduğunu da gösterecek.

Bugün enflasyon rakamları açıklanacak. İTO rakamlarına göre İstanbul’da şubat TÜFE enflasyonu %3.19 geldi.

PİYASALAR

BORSA: BIST 100 endeksi, en düşük 9.422,17 puanı ve en yüksek 9.782,23 puanı gördükten sonra haftayı, önceki hafta kapanışının yüzde 0,59 üstünde 9.658,72 puandan tamamladı.

Ne olur? Bilançolar kötü geliyor. Uzmanları, özellikle kötü bilanço açıklayanlarda hisse bazında düşüşler beklenmekle birlikte bu olgu da önemli ölçüde satın alındığı için bundan sonrasında bilançoların borsada derin bir düşüşün nedeni olması beklenmiyor.

ALTIN: Kapalıçarşı'da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı bu hafta yüzde 2,68 azalışla 3 bin 340 liraya indi. Cumhuriyet altınının satış fiyatı da yüzde 2,64 düşüşle 22 bin 630 liraya indi. Geçen hafta sonu 5 bin 749 lira olan çeyrek altının satış fiyatı yüzde 2,70 azalarak 5 bin 594 liraya geriledi. Ons altın 2.847 dolarda.

Ne olur? Altında düşüşün nedeni, uzmanlara göre kar realizasyonları. Bu analize göre altın hala kazandırma potansiyelini koruyor. Ancak daha önceki bültenlerde de dikkat çekildiği gibi ara ara kar realizasyonları görmeye devam edeceğiz.

DÖVİZ: ABD doları yüzde 0,28 değer kazanarak 36,5130 liraya çıktı. Euro yüzde 1,75 artışla 37,9910 liraya çıktı.

Ne olur? Dolar endeksi Trump’ın açıklamalarıyla yükseldi. İçerde de TÜSİAD olayının yarattığı stresle dolar yükselme eğilimine girdi. Ekonomi yönetimi de dövizin yükselmesine bir miktar izin vermekle birlikte kontrolünü sürdürüyor. Dövizde getirinin enflasyonun biraz altında kalacağı genel beklenti.

FAİZ: 21 Şubat haftasında 1-3 ay vadeli ortalama bileşik TL mevduat faizi yüzde 51,8 seviyesiyle bir yılın en düşük noktasını gördü. Büyük özel bankalarda 3 ay vadeli mevduatın basit faizi ise yüzde 40 – 43 arasında. Kredi faizlerinde önemli bir değişim olmadı.

Ne olur? Faizler düşmeye devam edecek. 6 Mart’ta PPK toplantısı var. Muhtemelen faiz indirimi gelecek.

YATIRIM FONLARI: Yatırım fonları bu hafta yüzde 0,15, emeklilik fonları yüzde 0,01 değer kaybetti. Kategorilerine göre bakıldığında, yatırım fonları arasında en çok kazandıranlar yüzde 0,89 ile "borçlanma araçları" fonları oldu.

PİYASA HABERLERİ

PARA PİYASASI FONLARINDAN ÇIKIŞ KONUŞULUYOR

Sermaye piyasalarının derinleşmesinde çok önemli katkısı olan yatırım fonu pazarına girişler yavaşlayarak da olsa devam ederken, piyasalardaki dalgalanma yatırımcıyı fon türleri arasında geçiş yapmaya zorluyor. Son günlerde yatırımcıların fonlarla ilgili en çok merak ettiği konu ise 2024 yılının gözdesi olan para piyasası fonlarından çıkış zamanının gelip gelmediği. Fon türleri arasında serbest fonların ardından en büyük aktif toplamına sahip para piyasası fonlarında, regülasyonlar ve gerileyen getirilerin etkisiyle 4 haftada 133 milyar liralık net çıkış yaşandı. (BLOOMBERG HT)

TL MEVDUAT FAİZİ BİR YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE

21 Şubat haftasında 1-3 ay vadeli ortalama bileşik TL mevduat faizi yüzde 51,8 seviyesiyle bir yılın en düşük noktasını gördü. 1-3 aylık mevduat faizleri yüzde 60'lar seviyesine kadar yükselmişti. Aynı dönem ihtiyaç kredisi faiz de daha önce çıkmış olduğu 73'leri aşan seviyelerden yüzde 63,1'lik düzeye geriledi. Ticari kredi faizleri de yine aynı şekil birkaç ay önce çıktığı yüzde 60'lardan yüzde 21 Şubat haftasında yüzde 56,6'ya geriledi.

DÖVİZ MEVDUATINDA ARTIŞ DEVAM EDİYOR

Bankalarda bulunan toplam yabancı para (YP) mevduatı geçen hafta 209 milyar 807 milyon dolar düzeyinde gerçekleşirken, bu tutarın 174 milyar 669 milyon doları yurt içinde yerleşik kişilerin hesaplarında toplandı. Yurt içi yerleşiklerin toplam YP mevduatında, parite etkisinden arındırılmış veriler göz önünde bulundurulduğunda 21 Şubat itibarıyla 3,7 milyar dolarlık artış görüldü.

