EMEKLİ MAAŞI İÇİN İYİLEŞTİRME HAZIRLIĞI Seyyanen ödeme nedeniyle enflasyon farkından yararlanamayan emeklilerin maaşında iyileştirme çalışma başlatıldığı öğrenildi. Ancak açıklanacağı söylenen günlerdeki sürekli erteleme, acaba “Şimşek hayır mı diyor” endişesi yarattı. Açıklama bu haftaya kalmış durumda. Edinilen bilgiye göre, halen 10 bin TL düzeyinde bulunan en düşük emekli maaşının, en az 12 bin TL’ye çıkartılması, 10 bin TL altı kök maaşı olan emeklilerin de zamdan yararlanması düşünülüyor. Halen 3 milyona yakın emekli 10 bin TL maaş alıyor. İŞVEREN “MAHFOLURUZ” DİYOR AMA TABLO TERSİNİ SÖYLÜYOR İLO verilerine göre, Avrupa’da emeğin GSYH’dan en düşük pay aldığı 2. ülke Türkiye, 1. ülke ise İrlanda. Ancak İrlanda vergi cenneti olduğu için milli hasılası şişkin gözüküyor ve emeğin payı düşük oranlı çıkıyor. Aslında Avrupa’da gelirden en az pay alan ülke %32.2 ile Türkiye. Bu oran Hollanda’da %62,2, İsviçre’de % 70,5, İngiltere’de % 59, Almanya’da %61.4, Fransa’da % 59.8 TÜİK ENFLASYONUNDA GİYİM VE AYAKKABININ OLAĞANÜSTÜ DEĞİŞİMİ! Prof. Dr. Ali Hakan Kara'nın sıklıkla değindiği giyim ve ayakkabı kalemi enflasyonu, perakende satış hacmi endeksinden bakıldığında çok farklı çıkıyor. Gazeteci Rahim Ak’ın incelemesine göre 2010 – 2021 arasında paralel hareket eden veriler, sonrasında sert ayrışıyor. Giyim ve ayakkabı, yıllık fiyat artışı olarak TÜFE'de %50 görülürken, perakende satış hacim endeksinde %80 olarak görülüyor. Giyim ve ayakkabı dışında diğer enflasyon kalemleri, iki endekste aynı düzeylerde görülüyor. YURT DIŞI TATİL HARCAMALARI VE GAYRİMENKUL ALIMLARI REKOR KIRDI Yurt içinde enflasyonun gerisinde kalan kurlar, Türklere yurt dışını daha uygun fiyatlı kılıyor. Yurt dışı tatil harcamaları ve gayrimenkul alımları rekor seviyeye ulaştı. 2024 yılının ilk beş ayında yurt dışında gayrimenkul alımları yüzde 51, yurt dışı seyahat harcamaları da yüzde 18 oranında arttı. (EKONOMİ) 100 ve 200 TL’LİK BANKNOTLARIN PAYI YÜZDE 95’E ULAŞTI Harcama sepetini oluşturan mal ve hizmetlerdeki yüksek fiyat artışı, piyasadaki en yüksek değerli banknota talebi rekor seviyeye taşıdı. 2017’de dolaşımdaki banknotların değer olarak yüzde 25’ini oluşturan 200’lük kupürlerin payı, yüzde 76’ya ulaşarak en yüksek seviyesini gördü. 100 ve 200’lük banknotların toplamdaki payı yüzde 95’e ulaşırken, 20 ve 10 TL’nin payı ise yüzde 1’e indi. (EKONOMİ) VARLIK FONU TASARRUFTAN MUAF Bakan Şimşek’in kamuda akıl almaz seviyelere çıkan ve artık büyük tepki çeken israfı önlemek amacıyla ilan ettiği tasarruf tedbirlerinde, hemen hiçbir elle tutulur gelişme olmadı. Bu arada Varlık Fonu’nun tedbirler kapsamı dışında bırakıldığı öğrenildi. “TASARRUF”TA TAŞIT SATIŞI, İHALE YASASINDAN MUAF OLACAK Tasarruf tedbirlerini içeren 32 maddelik kanun teklifi, 10 Temmuz’da Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülecek. Teklif kapsamında kamudaki her türlü taşıtın satılması için, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na yetki veriliyor. Satışlar, özelleştirme yasası ile devlet ihale yasasından muaf olacak. FORTUNE 500 ŞİRKETLERİNİN KARI 1 TRİLYON TL’YE DAYANDI Fortune 500 Türkiye 2023 şirketlerinin net kârı, bir önceki yıla göre yüzde 77,2 oranında artarak 965 milyar 800 milyon TL’ye çıktı. Toplam net satışları ise yüzde 60,6 artarak 12 trilyon 828 milyar TL oldu. Listenin ilk sırasında 839 milyar TL net satış geliriyle EPİAŞ yer alırken, 686 Milyar TL ile TÜPRAŞ ikinci, 504 milyar TL ile THY üçüncü oldu. YAVAŞLAMA SİNYALLERİ GELİYOR İSO PMI verileri, dış ticaret verileri gibi bazı öncü göstergeler ekonomide yavaşlamaya işaret ediyor. Bir önemli gösterge de kredi durumu. Yüksek faizlerin kredi kullanımını frenlediği görülüyor. Verilere göre 2024 yılının ilk yarısında kredi hacmi yüzde 18.6’le enflasyonun