Merkez'in enflasyon raporu…. Yatırım ikliminde değişim işaretleri

Kısa Dalga - Haftanın ekonomik gelişmelerini öğrenmek ve gelecek için sağlıklı öngörüler yapabilmeniz için İbrahim Ekinci'nin hazırladığı haftalık ekonomi bülteni Marjinal Fayda'da ekonomideki genel manzara, piyasalardaki gelişmeler, dünyadan ve şirketlerden haberler var.

PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN OYNAT'A TIKLAYIN...

GENEL DURUM

TCMB, Enflasyon Raporu’nda yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 21'den yüzde 24'e yükseltti. Alt bant 19, üst bant 29 olarak verildi. 2026 için yüzde 12 tahminini korunurken, 2027'de yüzde 8'e gerileyeceği öngörüldü. Başkan Karahan’ın, “Otopilotta değiliz” sözleri, TCMB’nin, PPK’nın önümüzdeki her toplantısında faizin ineceği bir konjonktür okuması olmadığına, yüksek faiz ortamının görece daha uzun bir süre devam edeceğine yorumlandı.

Karahan’ın konuşmasından başlıklar şöyle:

-İç talep enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelere geldi.

-Enflasyonun ana eğiliminin düşüş yönünde, ikinci çeyrekte yavaşlayacak

-Küresel büyümede kademeli toparlanma öngörüyoruz.

-Merkez bankaları enflasyon eğilimini dikkate alarak parasal sıkılığı azaltıyor.

-Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde 2025'te faizler daha yavaş indirilecek

-Üretim göstergeleri iktisadi faaliyette toparlanmaya işaret ediyor.

-Korumacı eğilimlerin artması ve jeopolitik riskler büyüme üzerinde aşağı yönlü, enflasyon üzerinde yukarı yönlü riskleri artırıyor.

-Cari açıkta bir artış bekliyoruz, ancak sınırlı olacaktır.

-Hizmet enflasyonu kademeli olarak güç kaybediyor.

-Kira enflasyonu yüksek ancak yavaşlama eğiliminde.

-Üretici enflasyonundaki zayıflama temel mallarda enflasyonu olumlu etkiliyor.

-Tüketici ve firmaların enflasyon beklentileri de gerileme eğiliminde.

-Sistemdeki fazla likidite sterilize ediliyor. Likidite koşullarını yakından izliyoruz.

-Para politikası duruşumuz, mevduat faizlerinin seviyesi, TL’ye geçişi ve tasarrufları desteklemeyi sürdürüyor.

-TL’nin bir süre daha reel değerlenmesi elzem (Cevdet Akçay)

-Tüketici kredi büyümesinin ılımlı patikada kalmasını sağlayacağız.

-TL mevduatın payı yüzde 60'a yaklaşırken, KKM'nin payı yüzde 5 seviyesine geriledi.

-Sermaye girişlerindeki olumlu seyir devam ediyor.

-Otopilotta değiliz, veri odaklı gidiyoruz.

İKSİTADİ KONJONKTÜRDE DEĞİŞME SİNYALLERİ

Ocak enflasyonu yüksek geldi. Şubat da yüksek (%3-4 aralığında) bekleniyor. Yıl sonu tahmini üst bant %29 oldu. Faizlerde son bir iki aydır gevşeme belirgin. Yatırım tercihleri yeniden değişme işareti vermeye başladı. Stopaj artışı, faiz seviyeleri, enflasyon seviyeleri TL varlıklardaki getiri beklentilerini aşındırıyor. TL’ye dönüş yavaşladı. Yabancı para mevduatında çözülme durdu. Trump politikaları değerli dolar öngörüyor. İçerde TL varlıkların getirisi aşınıyor. Dış konjonktür dolara yarıyor. Kur’da dezenflasyona yardım edecek düşük seviyeleri korumak için rezervi yakmak gerekebilir. Son haftalarda TCMB rezervleri de satış nedeniyle azaldı. Dış ticaret açığının artması, TCMB’nin son enflasyon raporunda cari açığın artacağına ilişkin tahmini de bu bağlama oturuyor.

PİYASALAR*

BORSA: BIST 100 endeksi, en düşük 9.619,83 puanı ve en yüksek 9.962,68 puanı gördükten sonra haftayı, önceki hafta kapanışının yüzde 0,53 altında 9.951,65 puandan tamamladı.

Ne olur? MB faiz indirimlerinin beklendiği hızda olmayacağının, ellerindeki tahvil stokundan kazançlarının da beklenen hızda oluşmayacağının anlaşılması bankacılık sektörü hisselerini baskılıyor. Yabancı alımı olarak BofA öne çıkmaya devam ediyor. Uzmanlara göre endeks 10.150’ye ulaşabilirse ilave yabancı alımı gelebilir. Destek seviyesi 9.900’de, direnç 10.050’de. Bu hafta hafif alıcılı bir başlangıç bekleniyor.

ALTIN: Kapalıçarşı'da 24 ayar külçe altının gram fiyatı bu hafta yüzde 2,63 artışla 3 bin 321 liraya çıktı. Geçen hafta sonu 5 bin 420 lira olan çeyrek altının satış fiyatı yüzde 2,64 artarak 5 bin 563 liraya yükseldi. Ons altın hafta bazında %2,13 değerlendi. Cumartesi itibariyle 2.860 dolar seviyelerinde.

