Merkez Bankası'nın rezerv adımları ne anlama geliyor, ne kadar sürecek?

Ekonomide son haftanın en belirgin gelişmesi döviz arzındaki artış. Son dönemin en yüksek sıcak para girişi oluyor.

Borsa İstanbul’da 26.5 ay sonra yabancı payı % 40’ı aştı. Yabancı 10 Mayıs haftasında tahvilde 2 milyar 832,6 milyon dolarlık net alım yaptı. Toplam tahvillerde yabancının payı da böylelikle yüzde 4,7’ye sıçradı ve son 3 yıldır görülen en yüksek seviyeye ulaşıldı. Yerel seçim sonrası geçen altı haftada yabancıların swap üzerinden yaptıkları giriş de 16 milyar dolara ulaştı.

İkinci önemli gelişme ise Merkez Bankası'nın hızla rezerv biriktirmeye çalışması…

Hem yabancı girişi hem de yerli tasarrufçunun döviz ve KKM’den çıkışı ortamında Merkez Bankası rezervleri düzeltmeye, artırma çalışıyor. Prof. Dr. Hakan Kara, MB’nin tutumuyla ilgili olarak, “Sermaye girişi ve ters dolarizasyonun hızlanması ile döviz arzı çok hızlı arttı. Merkez Bankası rekor döviz alımları yaparak hem TL'nin fazla değerlenmesine izin vermiyor, hem de rezerv biriktirmiş oluyor” dedi.

PİYASALAR

FAİZ

Faizlerde, MB’nin rezerv artırma, swap azaltma operasyonları sonucu piyasada oluşan likidite fazlalığının etkisi devam ediyor. MB, depo ihaleleri ile fazla likiditeyi çekmeye çalışıyor. Bir ara %60 seviyelerinden %50’lerin altına gerileyen faizler yeniden 50’nin üzerinde tutunmaya başladı. Bankaların küçük tutarlı mevduata çok düşük (%35 – 40) faiz vermesi tepki çekiyor.

Bu arada taşıt kredisi faizleri yeniden yüzde 40’ın üstüne çıktı. Diğer kredi türlerinde ciddi bir faiz değişimi olmadı.

Ne olur? MB, TL’nin cazibesini korumak için mevduat faizlerinin sert düşmesine izin vermeyecektir ancak, mayıs sonrası enflasyonu izleyerek faizlerin gevşemesi beklenebilir.

DÖVİZ

Dolar kuru geçen hafta yüzde 0,02 geriledi. Hafta içinde kur 32,40 ile 32,05 arasında dağalandı. Haftayı 32,20 TL seviyesinden kapattı. Vatandaş tasarruflarında dolardan çıkış izleniyor. Yabancı girişi de piyasada dolar arzını artırıyor. MB, en başta ihracatı düşürme etkisi yüzünden kurun fazla düşmesine izin vermiyor. Piyasa koşulları el verdiği içinde dolar alarak hızla rezerv biriktiriyor. Kuru 32 liranın üzerinde tutun da bu tutum.

Ne olur? Kurlarda, turizm mevsimi, sıcak para girişi ve MB’nin politikası nedeniyle arz artışı artacağından normal koşullarda enflasyonun üstünde bir artış beklenmemeli.

ALTIN

Altın, yılbaşından bu yana %15 artış gösterdi. Geçen haftaki artışı %2.3 oldu. Ons altın halen 2.415 dolar seviyesinde. Ilımlı gelen nisan ayı ABD enflasyonu Hazine kağıdı getirilerini ve doları aşağı çekti. Ons altın ise neredeyse ayın en yüksek seviyesine çıktı.

Ne olur? Merkez bankalarının alımları, Çin’de sanayi üretimi artışının yaratması muhtemel ilave talep, jeopolitik koşullardaki genel olumsuz durum altını desteklemeye devam ediyor. Uzmanlar, 2.400’ü aşan altında yeni rekor denemelerini mümkün görüyor.

BORSA

(BIST 100) geçen hafta yüzde 4.16 artış gösterdi. 10.500 bandını aşarak 10.652 seviyelerine çıktı. TL bazında zirve görüldü. Yabancı yatırımcının Borsa İstanbul'da payı Şubat 2022'de gördüğü yüzde 40 seviyesini ilk kez geçerek yüzde 40,03'ı aştı. Bu pay en düşük %27 seviyelerine kadar inmişti.