altında büyürken, kredilerde beklenen yavaşlama asıl olarak ikinci çeyrekte gerçekleşti. Yılın ilk çeyreğinde yüksek faize rağmen borçlanan vatandaş ikinci çeyrekte frene bastı. Ekonomi yönetiminin ekonomide yavaşlamayı hızlandırmak için kamu bankalarına kredi faizlerini artırma talimatı verdiği belirtiliyor. SANAYİ ÜRETİMİ YILLIK %0,1 AZALDI Sanayi üretimi yıllık yüzde 0,1 azaldı, aylık %1,7 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2021=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2024 yılı mayıs ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %2,2 arttı, imalat sanayi sektörü endeksi %0,4 azaldı ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %0,9 arttı. İŞSİZLİK ORANI %8,4, GENİŞ TANIMLI İŞSİZ SAYISI 10 MİLYON TÜİK, Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2024 yılı mayıs ayında bir önceki aya göre 27 bin kişi azalarak 3 milyon 11 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,1 puan azalarak %8,4 seviyesinde gerçekleşti. Atıl işgücü oranı bir önceki aya göre 2,0 puan azalarak %25,2 oldu. DİSK Ar tespitlerine göre geniş tanımlı işsiz sayısı 10 milyon kişi. CARİ AÇIK GERİLEDİ Cari dengesi mayıs ayında 1,24 milyar dolarla beklentilerin altında açık verdi. TCMB’nin açıkladığı verilere göre Mayıs'ta yıllıklandırılmış cari açık 25,2 milyar dolar oldu. Nisan'da bu rakam 31,7 milyar dolar düzeyindeydi. Cari açığın gerilemesinde ekonomideki yavaşlamaya balı olarak ithalatın hız kesmesinin etkisi de var ancak ana etken altın ithalatına getirilen kısıtlama ve enerji fiyatlarındaki düşüş. TCMB REZERVLERİNDE ARTIŞ SÜRÜYOR TCMB toplam rezervleri, 5 Temmuz haftasında bir önceki haftaya göre 5 milyar 538 milyon dolar artışla 148 milyar 448 milyon dolara çıkarak rekor kırdı. Bir önceki hafta 39 milyar 397 milyon dolar olan net uluslararası rezervler, söz konusu haftada 4 milyar 160 milyon dolar artarak 43 milyar 557 milyon dolara çıktı. KARAHAN’DAN, FAİZ İNDİRİMİ KONUSUNDA VURGULU AÇIKLAMA Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, JP Morgan’ın toplantısında yaptığı sunumda, faiz indirim zamanlamasını tartışmadan önce bu yılın da ötesinde enflasyon hedeflerini tutturabileceklerinden emin olmak istediklerini söyleyerek erken faiz indiriminden endişelenen yabancı yatırımcılara bugüne kadarki en vurgulu mesajını verdi. “1,5 TRİLYON LİRALIK STERİLİZASYON YAPTIK” MB Başkanı Fatih Karahan, çeşitli araçlarla fazla likiditeyi aktif bir şekilde sterilize ettiklerini, 1.5 trilyon liradan fazla sterilizasyon gerçekleştirildiğini söyledi. TL mevduatın toplam mevduat içindeki payının yüzde 50,5 ile yılsonu hedefinin şimdiden aştığını geçen yıl ağustosun ardından 18.8 puanlık bir büyüme yaşandığını vurgulayan Başkan Karahan, döviz cinsi mevduatın ise yine geçen yıl ağustosa göre 13.9 puanlık gerilemeyle yüzde 12,2'lik paya düştüğüne işaret etti. TAHVİLİN GÖZÜ ENFLASYONDA Enflasyonun mayıs ayında beklentilerin altında gelmesinin ardından, geçen hafta tüm vadelerde devlet tahvillerine alım geldi. İki yıllık gösterge tahvil faizi yüzde 40’ın altına, 10 yıl vadeli tahvilin faizi de yüzde 27,31’e geriledi. 28 Haziran’la biten haftada tahvilde kesintisiz alım yapan yabancı bir miktar çıkış yapsa da uzmanlar bunun kâr realizasyonu olarak değerlendirilebileceğini, önümüzdeki dönemde yıllık enflasyon oranında beklenen sert düşüşle birlikte oldukça hızlı bir giriş dalgası beklendiğini dile getiriyor. YABANCI 7 HAFTA SONRA HİSSEDE ALICI Merkez Bankası haftalık menkul kıymet istatistikleri hisse senedi piyasasında son 7 haftadır sürekli satıcı olan yabancının geçen hafta yeniden alıma geçtiğini gösterdi. Verilere göre geçen hafta yabancı yatırımcılar net 156.4 milyon dolarlık hisse senedi alımı yaptı. Devlet iç borçlanma senetlerinde ise 5 Temmuz ile biten haftada 