Faiz, enflasyon, Kara Pazartesi ve sonrası....

Haftanın ekonomik gelişmelerini öğrenmek ve gelecek için sağlıklı öngörüler yapabilmeniz için İbrahim Ekinci'nin hazırladığı haftalık ekonomi bülteni Marjinal Fayda'da ekonomideki genel manzara, piyasalardaki gelişmeler, Dünya'dan ve şirketlerden haberler var.

Dinlemek için Play'e tıklayınız...

Genel manzara

- Japon Merkez Bankası’nın (BoJ) faiz artırması, ABD’de ise resesyon endişeleri ve jeopolitik konjonktürdeki kötüleşme, bu üç faktörün yanyana gelmesi piyasalarda satış dalgası getirdi. Boj’un yeni bir faiz artışına gitmeyeceğinin açıklanması ve ABD işsizlik maaşı başvuruları verisinin ılımlı bir yavaşlamaya işaret etmesi yatıştırıcı oldu. Analistlere göre yeni bir dengeye henüz ulaşılmasa da dalga boyu düştü.

- Bu gelişmenin Türkiye için yarattığı en doğrudan ve kısa vadeli risk, carry trade ve sıcak para çıkışı… Son veriler sert bir çıkış olmadığını gösteriyor. Yine de kurların görece hareketlenmesi üzerine Merkez Bankası’nın haftalar sonra dövize tekrar müdahale ettiği anlaşılıyor.

- Türkiye ekonomisini, piyasaları etkileyecek global iktisadi atmosfer şöyledir: Gelişmiş ülkeler merkez bankaları enflasyonla mücadelede sona yaklaşırken, beliren resesyon risklerine karşı faiz indirimlerine de başlıyorlar. AMB, İngiltere faiz indirimine gitti. Sırada Fed var. Ekonomi yönetimi, bu gelişmenin Türkiye’ye fon akışlarını artıracağı beklentisinde.

- İçerde enflasyonla mücadele için yapılan sıkılaştırmalar etkisini göstermeye başladı. Yavaşlama belirgin. Bu da TCMB’nin ne zaman faiz indireceği tartışmalarını gündeme getiriyor. Son enflasyon raporu bu konuda belirgin bir işaret vermedi. Birçok uzman yıl sonuna doğru faiz indirimine gidilmezse, can yakıcı bir daralma riskine işaret ediyor. Daralma şirket kapanmaları, işten çıkarmaların artması demek.

- TCMB, enflasyon raporunda önümüzdeki 3 yıl için tahminleri değiştirmedi. Özellikle 2025 hedefinin değiştirilmemesi eleştiri konusu oldu. Önümüzdeki yıl, eğer “beklenen enflasyon” baz alınırsa, büyük gelir kaybı yaşayan maaş ve ücretlilerin zamları yüzde 14 hedefine göre olacak demektir.

Piyasalar

Piyasalarda, geçen hafta başında yaşadığımız “kara pazartesinin” tekrarlanma olasılığı bütünüyle ortadan kalkmadı. Japonya’da faiz artışı faktörü devreden çıktı.

Boj, yeni bir faiz artışı yapmayacağını açıkladı. Ancak diğer iki faktör (jeopolitik gerginliğin artışı ve ABD ekonomisinde resesyon korkusu) halen yürüyor.

Önümüzdeki Çarşamba ABD enflasyon verisi açıklanacak. Beklenti yüzde 0,2 artış yönünde. Açıklanacak rakamın bu orandan daha düşük olarak uzaklığı yeni bir endişe ve satış dalgası tetikleyebilir.

BORSA

BIST 100 endeksi, en düşük 9.733,35 ve en yüksek 10.193,88 puanı gördükten sonra haftayı, önceki hafta kapanışına göre yüzde 5,40 değer kaybederek 9.907,38 puandan tamamladı.

Ne olur? Koç Holding bilançosunun kötü gelmesi satışlara, düşüşe yol açtı. Uzmanlara göre, bilançolar ekonominin yavaşladığını gösteriyor, cirolar ve karlılıklar düşüyor. Önümüzdeki 2-3 ay borsa için sıkıntılı olmaya aday. 9.500 seviyesi, hatta daha altını görülebilir.

DÖVİZ

Bu hafta ABD Doları yüzde 1,03 değer kazanarak 33,5360, Euro da yüzde 1,15 artışla 36,6370 liraya yükseldi.

Ne olur? Kara pazartesi günlerinde MB, dövizdeki yükselişi sınırlamak için yeniden müdahale satışına döndü. Bazı uzmanların hesaplamalarına göre toplamda 5,7 milyar dolar rezerv sattı. Dolar kuru halen 33.5 TL’de. Son gelişmeler iki şeyi gösterdi: Kur tetikte duruyor, MB ise yükselmesine izin vermemeye kararlı görünüyor.