ABD ÇEKİRDEK ENFLASYON VERİSİ AYLIK 0,3 DÜŞTÜ

Amerikalı tüketicilerin yaşam maliyeti, ocakta bir önceki aya kıyasla yüzde 0,5 yükseldi. Piyasa beklentileri enflasyonun aylık yüzde 0,3 olması yönündeydi. TÜFE, Aralık 2024'te yüzde 0,4 artmıştı. Ülkede TÜFE, ocakta yıllık bazda da yüzde 3 artış kaydetti. Bu dönemde yıllık enflasyonun Aralık 2024'te olduğu gibi yüzde 2,9 olması öngörülüyordu. Değişken enerji ve gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE ocakta aylık yüzde 0,4, yıllık 3,3 artış kaydetti. Çekirdek enflasyonun aylık yüzde 0,3, yıllık yüzde 3,1 olması öngörülüyordu.

NELER OLDU?

İSTANBUL'DA ŞUBAT ENFLASYONU YÜZDE 3.19

İTO İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi şubatta aylık yüzde 3,19 arttı. Önceki ayda yüzde 5,16 artmıştı. Yıllık bazda enflasyon yüzde 48,40'tan yüzde 45,35'e geriledi. İTO İstanbul Toptan Eşya Fiyatları İndeksi aylık yüzde 2,33 artarken, yıllık bazda artış yüzde 35,10 oldu. Yıllık enflasyon ocakta yüzde 51,13 düzeyindeydi.

TEPAV: GIDA ENFLASYONU 11 AYIN EN YÜKSEĞİNDE

TEPAV Gıda Fiyat Endeksi (TEGE), şubatta bir önceki aya göre yüzde 3,70 arttı. Ocak ve şubat aylarında ölçülen aylık gıda enflasyonu Mart 2024’ten bu yana en yüksek seviyelere işaret ediyor. 1-28 Şubat 2025 dönemi için 28 Şubat 2025 tarihi itibarıyla diğer kuruluşlar tarafından hesaplanan gıda enflasyonu Türk-İş mutfak enflasyonu ile yüzde 5,39, İTO Ücretliler Geçinme Endeksi (ÜGE) ile yüzde 2,55 oldu. Yıllık gıda enflasyonu ise TEGE ile yüzde 30,8, Türk-İş mutfak enflasyonu ile yüzde 43,5, İTO ÜGE ile yüzde 42,4 olarak hesaplandı. (CNBC-e)

TCMB REZERVLERİ ZİRVE SEVİYELERDEN GERİLEDİ

TCMB verilerine göre 21 Şubat haftasında brüt rezervler 170 milyar dolara düştü. Bir önceki hafta brüt rezervler 173,4 milyar dolarla rekor seviyeye yükselmişti. Bu düşüş 2025'in en hızlı düşüşü olarak kaydedildi. 21 Şubat haftasında net rezerv göstergelerinde de gerileme görüldü. Buna göre net rezervler 78,2 milyar dolardan 72 milyar dolara düştü. Swap hariç net rezervler de 71,4 milyar dolardan 65,7 milyar dolara geriledi.

MERKEZ BANKASI'NDAN DÖVİZ KREDİLERİNDE SIKILAŞMA ADIMI

TCMB, yabancı para krediler için aylık yüzde 1 olan büyüme sınırını yüzde 0,5’e düşürdü, istisna tutulan yabancı para kredilerin kapsamını daralttı. Yabancı para kredi büyümesi istisna tutulan kredilerin etkisiyle büyüme sınırının üzerinde gerçekleşmiş, döviz kredilerine yönelik artan ilgi hacimlerin de rekor seviyelere yakınsamasına yol açmıştı. BDDK verilerine göre 21 Şubat haftası itibariyle döviz kredileri 174,8 milyar dolarla 2019'dan bu yana en yüksek seviyeye çıktı.

DÖVİZ CİNSİ KREDİLERİN PAYI %50’YE DAYANDI

Faiz indirim döngüsüne girilmesine karşın, kur artışının sınırlı kalması nedeniyle yabancı para cinsinden ticari kredilere talep hız kesmiyor. Döviz kredilerindeki genişleme, aylık yüzde 1 büyüme sınırının üstündeki seyrini sürdürüyor. BDDK verilerine göre, bankacılık sektörünün kullandırdığı yabancı para cinsinden ticari krediler, yılın başından bu yana yüzde 4,3 büyüme kaydetti. Döviz cinsinden kredilerin hacmi, 14 Şubat’la biten hafta itibariyle 175 milyar dolara çıktı ve toplam ticari krediler içindeki payı yüzde 49,7’ye yükseldi.