Ne olur? Yabancı girişinin devam edeceği anlaşılıyor. Kripto yasası Meclis’e geldi. Bu gelişme Türkiye’nin gri listeden çıkışına yardım edecek bir gelişme olarak algılanıyor. Arada büyük yatırımcıların kar realizasyonları ile soluklanmalar olsa dahi borsayı aşağı çekecek bir veri akışı gözükmüyor.

24 MADDEDE GEÇEN HAFTA

TOPLAM REZERVLERDE 7.75 MİLYAR DOLARLIK ARTIŞ

MB’nin toplam rezervleri, 10 Mayıs haftasında bir önceki haftaya göre 7 milyar 547 milyon dolar artarak 134 milyar 402 milyon dolara çıktı. Net uluslararası rezervleri de 9 milyar 793 milyon dolar artış ile 30 milyar 872 milyon dolar oldu. Net rezerv açığı da -27,1 milyar dolara geriledi.

DÖVİZ MEVDUATI AZALIYOR

Bankalardaki yabancı para mevduat son hafta 4.3 milyar dolar azaldı. Bunun 2.1 milyar doları vatandaş tasarrufuydu. Rakamlar hem gerçek kişilerin hem de şirketlerin döviz mevduatındaki azalma seyrinin devam ettiğini gösteriyor.

KKM’DE 857 MİLYON DOLARLIK ERİME OLDU

KKM bakiyesi, 10 Mayıs haftasında 36.4 milyar TL düşüş kaydetti. Kur korumalı mevduat toplamı 2.2 trilyon TL'nin altına gelmiş oldu. Böylece geçen hafta kur korumalı mevduatta yaklaşık üç ayın en hızlı düşüşü kaydedildi.

KREDİ TALEBİ DÖVİZ CİNSİNE KAYDI

Son zamanlarda içerde ticari kredisi faizlerindeki hızlı artış şirketleri yabancı para cinsinden borçlanmaya yöneltiyor. Yabancı para krediler hızla artmaya devam ediyor, 3 aylık artış 13,4 milyar doları buldu.

NİSANDA FAİZ GİDERLERİ YÜZDE 170 ARTTI

Merkezi yönetim bütçe açığı nisanda %34,2 artarak 177,8 milyar liraya yükseldi. 4 aylık açık %81 artışla 691,3 milyar liraya ulaştı. 4 aylık dönemde faiz harcamaları %169,7 artışla 364,5 milyar lira oldu. Faiz, toplam açığın %53’ünü oluşturdu. İlk 4 ayda yapılan harcamadan faiz giderleri %11,5 pay alırken sosyal güvenliğe %11,2 pay düştü.

* Cumhurbaşkanlığı, nisanda 1. 6 milyar harcadı.

* Bina kiralama giderleri 4 ayda 32,3 milyar

* Müteahhitlik giderleri 21,4 milyar

* KGM’ye Hazine yardımı 59,8 milyarı buldu.

KONUT SATIŞLARINDA SERT DÜŞÜŞ

Türkiye genelinde konut satışları nisanda bir önceki yılın aynı ayına göre %11,8 azalarak 75 bin 569 oldu. Bir önceki ay satış adedi 105 bin 394’tü.

İpotekli satışlar nisanda % 67,5 düştü.

Yabancıya satışlar bir önceki yıl nisan ayına göre %50,3 düşerek 1.272’ye geriledi. Bir önceki ay satış sayısı 1.778’di.

KONUTTA FİYAT DÜŞÜŞÜ DEVAM EDİYOR

sahibinden.com- BETAM araştırmasının nisan sonuçlarına göre, Türkiye genelindeki reel satış fiyatlarındaki düşüş 10 aydır devam ediyor. Rapora göre reel fiyatlardaki yıllık değişim oranı ülke genelinde yüzde eksi 16,3’e, İstanbul’da yüzde eksi 18,3’e, İzmir’de ise yüzde eksi 15,4’e kadar geriledi.