Ne olur? Küresel ticaret savaşı endişeleri güvenli liman alımlarını artırıyor. Citibank, ABD Başkanı Donald Trump yönetimi altındaki ticaret savaşları, jeopolitik gerginlikler ve dolarizasyonun etkisiyle kısa vadeli hedefini ons başına 2 bin 800 dolardan 3 bin dolara çıkardı. İsviçre merkezli UBS de, küresel faiz indirimleri, belirsizlik ve güçlü yatırımcı/merkez bankası talebi nedeniyle büyümenin devam etmesini bekleyerek 12 aylık altın fiyat tahminini ons başına 2 bin 850 dolardan 3 bin dolara yükseltti.

DÖVİZ: Bu hafta ABD doları yüzde 0,34 değer kazanarak 35,9810 liraya, euro yüzde 0,27 artışla 37,3210 liraya çıktı.

Ne olur? Dana önce Bakan Şimşek, “TL’deki değerlenme bir süre daha devam edecek” demişti. TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, “TL’nin reel değer kazanması elzemdir” dedi. Bu aslında bir süredir devam edegelen politikanın ifadesi. Özeti, dövizin değerlenmesini istemiyoruz. Ancak şu da var ki uluslararası koşullar doları destekliyor. Beklenti, yine enflasyonun altında kalmakla birlikte doların görece hızlanacağı yönünde.

FAİZ: 3 ay vadeli TL mevduatın bileşik faizi 31 Ocak’la biten haftada % 53,57’den 52,49’a geriledi. Bankalarda yüksek tutarlı mevduata basit faizler %45 civarında. Kredi faizlerinin tamamında düşüşler var.

Ne olur? Bazı yabancı bankalar 3 ay gibi kısa vadelerde (TL referans faiz oranına endeksli olan tahviller hariç) TL yatırımı hala tavsiye ediyor. Bu tavsiyenin dayanağı ekonomi yönetiminin TL’nin değerlenmesini “elzem” görmesi. Yine de dikkate alınması gereken şu: TL varlıklar için tavsiyeler de giderek daha kısa vadeye çekiliyor.

YATIRIM FONLARI: Yatırım fonları bu hafta yüzde 0,02, emeklilik fonları yüzde 0,47 değer kaybetti. Kategorilerine göre bakıldığında, yatırım fonları arasında en çok kazandıranlar yüzde 3,11 ile "kıymetli maden" fonları oldu.

PİYASA HABERLERİ

AYLIKTA DİBS, YILLIKTA ALTIN KAZANDIRDI

Aylık en yüksek reel getiri, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ile indirgendiğinde yüzde 3,14, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise yüzde 1,21 oranlarıyla DİBS'de gerçekleşti. TÜFE ile indirgendiğinde; mevduat faizi (brüt) yüzde 1,53, külçe altın yüzde 2,01, dolar yüzde 3,31, BIST 100 endeksi yüzde 4,26 ve euro yüzde 4,40 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi. Yıllık bazda külçe altın; TÜFE ile indirgendiğinde ise yüzde 7,19 oranlarında yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı oldu. TÜFE ile indirgendiğinde mevduat faizi (brüt) yüzde 3,79, DİBS yüzde 10,36, BIST 100 endeksi yüzde 12,05, Amerikan Doları yüzde 16,89 ve Euro yüzde 21,11 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi.

DÜNYA 2024’TE ALTINA DOYAMADI

Dünya Altın Konseyi (WGC) tezgâh üstü (OTC) ticareti de dahil olmak üzere küresel altın talebinin, yatırımların artmasıyla 2024 yılında yüzde 1 artarak 4.974,5 ton ile rekor seviyeye ulaştığını bildirdi. Altın talebinin önemli bir kaynağı olan merkez bankaları, 2024 yılında üst üste üçüncü kez 1.000 tondan fazla metal satın aldı. Polonya Ulusal Bankası, rezervlerine 90 ton ekleyerek merkez bankaları arasında önde gelen net alıcı oldu. TCMB ve Hindistan Merkez Bankası da önemli alıcılar arasındaydı. (EKONOMİ)

KAĞIT BOL, YABANCI YOK, LİKİDİTE SINIRLI

Borsa İstanbul, son 7 yılda 18 milyar dolarlık net satış yapan yabancı yatırımcının dönüşünü bekliyor. Yabancının net satıcı pozisyonunu sürdürmesinin yanı sıra, son dönemde yerli yatırımcının risksiz getiri alternatiflerine artan ilgisi ve yoğunlaşan halka arzlar, hisse senedi piyasasında likidite sorununu da beraberinde getiriyor. Son 8 yılda yabancı yatırımcının borsadaki payı yaklaşık 29 puan düşüşle yüzde 37’ye gerilerken, Ağustos 2023’te 8,5 milyona kadar çıkan yerli yatırımcı sayısı ise 6,78 milyona geriledi. (EKONOMİ)

NELER OLDU?

ENFLASYON YÜKSEK GELDİ

TÜİK, tüketici fiyatlarının ocak ayında yüzde 5,03 oranında arttığını açıkladı. Böylece TÜFE’deki artış 16 ayın en yüksek seviyesinde gerçekleşti. Yüksek oranlı artışta, yönetilen-yönlendirilen fiyatlarla, ücret artışlarından kaynaklı maliyetler etkili oldu. Yüzde 5,5-5,6 olarak gerçekleşen çekirdek enflasyonun manşet enflasyonun üzerine çıkması, aylık seyirdeki iyileşmenin bozulduğuna işaret etti.