YABANCI YATIRIMCI ALICIYDI

Merkez Bankası haftalık menkul kıymet istatistiklerine göre yabancı yatırımcılar geçen hafta hissede 73.8 milyon dolar, tahvilde ise 179.8 milyon dolarlık net alım gerçekleştirdi. Hisse ve tahvilde böylece yabancı iki haftadır üst üste net alıcı konumunda yer aldı.

İHRACATÇININ DÖVİZ BOZDURMA ZORUNLULUĞUNDA İNDİRİME GİDİLDİ

TCMB ihracatçıların döviz işlemlerinde indirime gitti. BloombergHT'nin haberine göre, normalleşme adımları kapsamında ihracat bedellerinin TCMB'ye satış yükümlülüğü yüzde 30'dan yüzde 25'e indirildi. Nisan 2022’de TCMB genelgesiyle ihracatçıların Merkez Bankası’na döviz satışı oranı yüzde 25’ten yüzde 40’a çıkarılmıştı. Haziran 2024'te yüzde 40'tan yüzde 30'a düşürülmüştü. Bundan sonra yüzde 25 olarak uygulanacak.

DIŞ TİCARET AÇIĞI ARTIYOR, OCAKTA 7,5 MİLYAR DOLAR OLDU

Geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat ocakta bir önceki yılın aynı ayına göre %5,8 artarak 21,2 milyar dolar, ithalat %9,6 artarak 28,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Böylece dış ticaret açığı da %21,9 artarak 7,5 milyar dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı da %73,7’ye geriledi.

AÇLIK SINIRI % 5,39 ARTARAK 23 BİN 323 LİRAYA ÇIKTI

Türk-İş'in şubat ayı açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasının sonuçlarına göre Ankara'da yaşayan dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması tutarında bir önceki aya göre yüzde 5,39 artarak 23 bin 323 TL’ye çıktı. Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 75 bin 973 TL’ye yükseldi. Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 30 bin 206 TL ’ye çıktı.

OCAK AYI İŞSİZLİK ORANI %8,4 SEVİYESİNDE GERÇEKLEŞTİ

Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2025 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre 25 bin kişi azalarak 3 milyon 2 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,1 puan azalarak %8,4 seviyesinde gerçekleşti. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı 2025 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre 0,1 puan artarak %28,1 oldu. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı %18,8 iken işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı %18,9 olarak tahmin edildi.

SPK İNCELEME BAŞLATTI

SPK, BİST pay piyasasında yaşanan olağanüstü fiyat hareketlerine yönelik inceleme başlattı. Kuruldan yapılan açıklamada, tüm kurumların işlemlerinin inceleme altına alındığı belirtildi.

Piyasa uzmanları, incelemenin TÜSİAD gözaltıları dönemindeki satışlar dolayısıyla başlatıldığını, özellikle yüksek satışları dikkat çeken bazı aracı kurum işlemlerinin araştırıldığını belirtiyorlar.

ARAÇ MUAYENEDE EN YÜKSEK TEKLİF MOİ’DEN

Araç muayene istasyonlarının 20 yıl süreyle işletilmesine ilişkin iki ihalede en yüksek teklifi, MOİ Ortak Girişim Grubu verdi. Üç konsorsiyumun katıldığı ihalelerde Met-Gün İnşaat, Itversia Gestion, Opus Group AB ve VTV Norte SA’nın oluşturduğu MOİ OOG, 1’inci Bölge için 830 milyon dolar, 2’nci bölge ise 890 milyon dolarla en yüksek teklifi veren grup oldu. Muayene istasyonları, Doğuş ortaklığı ile TÜVTürk tarafından işletiliyordu.

BİR HAFTADA ALINABİLEN TEŞVİK BELGESİNDE SÜRE ŞİMDİ 2 AYI BULUYOR

Yeni teşvik belgesi alma süreçlerinin uzamasından şikayet ediliyor. İş dünyası kaynakları, geçmişte ortalama bir hafta süren belge alma süreçlerinin, son dönemde iki aya kadar uzadığını dile getiriyor. Sanayiciler ayrıca, teşvik belgesi onayının ardından vergi dairelerinden alınan KDV muafiyeti yazısında da gecikmeler yaşandığını dile getiriyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yetkilileri sürenin uzadığı iddialarını reddetti. (EKONOMİ)