Konut fiyatlarının inşaat maliyetinin üstünde artması son yıllarda konutta fiyatlarında şişkinlik olduğu algısı yaratmıştı. Tahminlere göre bu trend devam eder de aylık inşaat maliyeti %2, konut fiyatı da %1 artarsa en geç 2025’in başında “balon” sönmüş olacak.

YURTDIŞINDA GAYRİMENKUL ALIMI ARTIYOR

Türkiye’den yurtdışına gayrimenkul yatırımlarındaki yüksek artış seyri devam ediyor. 2022’de 791 milyon dolar olan gayrimenkul yatırımları, 2023’de 2,1 milyar dolara yükseldi. Bu yılın ilk çeyreğinde ise yüzde 60’ı aşan artışla 597 milyon dolara ulaştı.

EMEKLİ İÇİN “ZİHNİ SİNİR” DESTEKLERİ

Emekliler maaş artışı beklerken, hükümet artış yerine işe yarar – yaramaz destekler açıklamayı tercih ediyor. Bakan Işıkhan’ın açıklamalarına göre emekliler yılda 1 ay KYK yurtları ve Spor Bakanlığı tesislerine ücretsiz kalabilecekler. Diğer kamu konaklama yerlerinde % 15 indirim alacaklar. Yine TCDD ve PTT hizmetlerinde de indirim alacaklar.

TARIM ÜFE NİSANDA YILLIK %60,77

Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE) nisanda bir önceki aya göre yüzde 2,71, geçen yılın aynı ayına oranla yüzde 60,77 artış gösterdi.

Hizmet üretim endeksi de martta yıllık bazda yüzde 6,8 yükselirken, aylık bazda ise değişim göstermedi.

DOĞRUDAN YATIRIMLARDA DÜŞÜŞ

Sıcak para girişine karşın doğrudan yabancı yatırımlar azalıyor. Türkiye’den yurtdışına giden doğrudan yatırımlarda ise artış eğilimi sürüyor. Uluslararası doğrudan yatırımların “sermaye” kaleminde mart ayında da açık verildi. Gelen doğrudan yatırım 602 milyon dolar olurken, giden yatırım 628 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. İlk üç aydaki net girişler geçen yılki 1,2 milyar dolar seviyesinden, bu yıl 287 milyon dolara geriledi

FAİZ ARTIŞI, KARTTAN NAKİT ÇEKİMİNİ DÜŞÜRDÜ

Kredi kartından nakit çekim, faiz artışıyla birlikte sert düşüşe geçti. TCMB’nin aylık faiz oranını yüzde 5’e çıkarmasının ardından, nakit çekimde toplam bakiye de azalma eğilimine girdi. Bankalararası Kart Merkezi verilerine, göre kredi kartından çekilen nakit tutar, şubat ayındaki 121,25 milyar lira seviyesinden mart ayında 89,34 milyar liraya indi.

BEYAZ ETE İHRACAT YASAĞI FİYATI DÜŞÜRMEDİ

Fiyatlardaki hızlı yükselmenin önüne geçmek için beyaz ette yılbaşına kadar ihracat yasağı getirilmişti. Ancak bu düzenlemenin üzerinden iki hafta geçmesine rağmen, perakende satış noktalarında beyaz et ürünlerinin fiyatlarında dikkate değer bir fiyat değişimi olmadı.

TÜKETİM MALI İTHALATINDA 'PATLAMA' SÜRÜYOR

Tüketim malları ithalatı 2023’te 47,6 milyar doları bulmuştu. 2024’ün ilk 4 ayında da artış devam etti ve önceki yıl aynı döneme göre yüzde 23,6 oranında yükselerek 17,1 milyar dolara geldi. Nisan ayı aylık artışı yüzde 34,1 oldu.

KÖPRÜ VE OTOYOLLARA ZAM

Köprü ve otoyollar ile Avrasya Tüneli geçiş ücretlerine zam geldi. Yılbaşında gelen ortalama % 76 zammın üstüne 4,5 ay sonra % 35-60 arası bir zam daha gelmesi ve zamların resmi enflasyon hedeflerini aşması tartışma konusu oldu. Bakan Şimşek, bu zamların “yıllık enflasyona etkisinin yaklaşık 0,05 puan ile sınırlı olacağını öngörüyoruz” dedi. Ancak bakan Hazine’den ödenen garanti ve ücret farklarını hesaba katmadı.