İTO ENFLASYONU YÜZDE 5,16

İTO’nun Ücretliler Geçinme İndeksi, İstanbul Tüketici Fiyatları İndeksi olarak yenilendi. 2023 baz yıllı yeni endekste 8 olan ana harcama grup sayısı 12’ye, 242 olan madde sayısı 493 adede ve 15 bin 275 olan fi yat toplama sayısı ise kadronun genişletilmesiyle 24 bin 500 adete çıkarıldı. Yeni endeksin ocak ayı verisi de açıklandı. Aylık %5.16, yıllık 48,40 geldi.

MEVDUAT VE BAZI FONLARDA STOPAJ ARTTI

Resmî Gazete’de yayımlanan karara göre TL mevduat ve hisse senedi hariç yatırım fonlarında stopaj oranları her vadeye göre yükseldi. Karara göre 30 Nisan’a kadar geçerli olmak üzere TL mevduatta 6 aya kadar vadeli mevduat hesaplarında stopaj oranı yüzde 10’dan yüzde 15’e, 1 yıla kadar vadeli hesaplarda yüzde 7,5’ten yüzde 12’ye, 1 yıldan uzun vadeli mevduatlarda ise yüzde 5’ten yüzde 10’a yükseldi. Yatırım fonları için yüzde 10 olarak uygulanan stopaj oranı yüzde 15’e çıkarıldı.

BİREYSELDE TAKİBE DÜŞEN ORANI %41 ARTTI

TBB açıklaması: "2024’te, bireysel kredi kartı borcundan yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı 1.376 bin, bireysel kredi borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı ise 1.182 bin kişi oldu. Bir önceki yıla göre bireysel kredi veya bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı yüzde 41 artarak 1.860 bin kişi oldu. Aralık 2024 itibarıyla bireysel kredi kartlarını da içeren bireysel kredilerde tasfiye olunacak alacaklar bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 167 artış ile 131 milyar TL oldu."

TOPLAM TAKİBE DÜŞEN KREDİLERDE %59’LUK ARTIŞ

Bankacılık sektöründe toplam takibe düşen TL cinsi kredileri son bir yılda yüzde 59 artarken, artış oranı bireysel kredi ve kredi kartlarında yüzde 156’ya ulaştı. 2024 sonunda 290 milyar lirayı aşan TL cinsi takipteki alacak bakiyesinin 114 milyar lirayı aşkın bölümünü ihtiyaç kredileri ve bireysel kredi kartlarından alacaklar oluşturdu. Böylece olağan yıllarda takibe düşen krediler içindeki payı yüzde 10’lu seviyelerde bulunan bireysel krediler ve kartların payı 2024 sonunda yüzde 39’a, bu yılın ocak ayı itibariyle ise yüzde 41’e yükseldi. (EKONOMİ)

OTOMOTİV PAZARINDAN DARALMA SİNYALİ GELDİ

Geçen yılı rekor satışla kapatan otomotiv pazarı, yeni yıla zayıf bir görünümle girdi. Ocak ayı verileri henüz açıklanmasa da EKONOMİ gazetesine konuşan sektör temsilcileri, satışlarda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 daralma beklediklerini dile getirdi. Yetkililer, zayıf performansta, engellilere yönelik ÖTV muafiyetli araç satışını kapsayan yeni düzenlemenin önemli bir etkisi bulunduğunu vurguladı. Otomobil satışlarının 68 bin ila 70 bin adet arasında kalacağı tahmin ediliyor. (EKONOMİ)

KOSGEB KOBİ DESTEĞİNDE ALT LİMİT 10 MİLYONA ÇIKARILDI

KOBİ’lere KOSGEB Tarafından Uygun Koşullarda Finansal Destek Sağlanması Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar ile destek üst limiti 3 milyon liradan 10 milyon liraya yükseltildi. Desteklenecek sektörlerde çok önemli bir değişiklik yapılmadı. İnternet içerik üretimi ve dağıtım faaliyetleri de KOSGEB destekleri kapsamına dahil edildi. (EKONOMİ)

DIŞ TİCARET AÇIĞI OCAK AYINDA YÜZDE 24 ARTTI

Ekonomideki yavaşlamaya rağmen, ocak ayı dış ticaret açığı yıllık bazda yüzde 24,2 artış kaydetti. Ocakta ihracat yüzde 5,8 artışla 21,2 milyar dolara, ithalat ise yüzde 10,2 artarak 28,8 milyar dolara yükseldi. Böylece geçen yıl ocak ayında 6,2 milyar dolar olan dış ticaret açığı da 7,7 milyar dolara çıktı. TİM Başkanı Mustafa Gültepe bozulan enflasyon ve kur dengesine işaret ederek, “Geçen yıl rekabetçiliğimize zarar veren tabloyu hiç değilse bu yıl değiştirmeliyiz” dedi.

İMALAT PMI’DA YÖN YENİDEN AŞAĞI DÖNDÜ

İmalat sanayi üretimindeki ivme kaybı, geçen aralık ayında durma noktasına gelmesinin ardından ocakta yeniden hızlandı. Büyümenin öncü göstergesi niteliğindeki İSO Türkiye İmalat PMI, bir önceki aya göre 1,1 puan düşüşle 48,0’e indi ve üst üste onuncu ay 50,0 eşik değerinin altında kaldı. Faaliyet koşullarındaki bozulma ocakta son üç ayın en belirgin seviyesinde gerçekleşti.

ŞİRKETLERE TMSF KAYYIMI YASALAŞTI

9. Yargı Paketi’nden çıkartılan TMSF’nin şirketlere kayyım olarak atanmasına ilişkin düzenlemenin de bulunduğu torba yasa Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Düzenlemeye göre TMSF, Türk Ceza Kanunu ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında “belirlenen suçların işlendiği hususunda kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı” nedeniyle şirketlere veya malvarlığı değerlerine kayyım atanmasına karar verildiği takdirde, 5 yıl süreyle kayyım olarak atanabilecek.