ALTIN

Kapalıçarşı'da 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı bu hafta yüzde 0,92 artışla 2 bin 619 liraya çıktı. Ons altın haftayı yüzde 0,51 kayıpla kapattı. Halen 2.431 dolardan işlem görüyor.

Ne olur? Piyasadaki panik yatıştı. ABD işsizlik verisinin beklentilerin altında gelmesi yukarı yönlü destekledi. Altında gözler jeopolitik gelişmeler ve başta ABD olmak üzere büyük ekonomilerdeki gelişmelerde. Çarşamba açıklanacak ABD enflasyon verisi yön belirlemede etkili olacak.

FAİZLER

Piyasa payı büyük bankalarda mevduat faizleri ağırlıkla yüzde 50’nin altına geldi. Ancak bazı bankalarda yüzde 53’e kadar faiz var. TCMB verisine göre, 2 Ağustos haftasında 3 aylık TL mevduatın bileşik faizi sektörde 59,25’ten, 50,07’ye düştü. 4 puan kadar artarak yüzde 54,94’e gelen taşıt kredisi dışında, diğer kredi oranlarında kayda değer bir değişim olmadı.

Ne olur? MB, likiditeyi çekerek faizlerin fazla düşmesini engellemeye çalışıyor. Geçen hafta likidite operasyonları sonucu TLREF oranı yüzde 53’e kadar çıktı. Ancak enflasyondaki düşüş ve ekonomide yavaşlama piyasa faizlerinde etkisini göstermeye başladı. Bir büyük banka faizleri yüzde 44’e çekti. Başka bankaların izlemesi muhtemel. Bu faiz düşüşünün ana nedeni kredi satamamak… Hem hala likidite fazlası var piyasada hem de kredi talebi düşüyor.

YATIRIM FONLARI

Bu hafta yatırım fonları yüzde 1,23, emeklilik fonları yüzde 2,02 değer kaybetti. Kategorilerine göre bakıldığında ise yatırım fonları içinde en çok kazandıran yüzde 0,95 ile "Para Piyasası" fonları oldu. Tekil olarak yüzde 4 üstü getiri sağlayan fonlar da var.

Geçen hafta ekonomi gündeminde neler oldu?

SANAYİ ÜRETİMİ YILLIK %4,7 AZALDI

Sanayi üretim endeksi haziranda yıllık yüzde 4,7, aylık 2,1 azaldı. Yavaşlama imalat sanayi sektöründe belirgin. Bu sektör endeksi yıllık %6,9, aylık yüzde 3,1 azaldı. Dr. Orhan Karaca, rakamları şöyle değerlendirdi: “Haziran’da üretimde ciddi bir düşüş çıkınca sanayideki durum dikkatleri çekti. Oysa sanayide Yeni Ekonomi Modeli (YEM) döneminden beri durgunluk gözleniyor. 2021Q3 ile 2024Q2 arasındaki 11 çeyrek dönemde yani yaklaşık 3 yılda sanayi üretiminde yaşanan toplam artış sadece %5. O zamandan beri ekonomi hizmet üretimindeki artış sayesinde büyüyor görünüyor.”

TEMMUZ AYLIK ENFLASYONU 3,23 GELDİ, YILLIK ENFLASYON 61,78 OLDU

TÜİK TÜFE temmuzda aylık yüzde 3,23 geldi. Geçen yılın yüklü baz etkisi nedeniyle yıllıkta hazirandaki yüzde 71,6 seviyesinden yüzde 61,78’e geriledi. Temmuzda aylık enflasyon sigara, akaryakıt ve elektrik başta olmak üzere kamu zamlarının etkisiyle yüksek geldi. Yurtiçi üretici fiyatları endeksi (YİÜFE) aylık yüzde 1,94 artarken yıllık yüzde 41,37’ye geldi.

YILLIK ENFLASYON, POLİTİKA FAİZİ YILLIK BİLEŞİĞİNİN ALTINA GELDİ

TÜİK TÜFE yıllıkta hazirandaki yüzde 71,6 seviyesinden yüzde 61,78’e gerileyince uzun bir aradan sonra tüketici enflasyonu yüzde 50 politika faizinin yıllık bileşik oranı yüzde 64,5’in altına geldi. Böylece gerçekleşen enflasyon seviyesinde de pozitif reel faiz alanına geçilmiş oldu.