1 milyar 480,2 milyon dolarlık net tahvil alımı yaptılar. KÜÇÜK YATIRIMCI BORSADAN GÖÇ ETTİ, MİLYONERLER ARTTI Halka arzlardaki azalış ve son arzlarda tavanların görülmemesiyle küçük yatırımcı borsayı terk etmeye başladı. Sözcü'nün haberine göre, Haziran 2024'te sadece 2 şirketin ilk halka arzı ve azalan getirilerle milyonlarca talep gelen halka arzlara katılımı 500 binli seviyelere indi. Yatırımcı sayısını haziran ayında 690 bin 776 kişi azaldı. Borsa’da 8 milyon 328 bin olan yatırımcı sayısı 7 milyon 637 bine geriledi. Ocak-Haziran döneminde 1 milyon TL ve üzerinde portföyü olan yatırımcıların sayısı aynı dönemde nette 61 bin 730 kişi arttı. Milyonerlerin sayısı 248 bin 362 kişiye ulaştı. BANKALARIN ALIM – SATIM KUR FARKLARI İSYAN ETTİRİYOR Özel bankaların döviz alım satım kurları arasındaki marj yüzde 5’e kadar çıkabiliyor. Yatırımcılara, tasarruf sahiplerine dayatmaya varan farklara ekonomi yönetimi de müdahale etmiyor. Piyasa uzmanı İris Cibre, sosyal medya paylaşımında şunları yazdı: “Bu banka kur spread'i işine neden bakmıyor bu ekonomi yönetimi? Amacınız, bireysel döviz alımını engellemek olabilir ama aldığınız sonuç dolarizasyonun devamı. Ben dövizimi bozacaksam, ya etrafından dolanır, bozarım ya da bozmam. 4.8% getiriyi bankaya hediye etmeye niyetim yok.” TL MEVDUAT REEL GETİRİ SAĞLADI Türkiye İstatistik Kurumu, haziran ayına ilişkin finansal yatırım araçlarının reel getiri oranlarını açıkladı. Verilere göre, aylık en yüksek reel getiri, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ile indirgendiğinde yüzde 1,88, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise yüzde 1,62 oranlarıyla mevduat faizi (brüt)'te gerçekleşti. Yine faiz enstrümanı DİBS de kazandırdı. Diğer bütün yatırım araçları ise kaybettirdi. TEKSTİL VE HAZIRGİYİMDE, SON 1 YILDA 2 BİN FİRMA KAPISINA KİLİT VURDU Düşük katma değerli ürünlerde pazarlarını Kuzey Afrika, Asya ve Uzak Doğu ülkelerine kaptıran tekstil ve giyim sektörlerinde yaprak dökümü derinleşti. Son bir yıllık dönemde 2 binin üzerinde firma kapısına kilit vurmak zorunda kalırken, istihdam kaybı da 200 bini aştı. Böylece iki sektörde toplam istihdam, 2020 yılından bu yana ilk kez bir milyon sınırının altına geriledi. (EKONOMİ) İHRACATÇI, 37 TL KUR İSTEDİ TİM Başkanı Mustafa Gültepe, ihracatta rekabetçiliği “büyük ölçüde” kaybettiklerini söyledi. Talebin de daraldığı bu dönemde ihracatın yüksek maliyet ve düşük kur kıskacında sıkıştığını ifade eden Gültepe, “267 milyar dolarlık hedefe ulaşmamız bile zor görünüyor. Emek yoğun sektörlerde büyük hasar oluştu. Üretim maliyetlerinde yüzde 100’ün üzerinde artış var, dolar kurundaki artış yüzde 25’te kaldı. Fiyat tutturamıyoruz. Şu anda kurun (dolar/TL) en az 37 olması lazım” dedi. TİCARET SATIŞ HACMİ DÜŞTÜ, PERAKENDE SATIŞ HACMİ ARTTI TÜİK’e göre, ticaret satış hacmi mayısta yıllık bazda yüzde 3,8 azalırken, perakende satış hacmi yüzde 5,8 artış gösterdi. Bu dönemde motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onarımı için satış hacmi yüzde 1, toptan ticaret satış hacmi yüzde 5,1 ve perakende ticaret satış hacmi yüzde 0,2 geriledi. SANAYİ, İNŞAAT VE HİZMETTE CİRO ENDEKSİ ARTIŞI: 66,8 TÜİK’e göre, takvim etkisinden arındırılmış sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplam ciro endeksi, mayısta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 66,8 yükseldi. Aylık bazda ise yüzde 0,8 artış gösterdi. Sanayide ciro endeksinde DIŞ TİCARET HADDİ’NDE 0,8 PUANLIK DÜŞÜŞ İhracat birim değer endeksi, mayısta geçen yılın aynı ayına göre sabit kalırken, ithalat birim değer endeksi ise yüzde 1 yükseldi. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve geçen yıl mayısta 87,3 olan dış ticaret haddi, 0,8 puan azalışla bu yılın aynı ayında 86,5 olarak kayıtlara geçti. |