ALTAY’DA ÜRETİM AŞAMASINA GELİNDİ

Türkiye’nin yerli olanaklarla geliştirdiği ALTAY Tankı’nın (AMT) gecikmeler yaşanan seri üretiminde son aşamaya gelindi. TSK’ya ALTAY AMT’nin ilk teslimatı 30 Ağustos Zafer Bayramı’nda yapılacak. Yeni ALTAY AMT’de, geliştirme sürecinin tamamlanmasının ardından, BMC’nin Ankara’da inşası devam eden tesislerinde seri üretim için de çalışmalara başlandı. SS Başkanı Haluk Görgün, 2026’dan başlayarak sırasıyla 11, 41 ve 30 adet olmak üzere 81 tankın TSK’ya teslim edileceğini söyledi. Altay tankı üretimi AKP’ye yakın işadamı Ethem Sancak’a verilmiş, 2018’de ilk teslimatlar öngörülmüştü ancak bu gerçekleşmedi. (EKONOMİ)

KKO ORANI 0,1 PUAN AZALDI, 74,5 OLDU

TCMB Anket sonuçların göre, imalat sanayisi genelinde kapasite kullanım oranı, şubatta geçen aya oranla 0,1 puan azalara yüzde 74,5 oldu. Mevsimsel etkilerde arındırılmış kapasite kullanım oran da (KKO-MA) geçen aya göre 0,1 puan artarak yüzde 74,9’a çıktı.

EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİNDE AZALMA

Ekonomik güven endeksi ocaktaki 99,7 seviyesinden şubatta %0,5 azalarak 99,2 değerini aldı. Bir önceki aya göre şubatta tüketici güven endeksi %1,4 artarak 82,1’e, reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi %0,2 artarak 102,8’e, perakende ticaret sektörü güven endeksi de %1,6 artarak 116,3’e yükseldi. Şubatta hizmet sektörü güven endeksi %1,9 oranında azalarak 114,2 değerine, inşaat sektörü güven endeksi %2,7 oranında azalarak 89,3 değerine indi.

ÇİNLİ CHERY, SAMSUN’DA BÜYÜK YATIRIMA BAŞLIYOR

Son yılların en büyük doğrudan yabancı yatırımı Samsun’da olacak. CB Erdoğan, Çinli Chery’nin Samsun’da planladığı otomobil fabrikası yatırımında sona gelindiğini söyledi. Türkiye’de elektrikli ve hibrit araç üretim kapasitesini artırmayı hedefleyen Chery’nin 1,5 milyar doların üzerinde bir yatırımla yılda 150 bine yakın üretim yapması bekleniyor. Fabrikanın 1 milyon 500 bin metrekarelik alana kurulması ve ilk etapta 25 bin kişinin istihdam edilmesi hedefleniyor. Çinli BYD de Manisa’ya 1 milyar dolarlık fabrika kuracak. Bu proje başladı.

EBSO’DAN TÜSİAD’A DESTEK

EBSO Meclis Başkanı İbrahim Gökçüoğlu, TÜSİAD genel kurulundaki konuşmaları nedeniyle haklarında soruşturma başlatılan ve yurtdışına çıkma çıkış yasağı konulan YİK Başkanı Ömer Aras ve Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan’a destek verdi. Gökçüoğlu, medyaya yansıyan görüntülerin uluslararası finans çevreleri ve yatırımcı kuruluşlarda yaratabileceği güvensizliğin uzun süre silinmeyeceği endişesi taşıdıklarını söyledi.

YUMURTAYA FON GELDİ

ABD başta olmak üzere bazı ülkelerde yaşanan kuş gribi nedeniyle ortaya çıkan yumurta arzındaki sıkıntının yol açabileceği fiyat artışına önlem olarak ihracata fon kesintisi getirildi. Yumurta ihracatında kg başına 50 cent DFİF kesintisi yapılmasını öngören karar Resmi Gazete’de yayımlandı. Türk üreticiler, ABD’nin talebi doğrultusunda bu ülkeye 15 bin ton yumurta ihraç etmeye hazırlanıyordu.

ENFLASYON BEKLENTİSİ SINIRLI ARTTI

TCMB, şubat ayı "Sektörel Enflasyon Beklentileri" verisini açıkladı. Şubatta 12 ay sonrası yıllık enflasyon beklentileri, piyasa katılımcıları için 0,1 puan azalarak yüzde 25,3 seviyesine, reel sektör için 1,9 puan azalarak, yüzde 41,9 seviyesine geriledi, hane halkı için 0,4 puan artarak yüzde 59,2 seviyesine yükseldi. BETAM, “Hanehalkı Enflasyon Beklentileri: Şubat 2025 “raporunu yayınladı. Bir yıl sonrasının ortalama hanehalkı enflasyon beklentisi bir önceki aya kıyasla 4,2 puan artarak yüzde 62,8 oldu. Katılımcıların büyük çoğunluğu (yüzde 32,1) bir yıl sonrasının enflasyon oranının yüzde 41-60 arasında olacağını tahmin etti.

HİZMET ÜFE YILLIK %40,44 ARTTI, AYLIK %8,58 ARTTI

H-ÜFE 2025 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %8,58 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %8,58 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %40,44 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %63,25 artış gösterdi.