ENFLASYON RAPORU AÇIKLANDI, MAAŞ – ÜCRET TARTIŞMASI BAŞLADI

TCMB, enflasyon raporunda tahminlerini değiştirmedi. Raporda “2025 ve 2026 tahminlerini ise sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 9 seviyesinde koruduk. Orta vadede ise enflasyonun yüzde 5’te istikrar kazanmasını hedefliyoruz” denildi. MB ve Ekonomi yönetimi maaş ve ücret zamlarının geçmiş enflasyona göre değil, beklenen enflasyona göre yapılmasını savunuyor. Bu da 2025 maaş ücret zamlarında yüzde 14 oranı geçerli olacak endişelerine yol açtı. Eğer bu olursa, zaten çok derin gelir kaybına uğramış olan bu kesim, çok düşük bir “beklenti” enflasyonu oranında artışa mahkûm edilmiş olacak.

KKM’DE REKOR ÇÖZÜLME

Vergi avantajı kaldırılan kur korumalı mevduat (KKM) hesaplarına son olarak ağustos ayı ile birlikte stopaj getirilmesi, bu hesaplardaki çözülmeyi hızlandırdı. KKM bakiyesi 2 Ağustos haftasında 67,7 milyar lira azalarak 1,8 trilyon liranın altına indi.

KARA PAZARTESİ’YE YABANCI ILIMLI TEPKİ VERMİŞ

“Kara pazartesi” ile başlayan haftada yabancı yatırımcının DİBS ve hisse senedi portföyünde düşüş yaşandı. Yurtdışında yerleşik yatırımcıların tahvil portföyü 331,3 milyon dolar ve hisse senedi portföyü de 169,2 milyon dolar azaldı. Bu azalma görece düşük. Bu da Türkiye’deki yabancı yatırımcının küresel ölçekte görülen kadar derin bir panik içine sürüklenmediğini gösteriyor. Türkiye, verdiği yüksek faizle carry trade için cazip ülkelerden. Bankacıların hesaplamalarına göre yerel seçim sonrası carry trade kaynaklı giriş 20.3 milyar dolar oldu.

DÖVİZ KREDİLERİNDE ÖNLEME RAĞMEN YÜKSELİŞ

TCMB, yabancı para krediler için yüzde 2 olan aylık büyüme sınırını yüzde 1,5'e indirmişti. Ancak, BDDK verilerine göre, döviz kredileri 2 Ağustos haftasında 1,3 milyar dolar artış kaydetti. Son artışla birlikte toplam döviz cinsi kredilerin büyüklüğü 156,5 milyar dolara yükseldi.

BANKALARDAN KREDİ GERİ ÇAĞIRMA SÖYLENTİSİ

Geçen hafta iş çevreleri de aşırı sıkılaştırmadan yakınan açıklamalar yaptı. İTO Başkanı, kredi kısıtlamalarının özellikle KOBİ’ler yönünden gözden geçirilmesini istedi. Bu arada, kriz dönemlerinde olagelen kredi geri çağırmaların yeniden hortladığı ileri sürüldü. Yazar Erol Taşdelen, sosyal medya hesabında, “Bazı bankaların sabit ve düşük faizli taksitli ticari kredilerde faiz artırım veya vadesinden önce kapatılması için firmalara yazı ve mailler gönderdiği şeklinde şikayetler gelmeye başladı” diye yazdı.

KARTLI HARCAMALARDA 2,5 YILIN EN DÜŞÜK ARTIŞI

Mart ayı başında yüzde 135'lik artış yaşanan kartlı harcamalarda 2 Ağustos haftasında yüzde 79,5 ile 2,5 yılın en düşük artışı görüldü. Kredi kartı harcamalarına ilişkin TCMB Enflasyon Raporu'unda da "TL ticari kredilerdeki belirgin yavaşlama ile temelde kredi kartı kaynaklı bireysel kredi büyümesindeki azalma neticesinde toplam kur etkisinden arındırılmış kredilerin 13 haftalık yıllıklandırılmış büyüme oranı 26 Temmuz itibarıyla yüzde 26,5’e gerilemiştir" ifadesine yer verildi.

TEMMUZDA SADECE DÖVİZ YATIRIMCISI KAYBETTİ

Temmuzda, aylık en yüksek reel getiri, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %2,19, TÜFE ile indirgendiğinde ise %0,91 oranlarıyla BIST 100 endeksinde gerçekleşti. Yİ-ÜFE’ye göre külçe altın %1,81, Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) %1,55 ve mevduat faizi (brüt) %1,37 oranında yatırımcısına reel getiri sağladı. Euro %0,20 ve Amerikan Doları %0,86 kaybettirdi.