'TÜRK YATIRIM FONU' KURULDU

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, Türk Devletleri Teşkilatı bünyesindeki işbirliği çerçevesinde Türk Yatırım Fonu'nun operasyonel hale getirilerek güçlendirildiğini söyledi. Macaristan'ın da katıldığı fon; 1,9 trilyon dolar ekonomik büyüklüğe, 178 milyon nüfusa sahip Türk Dünyası devletleri arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin gelişmesini sağlayacak. 500 milyon dolar kayıtlı sermaye ile kurulacak fon projelere teknik destek verecek.

CARİ AÇIK 13,7 REZERVLER 22,7 MİLYAR $ AZALDI

Cari işlemler hesabı martta geçen yıla göre yüzde 13,4 azalışla 4,5 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. İlk 3 aylık cari açık 13,7 milyar dolar azalırken, 12 aylık açık da 21,3 milyar dolar düşüşle 31,2 milyar dolara geriledi. Doğrudan yatırımlarda 224 milyon dolarlık net çıkış yaşandı. İlk 3 ayda rezervlerden finanse edilen açık tutarı 22,7 milyar dolara yükseldi. Net hata ve noksan kaleminde ilk çeyrekte toplam 16,1 milyar dolar çıkış oldu.

İMALATTA DARALMA HIZLANIYOR

İç piyasa ve ihracat pazarlarındaki durgunlukla birlikte artan finansman sorunlarının üretim sektörleri üzerindeki baskısı artıyor. İSO Türkiye İmalat PMI verileri, nisan ayında 10 temel sektörden sekizinde üretim koşullarının kötüleştiğine işaret etti. Nisanda 49,3 olarak ölçülen manşet PMI; makine sanayiinde 42,9, elektrik ve elektronikte 43,7, kara deniz taşıtlarında 45, ana metal sanayiinde 45,7’de kaldı.

İMALATTA ÜCRETLİ ORANI AZALIYOR

İmalat sanayinde ücretli çalışanların toplam ücretliler içindeki payı son bir yılda %31,8’den %30,7’ye gerilerken; özellikle emek yoğun “tekstil-giyim-deri” gibi geleneksel sektörlerdeki istihdam kayıpları dikkat çekici… İmalat sanayi istihdamı Mart ayında geçen yıla göre %1 azaldı. İstidamı düşen sektörlerde istihdam azalışı %6,2 oldu. Testil-giyim gibi geleneksel sektörler yanı sıra, bilgisayar-elekronik istihdamı %7,5 azaldı.

TOPLAM CİRO ENDEKSİ ARTIŞI YÜZDE 84

TÜİK mart ayı ciro endekslerini açıkladı. Buna göre, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış toplam ciro endeksi, martta aylık %4,7 artış gösterdi. Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplam ciro endeksi, yıllık bazda %84 arttı.

YILLIK, TİCARET SATIŞ HACMİ %10,5, PERAKENDE SATIŞ HACMİ %19,4 ARTTI

Ticaret satış hacmi (2021=100) 2024 yılı Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %10,5 arttı. Aynı ayda motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onarımı için satış hacmi %0,1 azaldı, toptan ticaret satış hacmi %9,4 arttı, perakende ticaret satış hacmi ise %19,4 arttı. Ticaret satış hacmi aylık %3,0 arttı, perakende satış hacmi aylık aynı kaldı

MERKEZİ YÖNETİM BORÇ STOKU, 10 TRİLYONA GİDİYOR

Geçen yıl borç stoku 6 trilyon 737 milyar lira ile kapanmıştı. Mart 2024 itibariyle 7,5 trilyona çıktı. Aylık ortalama artış 250 milyar lira düzeyinde seyrediyor. Bu trend devam ederse kalan 9 ayda, toplam stokun 10 trilyonu bulması mümkün. 2017 sonunda borç stoku 1 trilyon liranın altındaydı. Merkezi Yönetim Borç Stoku’nda 2023 sonu itibariyle faiz ödemeleri ana para ödemelerini geçmişti.