SURİYE, 2 BİN KALEMDE İTHALAT YASAĞINI KALDIRDI

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Suriye’nin Türk mallarına kısa süreli olarak uyguladığı yüksek gümrük vergilerinin yüzde 70’e varan oralarda indirildiğini söyledi. Vergi indiriminin 269 kalem malda uygulanacağını belirten Bolat, yeni yönetimin, iki bin kalem üründeki ithalat yasağını da kaldırdığını bildirdi.

TCMB REZERVLERİ BU YIL İLK KEZ DÜŞÜŞ GÖSTERDİ

Merkez Bankası rezervleri 31 Ocak ile biten hafta itibariyle bu yıl ilk kez geriledi. Verilere göre bankanın net uluslararası rezervleri bir önceki haftaya göre 1 milyar 969 milyon dolar düşüş ile 71 milyar 733 milyon dolar oldu. Merkez Bankası toplam rezervleri de 167 milyar 560 milyon dolardan, 165 milyar 975 milyon dolara geriledi. Swap hariç rezervler ise 63 milyar dolar seviyesinden 31 Ocak haftasında 65.3 milyar dolara yükseldi.

EN BÜYÜK GES’TE EN İYİ TEKLİF KALYON VE TEMMUZ GÜNEŞ’TEN

Enerji Bakanlığı'nın toplam 800 MW kurulu güçte altı güneş santrali (GES) kurulumu için düzenlediği yarışmada, en büyük iki santral için en iyi teklifleri Kalyon ve Temmuz Güneş verdi. Yarışmayı kazanan şirketler ürettiği elektriği 20 yıl süreyle döviz cinsinden sabit fiyatla satma hakkı elde edecek. Yarışmada elektrik satışı için başlangıç fiyatı kwh başına 5,5 sent olarak belirlendi. Yarışma sonucunda tüm teklifler kwh başına 3,25 sent ile taban seviyede gerçekleşti. (EKONOMİ)

TL’NİN REEL DEĞERİ OCAKTA ARTTI

TL'nin, TÜFE karşısındaki reel değeri ocakta aralık ayına göre arttı. Bir önceki ay değeri 72.47 olan TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi ocakta 75.44 oldu. En dek bu seviyeyi en son Mart 2020’de görmüştü. Verilere göre Gelişmekte Olan Ülkeler-Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru endeksi 63.28'den 65.58'e ve Gelişmiş Ülkeler Bazlı- Reel Efektif Döviz Kuru endeksi de 77.58'den 81.15'e çıktı. Ocak ayında Yİ-ÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeks değeri ise 96.73'den 99.03'e yükseldi.

BANKALARIN ÖZKAYNAK KÂRLILIĞI SANAYİNİN GERİSİNDE KALDI

TBB Başkanı Alpaslan Çakar, bankacılık sektörünün çok kar yaptılar diye eleştirildiğini söyleyerek, “Son 5 yılda bankacılık sektörü özkaynak karlılığı yüzde 22, İSO500 listesindeki ilk 500 firmanın aynı dönemdeki öz kaynak kârlılığı ise yüzde 37’dir” diye konuştu.

KREDİ FAİZLERİ HALA OCAK 2024 SEVİYESİNİN ÜZERİNDE

Son 1 yılda enflasyon 20 puandan fazla düştü, kredi faizleri son 1 aya kadar kımıldamadı. Son bir ay 100-300 baz puan düşüşler oldu ancak, (taşıt-konut hariç) bütün kredi türlerinde güncel faizler, Ocak 2024’e göre hala 100 ila 900 baz puan daha yüksek seviyede.

YABANCI, ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK ARIYOR

YASED Başkanı Engin Aksoy, Türkiye’deki faaliyet gösteren uluslararası yatırımcıların, makroekonomik istikrarın sağlanması ve öngörülebilirliğin artması halinde bu yıl 13,5 milyar dolar ilave yatırım yapabileceklerini söyledi. Aksoy, yatırımcıların döviz kurlarıyla ilgili kaygılarının azaldığını, ancak vergi yüküne ilişkin endişelerinin artarak devam ettiğini dile getirdi.

BEYAZ EŞYA İHRACATI KRİTİK DÖNEME GELDİ

Beyaz eşyadaki uzun dönem ihracat düşüşü, sektörde endişeleri artırdı. TÜRKBESD Başkanı Gökhan Sığın iki yıldan bu yana gözlenen ivme kaybına işaret ederek, küçülmenin “kritik” eşiğe ulaştığını söyledi. İhracattaki daralmanın son iki yılda 11’e ulaştığına dikkat çeken Sığın, “2024 yılı ihracattaki düşüş ve iç pazar canlılığı açısından kırılgan bir dengede kapandı. İç pazar en büyük güç kaynağı olmaya devam etti ama artık yetmez” diye konuştu.