TEŞVİKLİ YATIRIMLARDA SERT GERİLEME

Mayıs 2024’te teşvik belgesine bağlanan yatırım sayısı geçen yılın aynı ayına göre %34.7 azalarak 1503’ten 981’e geriledi. Sabit yatırım tutarı da nominal olarak %3.15 azalarak 83,4 milyar liradan 80 milyar 798 milyon liraya geriledi. Mayıs itibariyle yıllık %75.45 enflasyon dikkate alındığında yatırımlar eğer enflasyon kadar artsaydı 146 milyar olması gerekirdi. %45 civarında reel gerileme olduğu anlaşılıyor. (EKONOMİ)

ABD'DEN RUSYA İÇİN TÜRKİYE'YE YAPTIRIM UYARISI

ABD Ticaret Bakan Yardımcısı Matthew Axelrod, Türkiye'yi, Rusya'ya silah üretiminde kullanılan ABD menşeli elektroniklerin gönderilmemesi konusunda defalarca uyardıklarını ancak henüz çok ciddi karşılık alamadıklarını söyledi. Axelrod, "Bu konuda adımlar atıldığını görmemiz gerekiyor, aksi takdirde çeşitli yaptırımlar uygulamaktan başka seçeneğimiz kalmayacak" dedi.

YASTIK ALTI ALTINA YASAK GELİYOR SÖYLENTİSİNE YALANLAMA

Cumhuriyet ve çeyrek altın basımının yasaklanarak, yastık altı tasarrufların sınırlanacağı söylentisi dolaştı. Darphane bu söylentiyi yalanladı. Darphanenin gramaj yönetmeliği geçen yıl değiştirilmiş, basılabilecek en küçük altın miktarı artırılmıştı. Bu da elinde daha küçük gramaj altın bulunanlarda “elimizde kaldı” kaygısı uyandırmıştı.

TL’NİN REEL DEĞERİ 28 AYIN ZİRVESİNDE

Merkez Bankası temmuz ayına ilişkin reel efektif döviz kuru verilerini açıkladı. Buna göre; bir önceki ay değeri 61.99 olan TÜ-FE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi, temmuz ayında 62.90’a yükseldi. Böylece Mart 2021’deki 64.99 seviyesinin ardından görülen en yüksek seviyeye çıkıldı. Yi-ÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeks değeri ise 94.40’dan 94.69’a yükseldi.

GOLDMAN VE CITI’DEN TÜRKİYE ANALİZİ

Goldman Sachs ekonomistleri 3. enflasyon raporu sonrası kaleme aldığı notta enflasyonun yıl sonunda %36’ya düşeceği öngördü. Notta, “Haziran ve Temmuzda enflasyonda aşağı yönlü sürpriz görüldü. Ekonomik aktivitedeki yavaşlama ve hanehalkının enflasyon beklentilerindeki düzelmeyle beraber fiyat baskılarının yılın kalanında sert biçimde yavaşlamasını bekliyoruz” denildi. Citi analistleri de 2025’te güçlü dezenflasyon beklediklerini, yıl sonu politika faizi beklentilerinin %45 olduğunu açıkladı.

ŞİMŞEK: CUMHURBAŞKANIMIZIN SABRINI DEĞERLİ BULUYORUM

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Program süreklilik, kararlılık arz ediyor, Cumhurbaşkanımızın kararlılığını ve sabrını çok değerli buluyorum, çünkü çok kesimden baskı var, kararlılığı çok değerli, biz de sonuç alacağız” dedi. Şimşek’in sözleri, mevcut ekonomi programının Cumhurbaşkanı için bir “sabır” konusu olduğunu gösteriyor. Haliyle “Cumhurbaşkanı acaba ne kadar, nereye kadar sabreder” tartışmasına yolaçtı.

GÜLTEPE: KUR POLİTİKASI DEĞİŞMEZSE REKABET İMKâNSIZ

İhracatçıların düşük kur tepkisi devam ediyor. TİM Başkanı Mustafa Gültepe, ekonomi yönetiminin enflasyona odaklandığını, bu nedenle sanayicilerin unutulduğunu söyledi. Türkiye'de şu an en ucuz şeyin döviz olduğunu savunan Gültepe "Kur politikası değişmediği sürece rekabette avantaj sağlamak imkânsız. İnovatif üretim bugünden yarına olmaz" diye konuştu.,

“FAİZ İNDİRİM SÜRECİ EKİMDE BAŞLAMALI”

MB’nin faiz indirimi tartışmalarını başlatan ilk isimlerden olan TEPAV Makroekonomi Politikaları Direktörü Ali Çufadar, ekim ayından itibaren indirim sürecinin başlaması gerektiğini savundu. Kredi faizlerinin 'fahiş' düzeyde olduğunu bildiren Çufadar, 3 Ekim itibariyle yüzde 50’nin altına gelecek enflasyon ortamında "basit yüzde 50, bileşik yüzde 65"e ulaşan politika faizinin yüksekliğini herkesin göreceğini kaydetti

E TİCARETTE GÜMRÜK VERGİSİ TARTIŞILIYOR

Yabancı e – ticaret sitelerinden alışverişlerde gümrükten muafiyet sınırı 150 eurodan 30 euroya düşürüldü. Vergi oranları yüzde 30’dan 60’a çıkarıldı. Karar yerli üreticilerin şikayetleri üzerine alındı ancak tüketici yönünden ekonomik alışveriş seçeneklerini azalttığı için eleştiriliyor. Düzenlemenin Çin menşeli alışveriş platformlarının Türkiye’ye yönelik satış hacmini nasıl etkileyeceği henüz net değil.