VATANDAŞ BU YIL İLAÇ İÇİN 20 MİLYAR LİRA ÖDEYECEK

Türk Eczacıları Birliği Başkanı Arman Üney, ucari sağlık harcamalarına GSYH içinde ayrılan payın 2021’de yüzde 4,6 iken 2022’de yüzde 3,7’ye gerilediğini söyledi. Üney, bu durumun hastaların cebinden çıkacak ilaç fiyat farklarının daha da artmasına yol açacağını vurguladı. 2024 yılında katılım payı hariç vatandaşların cebinden 20 milyar lira ilaç farkı çıkacağını söyledi.

KRİPTO HİZMET SAĞLAYICILARININ FAALİYET İZNİNİ SPK VERECEK

Kripto varlıklara yasal zemin oluşturan düzenleme TBMM Başkanlığına sunuldu. Toplam 19 maddeden oluşan teklif ile getirilen tüm maddeler, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na ekleniyor. Teklif ile kripto paraları zimmetine geçiren hizmet sağlayıcılara 20 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. Düzenlemeye göre kripto varlıklara ilişkin haklar Merkezi Kayıt Kuruluşu yerine hizmet sağlayıcıları tarafından sunulan elektronik ortamda izlenecek. Faaliyet iznini SPK düzenleyecek.

BİR GÖRÜŞ

Prof. Dr. Özgür Orhangazi

“Kamuda tasarruf”un arkasında yatan gerçek

Şimşek’in olmayan programının “kamuda tasarruf” kısmı bu hafta açıklandı. Orta Vadeli Plan gibi bu paket de genel olarak dilek ve temennilerden müteşekkil gözüküyor olsa da kamuda tasarruf paketinin ve genel olarak kamuda tasarruf söyleminin arkasında yatanlara bir göz atıp önümüzdeki dönemde bizi nelerin beklediğine bakmakta fayda var.

Faiz artışları ve ücretlerin baskılanması gibi kamu harcamalarının azaltılması da yüksek enflasyon oranlarının aşağı çekilmesi için gerekli bir adım olarak sunuluyor. Ancak kamu harcamalarında yapılacak bu tasarrufun enflasyonu hangi kanaldan ve ne kadar düşürmesinin beklendiğine dair somut bir plan ya da açıklama tabii ki sunulmadı. (…) En azından kamu harcamalarının ithalat yaratan kısmı azaltılıyor olsaydı Türkiye ekonomisi için döviz açığını azaltacağı için dolaylı olarak enflasyon üzerinde negatif etkide bulunabileceğini söyleyebilirdik. Ancak bu olmadığı gibi kamunun döviz (ve altın) cinsinden iç ve dış borçlanmasına dair bile herhangi bir unsur görünmüyor tasarruf paketinde. (…)

Kamu harcamalarının kısılması, eğitim ve sağlık gibi kamu hizmetlerinin birçoğunun özel sektöre devredilmesi ve kamu varlıklarının özelleştirilmesi 1980’lerden bu yana IMF ve Dünya Bankası programlarının asli bir unsuru olarak karşımıza çıkıyor. Şimşek’in bu hafta açıkladığı programın da bu bağlamda 3 ana amacı olduğu söylenebilir: 1. Dış sermayeye daha fazla kaynak ayırmak, 2. Krizi fırsata çevirmek, 3. İdeoloji ve algı. Oğuz Oyan’ın oldukça yerinde tespitiyle “yoksullaşan halkın en büyük özveriyi yapması beklenirken iktidarın kamu harcamalarında da bir takım sözde tasarrufları zorunlu oldu. Dolayısıyla bu paket, programın psikolojik ve ideolojik zemininin hazırlanması, geniş halk kesimlerinin kendi aleyhlerine çalışacak bir programa razı edilebilmesi açısından da farz oldu”

Aslına bakarsanız, göreve geldikten neredeyse bir sene sonra “kamuda tasarruf” paketini açıklayan Şimşek’in çalışmaya yeni başladığını söyleyebiliriz. Ücretlerin bastırılması, emeklilerin açlığa mahkum edilmesi, kamu çalışanlarının servislerinin, lojmanlarının ellerinden alınması gibi adımların hiçbiri enflasyonu tek haneli rakamlara indirecek adımlar değil.