İHRACATIN YÜKÜNÜ YABANCI TAŞIDI

UND verilerine göre, Türkiye’nin uluslararası karayolu ihracat taşımaları, 2024’te yıllık bazda yüzde 3,3 arttı ve 2 milyon 95 bin sefer sayısına ulaşarak rekor seviyeye yükseldi. Ancak, Türk sürücülerin vize ve geçiş belgesi sorunları nedeniyle, yabancı plakalı araç taşımalarındaki artış daha yüksek oldu. UND Başkanı Şerafettin Aras, “Türkiye’nin transit ülke olması için mevzuatımızı hızlı şekilde iyileştirirsek, hizmet ihracatında turizmi geçerek ilk sıraya yerleşiriz. Bu konuda iddialıyız” dedi. (EKONOMİ)

KKM BAKİYESİ TRİLYON BANDININ ALTINA İNDİ

Kur korumalı mevduatta (KKM), gerileme eğilimi sürüyor. Ağustos 2023’te 3,4 trilyon TL ile zirve seviyesine ulaşan KKM hacmi, 31 Ocak ile biten haftada 25,3 milyar lira azalışla 996,2 milyar lira düzeyine geriledi ve 17 Haziran 2022 haftasından bu yana ilk kez 1 trilyon lira sınırının altına inmiş oldu. Toplam mevduat içindeki payı da yüzde 26 zirve seviyesinden 5,23’e geriledi.

TÜRKİYE 10 YILDA 3,4 YAŞ ALDI

Türkiye nüfusu 2024 sonu itibariyle, bir önceki yıla göre 292 bin 657 kişi artarak 85 milyon 664 bin 944’e yükseldi. 2023 yılında binde 1,1 olan nüfus artış hızı geçen yıl binde 3,4’e çıkmakla birlikte, binde 12-14 seviyesinde bulunan yakın dönem ortalamasının belirgin şekilde altında kaldı. Veri, “demografik fırsat penceresi” bakımından Türkiye’nin kritik eşiğe yaklaştığına işaret ediyor. Ortanca yaş 10 yıl öncesine kıyasla 3,4 yıl artarak 34,4 yıla yükselirken, çalışma çağındaki nüfusta azalma ve yaşlı nüfusta artış eğilimi sürüyor.

YALNIZ YAŞAYANLARIN SAYISI GEÇEN YIL 5,3 MİLYONU AŞTI

TÜİK verilerine göre, aralarında akrabalık bağı bulunsun ya da bulunmasın aynı adreste yaşayan toplulukları ifade eden "hane halkı" sayısı, geçen yıl itibarıyla 26 milyon 599 bin 261 olarak belirlendi. Türkiye'de, tek kişilik hane halkı sayısı sürekli yükselirken, yalnız yaşayanların sayısı 2015'te 3 milyon 113 bin 496 iken yıldan yıla artarak 2021’de 4 milyon 781 bin 600'e çıktı. Geçen yıl ise tek yaşayanların sayısı 128 bin 715 artışla 5 milyon 321 bin 540'a yükseldi. Böylece son 10 yılda yalnız yaşayanların sayısı yüzde 71 artış gösterdi.

HAZİNE, 7 YIL VADELİ 2.5 MİLYAR DOLAR BORÇLANDI

Hazine ve Maliye Bakanlığı yılın ilk dış borçlanmasını tamamladı. Hazine, 7 yıl vadeli dolar cinsi tahvil ihracında 2.5 milyar dolar borçlanırken, yatırımcıya nihai getiri yüzde 7.20 oldu. İhraçta ilk getiri beklentisi yüzde 7,5’li seviyelerde açıklanmıştı.

ANKARALI ALTINA YATIRDI

TÜİK'in açıkladığı nüfus verilerine bakıldığında, İstanbul'da kişi başına düşen gram altın miktarı ise 2024 yılında 9,73 adet oldu. Nüfus ve altın mevduatı verileri kıyaslandığında, son bir senede kişi başına düşen gram altın miktarı en çok Ankara'da arttı. Ankara'da kişi başına düşen gram altın miktarı ise 9,21 adet oldu. Türkiye'de son bir senede kişi başına düşen altın miktarının en çok azaldığı şehir Şırnak oldu. Şırnak'ta 2023 yılında kişi başına düşen gram altın miktarı 0,75 adet iken, bu sayı 2024 yılında yüzde 11,57'lik düşüşle 0,65'e geriledi.

DÜNYA EKONOMİSİ

ABD'DE TARIM DIŞI İSTİHDAM BEKLENTİLERİN ALTINDA KALDI

ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS) tarafından açıklanan verilere göre, ocak ayında tarım dışı istihdam 143 bin artış gösterdi. Analistlerin beklentisi istihdamda 169 bin artış olacağı yönündeydi. Buna karşın ülkede işsizlik oranı da yüzde 4 seviyesine indi. Piyasa beklentisi işsizlik oranının bir önceki ay gördüğü yüzde 4,1 seviyesinde sabit kalacağı şeklindeydi. Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 7,5 seviyesinde kaldı.

TRUMP POLİTİKALARI TİCARETİ DÜŞÜRECEK, ENFLASYONU ARTIRACAK

Trump politikalarıyla tetiklenen ticaret savaşlarının tedarik zincirinde bozulma ile enflasyonist baskı yaratacağı endişesi var. Yale Üniversitesi Bütçe Laboratuarı, üç ülkeye ilave verginin, ABD’nin kişisel tüketim harcamalarının fiyatında kalıcı olarak yüzde 0,8 oranında bir artışa yol açacağı ve bunun da GSYH’yı yüzde 0,2 oranında düşürebileceğini belirtiyor. Kanada ve Meksika, ABD'nin en büyük iki ham petrol tedarikçisi. Yüksek gümrükler enerji fiyatlara yansıyabilir. Meksika ve Kanada'nın misilleme kararının çelik fiyatlarını yukarı çekeceği uyarıları geliyor.

TRUMP’LA BİRLİKTE İSTİLA İLHAK DEVRİ Mİ AÇILIYOR?