NIKE, TÜRKİYE'DE İNTERNET ALIŞVERİŞLERİNİ KAPATTI

Nike, web sitesinde bir bilgilendirme notu yayınladı. Şirket, an itibariyle müşterilerin sipariş veremeyeceğini duyurdu. Açıklamada, "Türkiye gümrük mevzuatında yapılan son değişikliklerin Türkiye’deki tüketicilerimizin alışveriş deneyimine etkisini incelemeye devam ediyoruz" dendi.

AR GE HARCAMALARI 98,7 MİLYAR TL OLDU

Merkezi yönetim bütçesinden Ar- Ge için geçen yıl 98 milyar 737 milyon lira harcama yapıldı. Harcamaların bütçesi içindeki oranı yüzde 1,38 oldu. GSYH’ya oranı da yüzde 0,38 olarak hesaplandı. Bu yıl merkezi yönetim bütçesinden Ar- Ge için 174 milyar 627 milyon lira tahsis edildi. Dolara çevrilerek kıyaslandığında, Türkiye’nin Ar Ge harcaması küresel tek bir şirketin harcamasından bile az seviyede.

ALIŞVERİŞ TURİZMİNDE KAN KAYBI SÜRÜYOR

Yüksek enflasyon ve pahalılık nedeniyle yabancı ziyaretçilerin Türkiye’den alışverişlerinde yaşanan daralma eğilimi güçlenerek devam ediyor. Artan turist sayısına rağmen, bu yılın ilk 6 aylık döneminde Türkiye’ye alışveriş için geldiğini beyan eden ziyaretçilerin sayısı yüzde 8 azaldı. Yılın ilk yarısında yabancı uyrukluların toplam kartla harcamalardaki payı da yüzde 5,3’ten 3,8 seviyesine geriledi. –(EKONOMİ)

ZEYTİN 136, ZEYTİNYAĞI 116 LİRA

Ekonomi yazarı Alaattin Aktaş, geçtiğimiz ay TÜİK verilerinden hesapladığı madde fiyatlarını, temmuz ayı enflasyonu üzerinden 75 kalemde yeniden analiz etti. Aktaş, “Bazı kalemlerdeki fiyatları görünce sanırım siz de bana katılacaksınız; bu fiyatlar dikkate alındığı sürece TÜİK madde fiyatlarını açıklayamayacaktır” dedi. TÜİK'e göre temmuz ayında zeytinin kilosu 136 lira iken zeytinyağı fiyatının 116 lira olarak hesaplandığına işaret eden Aktaş, “Peki zeytinyağı zeytinden daha ucuz nasıl oluyor? Sizce de bu fiyatlarda bir tuhaflık yok mu” diye sordu.

TÜİK: ŞEFFAF KURUMUZ

TÜİK, iddialar üzerine yeni bir açıklama yaptı. TÜFE sepetindeki değişim oranlarının her ay 12 ana harcama grubu, 43 harcama grubu, 90 alt harcama grubu ve 143 temel başlıkta yayımlandığına işaret edilen açıklamada, "Endeks değişimleri, uluslararası beklentilere en uygun biçimde paylaşılmaktadır. TÜİK, dünyadaki en şeffaf resmi istatistik kurumlarından biridir" ifadeleri yer aldı.

YIL SONU BÜTÇE GİDER TAHMİNİ 600 MİLYAR TL DAHA YÜKSEK OLACAK

TEPAV bütçe izleme değerlendirme notu yayımlandı. Buna göre giderler alınan tedbire rağmen bütçe tahmininin üzerinde seyrediyor. Bir defalık gelirlerin dışarıda bırakıldığı program tanımlı faiz dışı açıkta yükseliş eğilimi devam ediyor. İzleme raporuna göre yıl sonu gider tahmini 600 milyar TL daha yüksek olacak.