AYNI ÜRÜNDEKİ YÜKSEK FİYAT FARKLARI

Zincir marketlerde satışa sunulan gıda ve temel tüketim ürünlerinde fiyat karşılaştırmasına olanak sağlayan internet sitesi, maliyetle bağı kopan fiyatlamalar konusunda ilginç bulgular ortaya koyuyor. Geçtiğimiz hafta kullanıma açılan “marketfiyatlari.org” adlı site, ilk hafta tüketicilerden büyük ilgi gördü. Siteye bir hafta içinde 1 milyon 760 binin üzerinde tekil kullanıcı giriş yaparken, aynı marka ve aynı gramaja sahip ürünlerde kimi marketler arasındaki fiyat farkının iki katından yüksek olması dikkat çekti. (EKONOMİ)

EMEKLİ İKRAMİYELERİNDE BELİRSİZLİK DEVAM EDİYOR

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, emekli ikramiyeleri ile ilgili çalışma yapılacağını duyurmuştu. Ramazan Bayramı yaklaşırken emekli bayram ikramiyesinin ne kadar olacağı da milyonlarca emekli tarafından merak ediliyor. İkramiye 2024 yılında 3 bin liraya yükseltilmişti. Konu 16,5 milyon emekliyi ilgilendiriyor.

ARMATÖRLER “B PLANI” YAPIYOR

Ciner Grubu bünyesindeki Türkiye’nin en büyük denizcilik şirketlerinden Ciner Shipping’in geçen hafta şirketini Yunanistan’a taşımasının yankıları sürerken, EKONOMİ gazetesinin edindiği bilgilere göre, sektördeki farklı firmalar da benzer hazırlık içerisinde. Küresel rekabet gücü aşınan birçok yerli armatörün, ülke seçiminden ofis yatırımına kadar yatırımını yurt dışına taşımak için “B planı”nı yaptığı ifade ediliyor. (EKONOMİ)

AVM CİRO ENDEKSİNDE YILLIK REEL %6,2 KAYIP

AVM Endeksi’nin ocak ayı sonuçları açıklandı. Ciro endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 35,9 oranında artarak 3400 puana yükseldi. Artış, aynı dönemde yüzde 42,12 olan yıllık enflasyon oranının altında kaldı. Ekonomist Fatih Keresteci “Reel anlamda 6,2 puanlık bir daralma söz konusu. Ocakta alışveriş ekonomisinde ciddi bir ivme kaybı söz konusu” dedi.

İSTANBUL HL, KARGO’DA AVRUPA’NIN EN BÜYÜĞÜ OLDU

Avrupa Uluslararası Havalimanları Konseyinin (ACI EUROPE) 2024 yılına ilişkin hava trafik verilerine göre İstanbul Havalimanı, 1,97 milyon tonluk yük hareketiyle Avrupa’nın en büyük kargo havalimanı olarak bilinen Frankfurt’u geride bırakarak zirveye yerleşti. ACI EUROPE, aynı dönemde Frankfurt Havalimanı’nda 1,95 milyon ton, Paris-Charles De Gaulle Havalimanı’nda 1,87 milyon ton, Londra Heathrow Havalimanı’nda ise 1,53 milyon ton yük hareketi gerçekleşti.

KOBİLER DIJİTAL DÖNÜŞÜMÜ HIZLANDIRDI

Mastercard KOBİ Güven Endeksi’ne göre Türkiye’deki KOBİ’ler dijital dönüşüm sürecini hızlandırdı. %88’i dijital ödeme kabul eden KOBİ’ler için dijital ödemelerin en önemli avantajları arasında dolandırıcılık risklerinin azaltması (%54), finansal kurumlara ve devlet kurumlarına daha fazla güven sağlaması (%34) ve gelire daha hızlı erişim (%34) bulunuyor. KOBİ’lerin %70’i özel sektör iş birliklerini %29’u devlet destekli girişimleri kolaylaştırıcı görüyor.

SERBEST BÖLGELERDEN İHRACATTA "RUHSAT" KRİZİ

Serbest bölgelerde faaliyet gösteren şirketler, ruhsatlarını kaybetme riski ile karşı karşıya. Yurtiçine ihraç kayıtlı olsa dahi yapılan satışları ocak ayı itibari ile ithalat sayan Ticaret Bakanlığı, şirketlere 31 Mart’a kadar zaman tanıdı. Süre sonunda geriye dönük işlemlerin incelenmesi sonucunda yurtiçine satış yapan şirketlerin yurtiçi yönlü ruhsatları iptal edilecek. Bunun serbest bölgelerde faaliyet gösteren şirketlerin kapanması anlamına geldiğini belirten bölge şirketlerinin temsilcileri, ihracat kayıtlı yapılan satışların istisna tutulmasını istiyor. (EKONOMİ)

DÜNYA EKONOMİSİ

TRUMP'TAN TARİFE AÇIKLAMASI: 4 MART’TA YÜRÜRLÜĞE GİRİYOR

ABD Başkanı Donald Trump, Meksika ve Kanada’ya yönelik gümrük tarifelerinin 4 Mart’ta yürürlüğe gireceğini açıkladı. Bilindiği gibi Trump, bu iki ülkeye gümrük vergilerini daha önce açıklanmış, tarafların karşılıklı görüşmeleri sonucunda uygulamanın bir ay sonraya ertelendiği duyurulmuştu.