Enflasyon, TL’nin reel değerlenmesi ve baz etkisiyle biraz inmeye başladığında “program”ın çalıştığı öne sürülecek ve enflasyonu daha fazla indirip ekonomiyi istikrara kavuşturmak için geniş kitlelerden daha fazla fedakarlık istenmekle de kalınmayacak kamunun elinde kalan varlıklar, araziler vs. yerli ve uluslararası sermayeye ucuza devredilecek. (…)

Esas amaç gerçekten kamuda tasarruf olsaydı yapılacak şeyler belliydi. Örneğin, “Şimşek sadece İstanbul Havalimanı’nın bir yıllık kirasını Cengiz ve Kalyon’dan alabilse, açıkladığı ‘tasarruf paketinin’ hedeflediği rakamın neredeyse yarısı kadar kaynağı bütçeye koyabilirdi.” Ya da şirketlerden toplanmayan, affedilen vergiler, şirketlere tanınan çeşitli muafiyetler ve verilen teşvikler, bütçede artan faiz ödemeleri, kamu-özel işbirliği adı altında sermayenin belli kesimlerine aktarılan kaynaklar, askeri maceralar için harcanan paralar, iktidar sahiplerinin çoklu maaşları, astronomik huzur hakları vs. vs.

Ancak, yine Oyan’ın tespitiyle, kamuda gerçek bir tasarrufun ucu “sermayeye ve yolsuzluk ekonomisine dokunacağı için yasak alandır. Her durumda Şimşek’in boyunu ve meşrebini aşar.”

Karşı karşıya bulunduğumuz program, nihayetinde, ülke kaynaklarının bir avuç finansal spekülatöre aktarılması ve ülkenin ücretli çalışanlar ve emekliler için bir cehenneme çevrilmesi programıdır.

Prof. Dr. Özgür Orhangazi'nin blogundaki yazısından özetlenmiştir. Tamamı için tıklayınız

KÜRESEL EKONOMİ

ABD'DE ENFLASYON NİSAN’DA BEKLENTİLERİN ALTINDA GELDİ

ABD'de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) nisanda aylık bazda yüzde 0,3 ile piyasa beklentilerinin altında artarken, değişken enerji ve gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE de aylık yüzde 0,3, yıllık yüzde 3,6 artış gösterdi ve altı ayın ardından ilk kez yavaşlama kaydetti. Bu dönemde TÜFE'nin mart ayında da olduğu gibi aylık bazda yüzde 0,4 artması bekleniyordu.

‘BIDENOMICS’ ÇİN MALLARINA YÜKSEK VERGİLER GETİRİYOR

Beyaz Saray, Çin’den ithalatta bir dizi ürün için tarifleri yükseltme kararı aldı. Elektrikli araçlar (EV) basında öne çıksa da çok az sayıda Çin elektrikli aracı ithal eden ABD’de bu hamle politik bir adım olarak görülüyor. Diğer yandan yeni önlemlere dahil edilen çelik ve alüminyuma getirilen ithalat vergisindeki artışların daha kapsamlı sonuçları olabileceği uyarısı yapılıyor. Elektrikli araçlara uygulanan tarife %25'ten %100'e, lityum-iyon elektrikli araç bataryalarında 7,5'ten %25'e çıkacak. Bazı kritik minerallere yönelik bu yıl yüzde 25'lik yeni tarife uygulanacağı belirtilen açıklamada, doğal grafit ve kalıcı mıknatıslara da 2026'da yüzde 25 oranında tarife uygulanacağı aktarıldı.

RUSYA VE ÇİN "STRATEJİK ORTAKLIĞI" GÜÇLENDİRECEK

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Pekin’i ziyaret eden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ekonomilerini canlandırmak için birlikte çalışmak ve stratejik ortaklığı güçlendirmek üzere anlaşırken, ABD'yi eleştiren açıklamalarda da bulundular. Putin yeniden devlet başkanı seçilmesinden sonra ilk yurt dışı ziyaretini Çin'e gerçekleştirmesiyle ilgili olarak "Elbette burada belli bir sembolizm var ancak bu görüşmelerimiz aynı zamanda içerik açısından da son derece zengin ve faydalı" ifadesini kullandı.