HAZİNE’NİN FAİZ ÖDEMELERİ ÜRKÜTÜCÜ BOYUTTA

Hazine Nakit Dengesi 7 ayda 1 trilyon 140 milyar açık verdi. Geçen yılın toplamında 625,8 milyar açık verilmişti. Asıl ürkütücü rakamlar faiz ödemelerine yansıdı. Hazine’nin yıllık faiz ödemesi 2002’de 51.8 milyardı. “Cumhurbaşkanlığı sistemi” denilen yeni dönemle birlikte hızla yükselmeye başladı. 2018’de 70,5 milyara çıktı. 2020’de ilk kez 100 milyarı geçerek 121.1 milyar oldu. 2022’de 287,2 milyara ulaştı. 2023’de ikiye katlanarak 564,8 milyara çıktı. Fakat asıl ürkütücü artış bu yıl oldu. Sadece ilk 7 ayda 618,4 milyara ulaştı.

YASAKLAR, EKONOMİ İÇİN İSTENEN İYİMSER BEKLENTİLERİ ZEHİRLİYOR

Günlük 2 milyar lira ticaret hami yaratan Instagram yasağından sonra, Roblox yasağı geldi. Tiktok yasağı gündemde. RTÜK, sokak röportajlarını değerlendirmeye aldığını duyurdu. Tablo, özgürlük alanlarına karşı sistemli bir kısıtlama hamlesi başlatıldığını düşündürüyor. Bu gelişmenin ekonomi için yaratılmak istenen iyimser havayı zehirleme etkisi artıyor.

MALİYEDEN KAYIT DIŞI HASILATI BELİRLENEN FİRMAYA 6 MİLYAR TL CEZA

Vergi Denetim Kurulu, büyük mükelleflere yönelik incelemesi kapsamında, kayıt dışı hasılat elde ettiği belirlenen bir sigara üreticisine 6 milyar liralık ceza verdi. Gecikme faiziyle bu rakamın yükselmesi bekleniyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Büyük işletmelerin gerçek üretimlerini tespit etmek için yoğun randıman incelemeleriyle hammaddeden nihai ürüne giden süreci kontrol ediyoruz” dedi.

KOCA: ENFLASYONUN YÜZDE 30’A YAKINI FIRSATÇILIKTAN

LASİAD Başkanı Giyasettin Eyyüpkoca, hazır giyim sektörü kayıplarında dış gelişmelerin yanı sıra iç dinamiklerin de etkili olduğunu ifade ederek, girdilerdeki fiyatlama davranışında “ahlaksızlık enflasyonu” yaşandığını savundu. Eyyüpkoca, “Dolar kurunda son 1 yılda %22’lik artış oldu. Enflasyon aynı dönemde % 71. Arada 50 puana yakın fark var. Bu durumda nasıl iş yapacaksınız” diye konuştu. (EKONOMİ)

İHRACAT İKLİMİNDE İYİLEŞME ZAYIFLIYOR

İSO Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi’nin Temmuz 2024 değeri 50,8 oldu. Böylece endeks, üst üste 7’nci kez aylık bazda yüzde 50’nin üzerinde gelmekle birlikte hazirandaki 51,6 seviyesine göre gerileme kaydetti. Temmuz değeri ocak ayından bu yanaki en düşük oran olarak dikkat çekiyor ve zayıflamaya işaret ediyor.

BİLİŞİM SEKTÖRÜ 10 YILDA 14 KAT BÜYÜDÜ

Türkiye’nin en büyük 500 bilişim şirketinin değerlendirildiği “Bilişim 50 Araştırması”nda ilk üç sırayı Turkcell Türk Telekom ve Vodafone aldı. Ulaştırm ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fati Sayan, Türkiye’de bilişim sektörünün so 10 yılda 14 kat büyüdüğünü söyledi.

TOGG, SEDAN MODELİ İÇİN TEST ÇALIŞMALARINA BAŞLADI

Togg, C araç segmentindeki ilk akıllı mobilite cihazı T10X’in ardından, yine aynı sınıfta geliştirilen ikinci cihazı T10F’i kullanıcılarla buluşturmak için çalışmalarını sürdürüyor. T10F’in en önemli aşamalarından biri olan mühendislik test süreçleri, Türkiye ve yurt dışındaki akredite test merkezlerinde başladı. Togg Üst Yöneticisi (CEO) Gürcan Karakaş, “2025’in ilk çeyreğinde T10F’in ürün lansmanını gerçekleştirmeyi ve ön siparişlerini toplamayı hedefliyoruz” dedi.