TRUMP, AB’YE %25 GÜMRÜK GETİRİYOR

ABD Başkanı Donald Trump geçen hafta çarşamba günü yaptığı kabine toplantısında, ABD'ye Avrupa Birliği'nden (AB) ithal edilen mallara %25 gümrük vergisi uygulamayı planladığını açıkladı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 24 Şubat'ta ABD'ye yaptığı ziyarette Başkan Donald Trump ile Avrupa'ya ek gümrük tarifeleri uygulamaması konusunda yaptığı görüşmeden "çok az umutla" ayrıldığını söylemişti.

BESSENT: 6-12 AY İÇİNDE 'TRUMP EKONOMİSİ' BAŞLAYACAK

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Bloomberg televizyonuna verdiği röportajda, Çin'e yönelik tarifelerin uygulamaya konulmasından bu yana önemli miktarda gelir elde edildiğini belirtti. Meksika’nın Çin'e yönelik ABD'nin uyguladığı tarifelere eş gümrük vergisi uygulama önerisini anımsatan Bessent, Kanada'nın da bunu yapmasının hoş olacağını öne sürdü. Bessent, böylelikle Kuzey Amerika'yı Çin'den gelen ithalat seline karşı koruyabileceklerini savundu. Bessent, devlet harcamalarını azaltıp özel sektörü yeniden harekete geçirdikçe 6-12 ay içinde "Trump ekonomisi"nden bahsedilebileceğini kaydetti.

ÇİN, HIZLI TRENDE 387 MİL HIZI YAKALAYARAK JAPONYA’YI GEÇTİ

Çin, yüksek hızlı ulaşımda büyük bir sıçrama yaparak deneysel T-Flight maglev treniyle dikkat çekiyor. Havada süzülen bu tren, Çin’in geniş coğrafyasında mesafeleri hızla kat etmek için büyük bir devrim yaratabilir. Çin, 2024’ün başlarında 2 km uzunluğundaki bir test pistinde levitasyon trenini başarıyla test ederek 387 mil hıza ulaştı. Bu, Japonya’nın 374 mil hıza sahip önceki rekorunu geride bırakmak anlamına geliyor. Bu teknoloji, Elon Musk’ın Hyperloop şirketi tarafından geliştirilmeye çalışılan ancak başarısız olan vakum tüpü içinde hareket eden tren fikrine benziyor. (EKONOMİ)

ÖLÜMSÜZ PİLLER GELİYOR

Araştırmacılar, karbon-14’ü sentetik elmasın içine yerleştirmenin bir yolunu bulduktan sonra, ilginç bir sonuç keşfettiler. Karbon-14, elmasın içinde beta bozunumu adı verilen bir süreçten geçiyor ve bir dizi elektronu serbest bırakıyor. Bu elektronlar elmas tarafından emiliyor ve burada elektriğe dönüştürülerek kendi kendini idame ettiren radyoaktif bir elmas pili oluşturuyor. Sürecin sonunda, 5.700 yıllık yarı ömre sahip bir güç kaynağı oluşuyor. Başka bir deyişle, bu teorik güç kaynağı, şarja ihtiyaç duymadan on binlerce yıl dayanabiliyor. (EKONOMİ)

ÇİNLİ DEEPSEEK METALE OLAN TALEBİ ARTIRACAK

Çinli startup DeepSeek’in yarattığı daha az maliyetli yapay zekâ modeli teknoloji hisselerini dalgalandırdı. Rakiplerine kıyasla çok daha ucuza geliştirilen DeepSeek’in hızlı ilerleyişi, teknoloji alanında yeni bir rekabetin önünü açtı. Aynı zamanda, yapay zekâ uygulamalarının gerektirdiği metal tüketimi konusunda da yeni tartışmaları tetikledi. (EKONOMİ)

ÇİN, YAPAY ZEKA UZMANLARININ ABD SEYAHATLERİNİ YASAKLIYOR

Wall Street Journal'ın haberine göre, yapay zeka ve robotik gibi stratejik açıdan hassas sektörlerde faaliyet gösteren Çinli şirketlerin yöneticileri, kesinlikle gerekli olmadığı sürece ABD ve müttefik ülkelere seyahat etmekten kaçınmaları yönünde uyarıldı. Seyahat etmeye karar veren yöneticilere ise yolculuk öncesinde planlarını yetkililere bildirmeleri ve dönüşlerinde görüştükleri kişiler hakkında bilgi vermeleri talimatı verildi. (CNBC-e)