Trump politikaları ekonomi baskın bir politik hat olarak yansısa da bu politikaların yer yer işgal ve ilhak öngörmesi, ekonomik taleplerin tehditle (“Ukrayna madenlerini bize vermeli”, “Panama Kanalı’nı alacağız”, “Grönland’ı alacağız” “Bu konularda askeri yöntemlere başvurmayacağımızı garanti edemem”, “Kanada ABD’ye katılmalı”) yürütülmesinde el yükselten açıklamalar geliyor. Trump, son olarak, ABD'nin Gazze'de "yönetimi devralacağını", Filistinlilerin başka bir yere yerleşmesi gerektiğini söyledi. Trump, daha önce de İsrail’in genişlemesi gerektiğini söylemişti.

PANAMA, ÇİN'İN KUŞAK VE YOL GİRİŞİMİ'NDEN RESMEN AYRILIYOR

Trump’ın baskıları ilk sonucu verdi. Panama Devlet Başkanı Mulino, ülkesinin Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi'nden ayrılacağını açıkladı. Haftalık basın toplantısında konuşan Mulino, Panama'nın Pekin Büyükelçisi'nin, anlaşmada belirtildiği üzere iptalin 90 gün önceden duyurulması için ilgili belgeyi Çin’e sunduğunu belirtti. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, 2 Şubat'taki Panama ziyaretinde, Çin'in Panama Kanalı üzerindeki etkisinin azaltılması gerektiğini, aksi takdirde 'gerekli önlemlerin' alınacağını belirtmişti.

ÇİN, ENERJİ VE KRİTİK MİNERALLERE NİŞAN ALDI

ABD’nin Çin’den yaptığı ithalata yüzde 10 ek vergi getirmesinin ardından Pekin, hiç gecikmeden savaş baltalarını kuşandı. Başkan Trump’ın Çin’e yönelik yeni vergilerinin yürürlüğe girmesine yanıt olarak Pekin, ABD’nin enerjisini ve teknoloji şirketlerini hedef olan gümrük vergileri açıkladı. (EKONOMİ)

METALLERDE ALTERNATİF TEDARİKÇİ ARAYIŞI BAŞLIYOR

ABD’de alüminyum ve çelik sektörü ilk Trump yönetimi sırasındaki korumacı politikalardan dolayı aşina oldukları bir dönemden geçiyor. Sektör, gümrük vergilerinde ek 25 uygulaması 1 ay ertelenmesine karşın bağımlı olduğu Kanada ve Meksika’ya karşı alternatif metal tedarikçilerinin kapısını çalmaya hazırlanıyor. (EKONOMİ)

GÜMÜŞ ÖNEMLİ BİR SIÇRAMA EŞİĞİNDE

Ticaret savaşı ve Ortadoğu’da tansiyonun yükselmesiyle altında 2.900 doların üzerinin test edilmesi, gümüş içinde ortamı hareketlendirdi. Analistlere göre gümüş kısa vadede yükselişten yorgun düşüp biraz geri çekilebilir. Gücünü geri kazandıktan sonra da bir sıçramanın eşiğine gelebilir. (EKONOMİ)

GLOBAL LOJİSTİK SEKTÖRÜ 11,3 TRİLYON DOLARA KOŞUYOR

Global lojistik pazarı, 2024’te bir önceki yıla göre %3,5 büyüyerek 10,9 trilyon dolar hacme ulaştı. Bu yıl %3,8 büyüme öngörülüyor. Geçtiğimiz yıl e-ticaret bağlantılı hizmetleri içeren hızlı kargo segmenti büyümeye devam etti ve %5,1’lik büyüme ile 544,7 milyar dolara ulaştı. Dünyada her gün 500 milyonun üzerinde paket e-ticaret ile müşterilerin kapılarına ulaştırılıyor. (EKONOMİ)

LNG GEMİ FİLOSU BÜYÜYOR, NAVLUN DÜŞÜYOR

Sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) kargolarının nakliye maliyetleri geriliyor. Küresel filoya eklenen yeni inşa edilmiş gemilerin etkisi nakliye talebini geride bırakınca ve daha kısa ortalama yolculuk süreleri gemilere erişimi artırınca LNG taşımacılığı maliyetleri beş yılın en düşük seviyelerine geriledi. (EKONOMİ)

ALMAN SANAYİ ÜRETİMİ SON 5 YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE

Almanya'da sanayi üretimi, otomotiv ve makine endüstrisindeki gerileme nedeniyle Aralık 2024’te aylık yüzde 2,4 ile beklentilerin üzerinde azalarak Mayıs 2020’den beri en düşük seviyesine geriledi. Böylece üretimde Temmuz 2024’ten beri en yüksek düşüş görüldü. Bunun yanında sanayi üretimi endeksi Covid-19 salgınının zirve yaptığı Mayıs 2020’den beri en düşük seviyesine geriledi.

HİNDİSTAN'DAN YAKLAŞIK 5 YIL SONRA FAİZ İNDİRİMİ

RBI, analistlerin beklentileri doğrultusunda gösterge konumdaki repo faiz oranını yüzde 6,50'den yüzde 6,25'e çekti. Banka en son 2020 yılının Mayıs ayında faizde indirime gitmişti. RBA Başkanı Sanjay Malhotra, esnek enflasyon hedefleme çerçevesinin ekonomiye iyi hizmet verdiğini söyledi. Malhotra, "Çerçevenin başlamasından bu yana ortalama enflasyon düşüyor, temel taşlarını daha da geliştirmek için çalışacağız" dedi. (CNBC-e)

EVRENDEKİ EN BÜYÜK YAPI KEŞFEDİLDİ

Astronomy and Astrophysics dergisi üzerinden yayımlanan yeni bir araştırmaya göre bilim insanları, “evrenin en büyük şeyi” olarak nitelendirilen bir yapı keşfettiler. Bu yapıya “Quipu” ismi veriliyor. Büyüklüğü ise evren hakkındaki anlayışımız alt üst etme potansiyeline sahip. “Quibu” isimli bu yapı, 1.3 milyar ışık yılı boyutunda ve 200 katrilyon güneş kütlesinde. (EKONOMİ)

NASA’YA TRUMP DARBESİ!