Bir görüş

İktisatçı Mahfi Eğilmez'in 'Kendime Yazılar' blogunda '2024 Yılsonu Enflasyon Tahmini' başlığıyla paylaştığı değerlendirmenin özeti şöyle:

“Tablo TÜİK’in açıkladığı verilere göre tahminimin dayanağı olan hesaplamamı gösteren basit bir tablo. Bu tabloda ağustos ayına kadar (sarıyla boyalı alan) olan veriler TÜİK’in resmi verileridir. Sarı boyalı alandaki veriler ise aylık TÜFE artışı varsayımlarına (Aylık TÜFE 1 ve Aylık TÜFE 2 sütunları) göre ortaya çıkan endeks sayılarını (TÜFE Endeksi 1 ve TÜFE Endeksi 2 sütunları) ve bunlara göre hesaplanan enflasyon tahminlerini (12 Aylık TÜFE1 ve 12 Aylık TÜFE2 sütunları) gösteriyor.

Aylık TÜFE 1 başlığını taşıyan sütunda sarı boyalı alandaki aylık TÜFE oranları gerçekleşirse yılsonunda enflasyon yüzde 44,26 çıkacak demektir. Merkez Bankası’nın yılsonu tahmini olan yüzde 38’in gerçekleşmesi için aylık ortalama enflasyon oranlarının yüzde 1,5’da (Aylık TÜFE 2 sütunu) kalması gerekiyor.

Geçmiş 20 ayın aylık enflasyon ortalamasının yüzde 3,92 olduğunu dikkate aldığımızda Merkez Bankası'nın yüzde 38'lik yılsonu tahmininin tutması için mucizeler gerekiyor. Yüzde 44,6 bile zor bir hedef gibi duruyor.

Bir de gerçek yaşamdaki enflasyon oranları var ki onu ne siz sorun ne ben söyleyeyim."

Küresel ekonomi

BOJ’UN GÜVERCİN SİNYALİ PİYASAYA MORAL AŞILADI

Küresel piyasalarda hafta başında yaşanan sert düşüşlerin baş aktörleri arasında yer alan Japonya Merkez Bankası'nın (BoJ) Başkan Yardımcısı Shinichi Uchida, bankanın faiz artırımına gitmeyeceğini açıkladı. Uchida "Banka finans ve sermaye piyasalarının dengesiz olduğu bir dönemde faiz artırmayacak" sözleriyle kurumun güvercin duruşunu netleştirdi. Pazartesi 65.73'e kadar yükselen Wall Street'in "korku göstergesi" VIX endeksi dün 23.19 seviyesine geriledi.

JP MORGAN/DIMON: UFUKTA RESESYON SENARYOSU VAR

JPMorgan Chase CEO'su Jamie Dimon, ABD ekonomisi için "yumuşak iniş" ihtimalinin hala %35 ila %40 civarında olduğuna inandığını ve bunun da resesyonu en olası senaryo haline getirdiğini söyledi. Dimon, 2022'den bu yana ekonomik bir "kasırga" uyarısında bulunuyordu. Dimon, Fed’in enflasyonu %2 hedefine indirebileceği konusunda şüpheleri olduğunu belirterek "Hafif bir resesyon yaşasak bile, hatta daha sert bir resesyon yaşasak bile, iyi olacağımız konusunda tamamen iyimserim. Tabii ki işini kaybeden insanlara karşı hassasım" şeklinde konuştu.

GOLDMAN/SOLOMON: FED’İN BİR VEYA İKİ İNDİRİM YAPMASI MUHTEMEL

ABD'li yatırım bankası Goldman Sachs'ın CEO'su David Solomon, ABD Merkez

Bankası'nın (Fed) borçlanma maliyetlerini düşürmek için acil adım atmaktan kaçınacağını belirterek, eylül ayından önce bir şey beklemediklerini söyledi. Ekonominin yolunda devam edeceğini ve muhtemelen bir resesyon görülmeyeceğini vurgulayan Solomon, “Şu anda gördüğümüz ekonomik verilere ve Fed'in mesajlarına dayanarak, sonbaharda bir veya iki indirim görmemizin muhtemel olduğunu düşünüyorum" şeklinde konuştu.

AVRUPA ALÜMİNYUM FOLYO PAZARINDA SERT GERİLEME

Avrupa alüminyum pazarı, talep düşüşüyle karşı karşıya. Alüminyum talebinin uzun süredir zayıf olduğu Avrupa’da yılın ilk üç ayında toplam 217 bin 800 ton olarak gerçekleşen alüminyum folyo sevkiyatlarında yüzde 6 düşüş kaydedildi. Avrupa kıtası, dünya çapında alüminyum folyo tüketiminin %15’ini gerçekleştirirken küresel ölçekte ikinci büyük alüminyum folyo tüketicisi durumunda. (EKONOMİ)

ABD, OTONOM ARAÇLARDA ÇİN YAZILIMINI YASAKLAYABİLİR

ABD Ticaret Bakanlığı'nın otonom ve otonom bağlantılı araçlarda Çin yazılımlarını yasaklamayı önermesi bekleniyor. Konuya yakın kaynaklar, Joe Biden yönetiminin otonom sürüş kabiliyeti seviye 3 ve üzeri olan araçlarda Çin menşeili yazılım kullanılmasını yasaklamayı teklif edeceğini söyledi. Bu öneriyle Çinli şirketler tarafından üretilen otonom araçların ABD yollarında test edilmesinin de yasaklanması öngörülüyor.