ÇİN, NİKEL PAZARINDA KONTROLÜ ELE GEÇİRİYOR

Dünyanın en büyük nikel üreticisi Endonezya’nın nikel kapasitesinin yüzde 75’ini elinde tutan Çin, küresel nikel pazarındaki ağırlığını daha da artıracak bir hamle yaptı. Çinli MMG, Anglo American’ın Brezilya’daki nikel işini satın almak için anlaşmaya vardı. Bu durum, küresel nikel tedarik zincirinde Çin’in hakimiyetinden kurtulmak isteyen Batılı ülkeler için pek de iyi bir haber değil. (EKONOMİ)

TRUMP’TAN ALTIN KART PLANI

ABD Başkanı Donald Trump, yatırımcılara yönelik 35 yıllık vize programının yerine geçecek ve 5 milyon dolarlık vatandaşlık yolunu içeren bir "altın kart" vizesi sunmayı planladığını açıkladı. Trump, yeşil kartın bir üst versiyonu olarak tanımlanan vizeyi almasını beklediği kişiler hakkında “Zengin ve başarılı olacaklar. Çok para harcayacak, çok vergi ödeyecek ve çok sayıda kişiye istihdam sağlayacaklar. Bunun son derece başarılı olacağını düşünüyoruz” dedi

BAKIR İÇİN ABD’YE GERİ DÖNME VAKTİ

ABD Başkanı Donald Trump, bakır ithalatına yönelik olası gümrük vergilerine yönelik ilk adım olarak bakır ithalatının araştırılmasını emretti. ABD, ulusal güvenlik açısından hayati öneme sahip olduğu gerekçesiyle elektrikli otomobiller, gemiler ve veri merkezleri yapmak için kullanılan bakırın yerel üretimini artırmak istiyor. Bu adım, Trump’ın daha önce çelik ve alüminyuma gümrük vergisi getirmesinin ardından ticaret savaşında yeni bir cephe açıyor. (EKONOMİ)

ŞİRKETLER

ALİBABA, VİDEO VE GÖRÜNTÜ ÜRETEN YAPAY ZEKA MODELİYLE PİYASAYA GİRİYOR

Çinli e-ticaret şirketi Alibaba, Çin yapay zeka pazarındaki rekabetin arttığı bir dönemde video ve görüntü üreten yapay zeka modeli Wan 2.1’in açık kaynak sürümünü yayınlayacağını duyurdu. Modelin açık kaynaklı hale getirilmesi, geliştiricilere ve araştırmacılara erişim imkanı sunarak küresel yapay zeka ekosistemine katkı sağlamayı amaçlıyor. Alibaba’nın duyurusu, OpenAI gibi daha köklü rakiplerinkine benzer performansıyla sermaye yoğun sektörde şaşkınlık yaratan DeepSeek adlı startup’ın benzer eylemini izliyor.

META, 200 MİLYAR DOLARLIK VERİ MERKEZİ KAMPÜSÜ İNŞA EDECEK

Meta Platforms, yapay zeka projeleri için 200 milyar doları aşan potansiyel maliyete sahip yeni bir veri merkezi kampüsü inşa etmek üzere görüşmeler yürütüyor. The Information’ın konuyla ilgili bilgi sahibi kişilere dayandırdığı haberine göre, Meta yöneticilerinin veri merkezi geliştiricilerine şirketin kampüsü Louisiana, Wyoming veya Teksas gibi eyaletlerde inşa etmeyi düşündüğünü ve üst düzey liderlerin bu ay potansiyel alanları ziyaret ettiğini bildirdiği belirtildi. (EKONOMİ)

NVİDİA’NIN KARI VE SATIŞLARI BEKLENENDEN YÜKSEK GELDİ

ABD’li çip üreticisi Nvidia'nın kârı ve cirosu, teknoloji şirketlerinin yapay zekâ altyapısı kurma telaşıyla gelişmiş çiplere yönelmesi sonucu dördüncü çeyrekte yükseldi. Satışlar bir önceki yıla göre %78 artarak 39,3 milyar dolara yükseldi ve 38,3 milyar dolarlık tahminlerin üzerinde gerçekleşti. Şirketin geçen yılın aynı döneminde 12,3 milyar dolar olan kârı ise son çeyrekte 22 milyar dolar oldu. Nvidia son iki yılda Wall Street'te en iyi performans gösteren hisseler arasında yer almış ancak yükseliş, DeepSeek'in çıkışıyla sona ermişti. (EKONOMİ)

TRUMP, CHEVRON'UN VENEZUELA LİSANSINI İPTAL ETTİ

Trump önceki başkan Joe Biden tarafından iki yıldan uzun bir süre önce Chevron'a Venezuela'da faaliyet göstermesi için verilen lisansı iptal ederek Devlet Başkanı Nicolas Maduro'yu seçim reformları ve göçmenlerin iadesi konusunda ilerleme kaydetmemekle suçladı. Gelişme sonrası Brent petrolün varil fiyatı uluslararası piyasalarda yükselişe geçerek 72,86 dolara çıktı. Venezüella Devlet Başkan Yardımcısı Delcy Rodriguez ise “Bu tür başarısız kararların” Venezüella'dan göçü tetiklediğini söyledi.