NASA, ABD başkanı Donald Trump’ın yeni emirlerinin ardından pek çok çalışmasını durdurdu. Çeşitlilik programlarını sonlandıran uzay ajansı, bazı bilim komitelerinin başkanlık emirlerine uyup uymadığını da gözden geçiriyor. SpaceNews’in haberine göre NASA Genel Merkezi, yayınladığı bildiride çeşitli değerlendirme ve analiz gruplarının liderlerine, faaliyetlerinin gözden geçirildiğini, uzay ajansının Trump’ın son emirlerine uyduklarından emin olana kadar toplantı ve faaliyetlerini duraklatmaları talimatını verdiğini bildirdi.

GÜNEY KORE, DEEPSEEK’İ ENGELLEDİ

Güney Kore Sanayi Bakanlığı güvenlik endişeleri nedeniyle askeri kullanım için olan bilgisayarlarında Çinli yapay zeka girişimi DeepSeek'e erişimi geçici olarak engelledi. Yetkililer, hükümetin bir bildiri yayınlayarak bakanlıkları ve kurumları DeepSeek ve ChatGPT gibi yapay zeka hizmetlerini iş yerinde kullanma konusunda dikkatli olmaya çağırdı. Devlet şirketi Korea Hydro & Nuclear Power, ay başında DeepSeek de dahil olmak üzere yapay zeka hizmetlerinin kullanımını engellediğini açıklamıştı.

SURİYE, LAZKİYE LİMANI'NIN İŞLETMESİNİ FRANSIZ CMA CGM’YE VERDİ

Suriye Kara ve Deniz Limanları Genel Otoritesi, Lazkiye Limanı'ndaki konteyner terminalinin işletilmesi için Fransız nakliye ve lojistik devi CMA CGM ile yeni bir sözleşme imzalandığını duyurdu. CMA CGM Group’un yüzde 24 hissesi Yıldırım Holding’e ait. Lazkiye Limanı, Suriye'nin ana deniz ticaret kapısı konumunda bulunuyor. CMA CGM, 2009 yılından bu yana terminali işletiyor ve sözleşmesi çeşitli tarihlerde yenilendi. Son olarak, dönemin Suriye lideri Beşar Esad yönetimi tarafından Ekim 2024'te 30 yıl daha uzatılmıştı.

ESTONYA RUS GAZINA GERİ DÖNMEK İSTEMİYOR

Ukrayna'nın en yakın müttefikleri, AB’nin olası bir barış anlaşması sonrası Rus doğalgaz hatlarını yeniden açma ihtimaline karşı uyarıda bulundu. Estonya, AB’nin Ukrayna barış anlaşmasının bir parçası olarak Rus enerjisine bağımlı hale gelmesine izin vermemesi gerektiğini belirterek, gaz akışının yeniden sağlanmasının bloğun 2027 yılına kadar Rus fosil yakıt ithalatını aşamalı olarak durdurma hedefiyle çelişeceğini kaydetti.

ABD, İRAN PETROLÜNE YENİ YAPTIRIMLAR AÇIKLADI

ABD Hazine Bakanlığı, perşembe günü İran'ın petrol endüstrisine yönelik yeni yaptırımlar açıkladı. Yaptırımlar, İran Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı'nın petrol sevkiyatını gerçekleştirdiği şirket Sepehr Energy'yi hedef aldı. ABD iddiasına göre Sepehr Energy ve bağlı şirketleri, Çin de dahil olmak üzere denizaşırı alıcılara taşıdığı petrolün İran menşeini gizlemek için denizcilik belgelerinin tahrif ediyor. Ticaretin geliri Hamas, Husiler ve Hizbullah'ı desteklemek için kullanılıyor.

KÜRESEL GIDA FİYATLARI YILA DÜŞÜŞLE BAŞLADI, TÜRKİYE’DE YÜKSELİYOR

FAO Gıda Fiyat Endeksi, Ocak'ta aylık bazda yüzde 1.6 gerilerken, yıllık bazda yüzde 6,2 yükseldi. Kuruluşun Tahıl Fiyat Endeksi, Ocak'ta aylık bazda yüzde 0,3 gibi yataya yakın bir artış gösterirken, yıllık bazda yüzde 6,9 geriledi. Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, Ocak'ta aylık bazda yüzde 5,6 düşerken, yıllık bazda yüzde 24,9 arttı. Et Fiyat Endeksi, Ocak'ta aylık bazda yüzde 1,4 azalırken, yıllık bazda yüzde 8,1 arttı. Süt Ürünleri Fiyat Endeksi ise Ocak'ta aylık bazda yüzde 2,4 artarken, yıllık bazdaki yükseliş yüzde 20,4 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye'de ise gıda enflasyonu (alkolsüz içecekler hariç) Ocak'ta aylık bazda yüzde 3,82 yükselirken, yıllık bazda yüzde 41,52 yükseldi.