DEPOLARDAKİ MISIR PİYASAYA AKTIKÇA FİYATLAR DÜŞÜYOR

Küresel olarak en çok üretilen ve tüketilen tarım ürünlerinden mısırda büyüyen arz, fiyatlar üzerindeki baskıyı artıyor. Önemli bir temel gıda maddesi olmasının yanında hayvan yeminden biyoyakıtlara kadar birçok endüstrilerde kritik bir hammadde görevi gören mısırın fiyatı yurt dışı piyasalarda son dörtyılın en düşük seviyesinde.

ÇİN’DE RÜZGAR VE GÜNEŞ, İLK KEZ KÖMÜRÜ SOLLADI

Dünyanın en büyük enerji tüketicisi olan Çin, rüzgar ve güneş enerjisi kapasitesinde kömürü geride bırakarak tarihi bir dönüm noktasına ulaştı. Rystad Energy’nin Çin Ulusal Enerji İdaresi’nin (NEA) verilerine dayandırdığı analizine göre, bu yılın Haziran ayından itibaren rüzgar ve güneş enerjisi ilk kez kapasite olarak kömürü geride bıraktı.

ENFLASYON VERİLERİNİ ÇARPITAN BAKANA 3 YIL CEZA

Arjantin'de eski Ticaret Bakanı Mooreno ve Arjantin İstatistik Ofisi (INDEC) enflasyon birimi direktörü Beatriz Paglieri hapis cezasına çarptırıldı. Mahkeme, Guillermo Mooreno ve Paglieri'yi 3 yıl hapis ve 10 yıl kamu hizmetlerinden mahrumiyet cezasına çarptırdı. Bakan Moreno, görevde olduğu dönemde yetkiyi kötüye kullanma, sırların ihlali, kayıt ve belgelerin yok edilmesi ve yedi farklı durumda ideolojik sahtecilik suçlarından yargılanıyordu. Paglieri ise INDEC'te Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) direktörü olarak görev yaparken Moreno ile birlikte hareket etmekle suçlanıyordu.

Şirketler

GOOGLE, ANTİTRÖST DAVASINI KAYBETTİ

ABD'de federal yargıç, Google’ın internet aramalarında ve reklamlarda tekelini korumak için yasadışı davrandığı kararına vardı. Google'ın davayı temyize götürebileceği belirtildi. Google'ın küresel işlerden sorumlu başkanı Kent Walker, "Bu karar Google'ın en iyi arama motorunu sunduğunu kabul ediyor, ancak bunu kolayca erişilebilir hale getirmemize izin verilmemesi gerektiği sonucuna varıyor" dedi. Adalet Bakanlığı, internet aramasının %90'ından, mobil arama motoru olarak da bu kategoride %95'ten fazlasını kontrol ettiği gerekçesiyle Google'a karşı iki kez antitröst davası açmıştı. Karar Google'ı önemli değişiklikler yapmaya zorlayabilir.

KOÇ HOLDİNG BLANÇOSU KÖTÜ GELDİ

Şirket, 2024 yılının ikinci çeyreğinde piyasa beklentilerinin oldukça altında 280 milyon TL net dönem kârı elde etti. Şirketin 1. çeyrek kârı 1,35 milyar TL idi. Böylece şirketin ilk altı aylık net kârı 1,6 milyar TL oldu. Şirketin gelirleri geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 14 artarak 1 milyar 9 milyon TL'ye ulaştı ama brüt kârı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29 azalarak 155 milyon TL oldu. Ana ortaklık payları ise geçen seneye göre yüzde 95 düşüşle 1,6 milyar TL oldu.

DISNEY'DEN, AVRUPA VE İNGİLTERE'DE 5 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM

Medya devi Disney, Avrupa ve İngiltere'de daha fazla dizi ve özellikle süper kahraman filmleri üretmek üzere yaklaşık 5 milyar dolar yatırım yapmayı planlıyor.

GAZPROM'DAN DOĞAL GAZ VE LNG FİYATLARI İÇİN UYARI

Rus enerji şirketi Gazprom'un Temsilcisi Sergey Kupriyanov, Rusya’nın Suca bölgesinde Ukrayna ordusu ile yaşanan çatışmaların doğal gaz ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) fiyatlarında artışa neden olduğunu belirterek, "Analistler, gaz fiyatlarındaki yükseliş eğiliminin devam edeceğini düşünüyor" dedi.