BAKIRDAKİ YÜKSELİŞ, ENFLASYONLA MÜCADELEYİ OLUMSUZ ETKİLEYEBİLİR

Bakırda libre fiyatının 5,25 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesini görmesinin ardından yüzde 1,6’lık yükseliş daha gerçekleşti. Analistler, bakır madeninin ara malı olarak birçok üründe kullanıldığına dikkati çekerek, dünya genelinde halihazırda devam eden enflasyonla mücadelenin bakır fiyatlarındaki artıştan olumsuz etkilenebileceğine dikkat çekiyor.

GÜMÜŞ - BAKIR - PLATİN

Yılbaşından bu yana ons gümüş % 25 artarak altını da geçti. Artışın nedeni sanayi talebindeki artış. En büyük talep kaynağı da Çin. Bu ülkeden gelen son veriye göre sanayi üretiminde beklentilerin üzerinde artış var.

Uluslararası piyasalarda arz sıkıntısı bakırın ton fiyatını iki yılın en yüksek seviyesi olan 10.140 dolara kadar çıkardı. Azalan arz, bakır işleme ve rafinaj ücretlerinin (TC/RC) ise rekor düzeyde gerilemesine neden oluyor. Bu da önemli sayıda madenciyi düşük fiyatlardan avantaj elde etmek için uzun vadeli anlaşmalara yöneltiyor.

Uluslararası piyasalarda endüstriyel talep güçlü seyrederken, en büyük üreticiler Güney Afrika ve Rusya'dan sevkiyatların azalması, platinde ons fiyatını kritik seviye olarak görülen 1.000 doların üzerine çıkardı.

ARJANTİN FAİZ DÜŞÜRDÜ

Ekonomisi yıllardır krizinden bir türlü çıkamayan Arjantin’in son seçilen devlet başkanı Milei de faizleri düşürerek enflasyonla mücadele ediyor. Yılbaşından bu yana faizler 120 seviyelerinden 40’a düşerken, enflasyon da %254’ten 289.4’e çıktı.

ŞİRKETLER

OPENAI'DE SULAR DURULMUYOR

Ses, görüntü ve metin üzerinden gerçek zamanlı mantık yürütebilen yeni modeli "GPT-4o"yu hafta başında tanıtan ve yeni sürümüyle büyük yankı uyandıran OpenAI’nin kurucu ortağı ve baş bilim insanı Ilya Sutskever şirketten ayrıldığını açıkladı. Kasım ayında OpenAI CEO'su Sam Altman'ı ayrılmaya zorlayan üç yönetim kurulu üyesinden biri olan Sutskever’in ardından Jakub Pachocki yeni baş bilim insanı olarak görevi devraldı. Sektörde yarış baş döndürücü hızda devam ederken, Tesla ve SpaceX CEO'su Elon Musk da iddialı açıklamalarda bulundu.

ABD’Lİ DEVLER MİLYAR DOLARLIK YATIRIMLAR İÇİN FRANSA’YA YÖNELİYOR

ABD'li e-ticaret devi Amazon ve teknoloji devi Microsoft, Fransa’da milyar dolarlık yatırım yapacaklarını duyurdu. Microsoft’un başkan yardımcısı Brad Smith, Fransa'ya 4 milyar euro yatırım yapacaklarını söyledi. Smith, bu yatırımın büyük bir kısmının yapay zekâ sektörüne odaklanacağını belirtti. Amazon da Fransa'daki operasyonlarına 1,2 milyar eurodan fazla yatırım yapacağını ve ülkede 3 binden fazla kalıcı istihdam yaratacağını bildirdi.

RUS MAHKEMESİNDEN UNİCREDİT’İN VARLIĞINA İHTİYATİ TEDBİR

St. Petersburg ve Leningrad Bölgesi Tahkim Mahkemesi, Gazprom’a ait RusHimAlyans şirketinin UniCredit aleyhine açtığı davada UniCredit’e ait 463 milyon avro değerindeki varlığa ihtiyati tedbir koyma kararı aldı. UniCredit, Almanya'nın Linde firmasıyla birlikte Rusya'da kurulacak doğal gaz işleme tesisi inşaatına ilişkin yaptırımlar nedeniyle feshedilen sözleşmenin garantörleri arasındaydı.