ŞİRKETLER

NİSSAN – HONDA ORTAKLIĞI ASKIYA ALINDI

Japon medyasında yer alan habere göre Nissan, Honda ile birleşme kararından geri adım atıyor. Nikkei'deki habere göre, Nissan ve Honda görüşmelerin ardından fikir birliğine varamadı ve birleşme başlamadan sona erdi. Gelişmeler sonrası Tokyo Borsası, rapora yanıt olarak Nissan hisselerinde işlemleri askıya aldı.

DEEPSEEK YOĞUN TALEP NEDENİYLE ERİŞİMİ KISITLADI

DeepSeek, artan sunucu yükü nedeniyle API erişimini geçici olarak sınırlandırdı. Şirket, mevcut API çağrılarına yanıt vermeye devam edeceğini duyururken, sohbet modelinin fiyatlarını 8 Şubat’tan itibaren artıracağını açıkladı. Ayrıca DeepSeek, sohbet modelinin fiyatlandırmasında güncellemeye gitti. Açıklamaya göre, 8 Şubat'tan itibaren milyon giriş jetonu başına 0.27 dolar, milyon çıkış jetonu başına ise 1.10 dolar ücret uygulanacak.

1 TRİLYON DOLAR KAYBETTİRDİ

DeepSeek, 20 Ocak'ta R1 modelini piyasaya sürdüğünden bu yana artan yoğun taleple mücadele ediyor. Şirketin, OpenAI’nin o1 akıl yürütme modeline kıyasla çok daha düşük maliyetle eğitim sağlaması, ABD'li yatırımcılar arasında endişeye neden oldu. Özellikle NVIDIA gibi büyük teknoloji hisseleri, DeepSeek’in sohbet robotunun App Store listelerinde zirveye ulaşmasının ardından 1 trilyon dolarlık bir değer kaybı yaşadı. Bu gelişmelerin ardından OpenAI, rekabeti artırmak için ChatGPT’ye o3-mini modelini ve Derin Araştırma özelliğini ekleyerek yeni adımlar attı. (CNBC-E)

AMAZON'UN NET SATIŞ VE KARI SON ÇEYREKTE ARTTI

ABD'li e-ticaret devi Amazon, Ekim-Aralık 2024 dönemine ilişkin bilançosunu açıkladı. Şirketin net satışları geçen yılın dördüncü çeyreğinde 187,8 milyar dolara çıktı, şirketin net karı da 20 milyar dolara ulaştı. Buna göre, Amazon'un net satışları geçen yılın son çeyreğinde, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yaklaşık yüzde 10 artış gösterdi. Amazon'un net karı da geçen yıl son çeyrekte 20 milyar dolara çıktı. Şirket, bir önceki yılın aynı döneminde 10,6 milyar dolar net kar elde etmişti.

BP, 4 BİN 700 KİŞİYİ İŞTEN ÇIKARACAK

Dünyanın önde gelen petrol şirketlerinden BP, CEO Murray Auchincloss'in maliyetleri düşürme planı kapsamında toplam iş gücünün yüzde 5'inden fazlasına denk gelen yaklaşık 4 bin 700 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Çalışanlara gönderilen bildirime göre şirket, sözleşmeli pozisyonlarından da 3 bin kişinin etkileneceğini belirtti. BP CEO'su Auchincloss, yatırımcılara maliyetleri 2026 sonuna kadar en az 2 milyar dolar azaltma taahhüdünde bulunmuştu.

ONTEX GRUP, TÜRKİYE'DEKİ OPERASYONUNU DEVRETME KARARI ALDI

Kişisel bakım ürünleri alanında uluslararası bir üretici olan Ontex Group NV, Türkiye'deki operasyonunu Dilek Grup’a devretmek üzere bağlayıcı anlaşmaya vardığını duyurdu. Anlaşma, Ontex'in Türkiye'deki Canbebe, Canped, Prosafe ve Windelhosen markalarını, tüm ulusal ve ihracat pazarlarındaki faaliyetlerini ve İstanbul'daki fabrikasını kapsıyor. Hızlı tüketim ürünleri sektörünün distribütörü olan Dilek Grup, Türkiye ve ihracat pazarlarında kişisel bakım ürünleri üretimine yönelerek bu işi ulusal ve uluslararası ölçekte daha da büyütmeyi planlıyor.

TESLA, MODEL X'E ZAM YAPTI

Elektrikli otomobil üreticisi Tesla, ABD'deki Model X otomobillerinin fiyatını 5 bin dolar artırdı. Şirket, Model X modelinin artık 79.990 dolarlık önceki fiyatından 84.990 dolara çıkacağını ve 94.990 dolarlık fiyatı olan modelin artık alıcılara 99.990 dolara mal olacağını söyledi. Tesla, geçen Aralık ayında ABD'deki Model S otomobillerinin fiyatlarını 5 bin dolar artırmış ve 1 Şubat'tan itibaren Kanada'daki tüm modellerinin fiyatlarını yükseltmişti. (BLOOMBERG HT)

BALSU GIDA İLE BULLS GİRİŞİM, HALKA ARZEDİLİYOR

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) haftalık bülteninde yer alan karara göre, Balsu Gıda'nın 1 milyar TL olan sermayesinin 1 milyar 112 milyon TL'ye bedelli artırımı sırasında oluşan 112 milyon TL paylar ile Bulls Girişim Sermayesi'nin 200 milyon TL olan sermayesinin 268 milyon TL'ye bedelli artırımı sırasında oluşan 68 milyon TL paylar halka arz edilecek.

* “Piyasalar” ile ilgili değerlendirmeler yatırım tavsiyesi değildir. Metinde yer alan görüşler piyasa uzmanlarının değerlendirmelerinden çıkarılan sonuçlardır ve yatırımcıların dikkatine sunma amaçlıdır.