NETSAFE, ANGEL EFECT’İ SATIN ALIYOR

Türkiye’nin ilk girişim sermayesi şirketi ICU GSYO’nun bağlı şirketi NetSafe Teknolojik Yatırımlar AŞ, melek yatırım platformu Angel Effect’i satın alıyor. Türkiye’nin önde gelen yatırımcıları tarafından kurulan Angel Effect için maksimum 3 milyon dolar değerleme üzerinden anlaşma sağlandı. Böylece Türkiye’de kurulmuş bir şirket ilk defa tüm dünyada yatırım yapan bir melek yatırım şirketini satın almış olacak. (EKONOMİ)

ONLINE'DA EN ÇOK TİCARİ ARACI, MERCEDES-BENZ TÜRKİYE SATTI

2024’te rekor tazeleyerek globalde 11. Sıraya yükselen Mercedes- Benz, satışlarda ‘online’ın payını %13’e çıkardı. Türkiye, Almanya’yı da geride bırakarak online hafif ticari Mercedes araç satışında dünya lideri oldu. Şirket yetkilileri, Türk tüketicisinin ‘şeffaflık’ ihtiyacına vurgu yaptı. (EKONOMİ)

NESTLE, TÜRKİYE’DE 6. FABRİKASINI KURUYOR

Türkiye’de 119 yıldır üretimini sürdüren Nestlé Türkiye, yeni yatırımlar yapmaya devam ediyor. Son 20 yılda Türkiye’ye 432 milyon İsviçre frangı yatırım yapan şirket, yüzde 86’sını yerel kaynaklardan gerçekleştirdiği üretimini büyütüyor. Nestlé Türkiye, bu yıl yeni evcil hayvan maması fabrikasını faaliyete geçirecek. Çeşitli fazlar halinde ilerleyen bu yatırımın büyüklüğü 98 milyon İsviçre frangı olurken, şirketin Türkiye’deki altıncı fabrikası olacak.

AVRUPA’NIN EN BÜYÜK LÜKS OUTLETİ TÜRKİYE’YE GELİYOR

Kalyon ve İtalyan Fingen, dünyanın en büyük lüks designer outlet projesi Florentia Village’ı Türkiye’ye getiriyor. 160 milyon Euro’luk proje Mart 2026’da İstanbul Havalimanı’nda kapılarını açacak. 200 marka, 2 bin istihdam ve 10 milyon ziyaretçi hedeflenen projede Gucci’den Dior’a, Ralph Lauren’den Armani’ye kadar onlarca lüks ve designer markası yüzde 30’a kadar daha uygun fiyatlar ile sunulacak.

TESLA TARİHİNİN EN KÖTÜ İKİNCİ DÖNEMİNİ GEÇİRİYOR

Tesla, ABD Başkanlık seçimleri sonrası yaşadığı yükselişi hızla kaybetmeye devam ediyor. Aralık ortasında kapanışta 479,86 doları gören hisse, bu zirveden neredeyse yüzde 40 değer kaybederek seçim sonrası kazançlarını büyük ölçüde geri verdi. Geçen hafta, Tesla’nın küresel talebiyle ilgili yeni endişeler ortaya çıktı. Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği (ACEA) verilerine göre, ocakta Avrupa'da yalnızca 9 bin 945 Tesla aracı tescillendi. Geçen yıl aynı dönemde bu rakam 18 bin 161 idi. Tesla’nın satışlarındaki düşüşe rakipler kadar Elon Musk’ın siyasi duruşu da etki ediyor olabilir. Musk’ın Almanya'daki aşırı sağcı AfD partisine verdiği destek, ülkede büyük tartışmalara yol açmıştı.

MİCROSOFT, SKYPE DEFTERİNİ KAPATIYOR

Microsoft’un popüler iletişim uygulaması Skype, Mayıs 2025 itibarıyla tamamen kullanımdan kaldırılacak. Resmi bir duyuru yapılmazken, Windows’un önizleme güncellemesinde ortaya çıkan gizli bir sistem mesajı, Skype’ın sona ereceğini ve kullanıcıların görüşmelerine Microsoft Teams üzerinden devam edeceğini doğruluyor. (CNBC-e)