Merkez'in faiz kararı sonrası piyasaları ne bekliyor?

Genel manzara

Merkez Bankası (MB) - Para Politikası Kurulu (PPK), beklendiği gibi politika faizini değiştirmedi. Kurul açıklamasına göre kararın dayanağı, Temmuz - Ağustos gibi yansıması beklenen baz etkisinin ötesinde, enflasyonda, yayılım ve ana eğilimlerde belirgin ve rahatlatıcı bir zayıflama trendinin henüz oluşmaması…

Yanı sıra MB’nin ne zaman faiz indirimine başlayacağı tartışmaları yapılıyor. Cumhurbaşkanı’nın açıklamaları eylülde erken indirim başlar kaygısı yarattı. Bu gelişme kurları hareketlendirdi. Haftalar sonra MB, rezerv satarak kuru 33’ün altında tuttu. Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatında da yeniden 1.6 milyar dolarlık artış oldu. Yabancı çıkışı izlendi. Genel hava kırılganlaştı.

Türkiye’nin gri listeden çıkışının bunu tersine çevirip çeviremeyeceği izlenecek. Ancak pisayalar bu gelişmeyi epeyce önceden satin aldığı için, listeden çıkışın başlı başına canlı bir yabancı girişine yolaçması beklenmiyor.

Enflasyonda da hava kısmen bozuldu denilebilir. Baz etkisinin yaratacağı psikoloji önemli ancak kamu zamlarının yüksekliği “baz etkisinin” etkisini de sınırlayabilir.

Piyasalar

DÖVİZ

ABD Doları hafta içinde 32,58 – 33.14 TL arasında dalgalandı. Haftayı %0,21 değer kaybı ile 32,75 TL’den kapattı. Eurodaki haftalık değer kaybı % 0,16 oldu ve haftayı 35,08 TL’den kapattı.

Ne olur? Doların 33 lirayı geçmesi üzerine hareketlenen MB, rezerv satarak kuru tekrar 33 TL’nin altına çekti. Bu hareket de öteden beri dikkat çekilen “MB kuru tutacak” beklentisini doğruluyor. Normal şartlar altında, kurda, hızlı yükselişler beklenmemeli. Şu sıralar yabancı girişi çıkışa dönmüş gözükmekle birlikte şok gelişmelere yol açacak boyutta değil. Turizm mevsimi, gri listeden çıkış gevşemesi yönünde etki edecektir ancak MB, düşüşüne de izin vermeyecektir.

BORSA

BIST 100 endeksi, en düşük 10.486,70 ve en yüksek 10.824,21 puanı gördükten sonra haftayı, önceki hafta kapanışına göre yüzde 1,15 değer kaybederek 10.647,91 puandan tamamladı.

Ne olur? Yabancı çıkışı, döviz kurlarının kısmen hareketlenmesi borsada artışı sınırlıyor. Gri listeden çıkışın olumlu etkilemesi beklenir.

ALTIN

Geçen hafta Cumhuriyet altınının satış fiyatı yüzde 0,67 gerileyerek 16 bin 200 liraya, 4 bin 90 lira olan çeyrek altının satış fiyatı da 4 bin 66 liraya geriledi. Ons altın 2.293 – 2.339 dolar arasında seyretti. Haftayı 0.20 değer kazanarak 2.326 dolardan kapattı.

Ne olur? BofA, ons altının 1-1,5 yıllık sürede 3 bin dolara yükseleceğini tahmin etti. Fiyatların arkasındaki itici güçlerden biri de merkez bankalarının alımları. Dolar hakimiyetini azaltmak isteyen Merkez bankaları rezervlerindeki altın varlığını artırıyorlar. Bu arada artan jeopolitik riskler altına talebi canlı tutuyor.

YATIRIM FONLARI

Yatırım fonları bu hafta yüzde 0,51 ve bireysel emeklilik fonları yüzde 0,39 değer kazandı. Yatırım fonları içinde en çok kazandıran yüzde 0,94 ile "Borçlanma Araçları" fonları ile "Para Piyasası" fonları oldu.

FAİZ

Bankalarda 3 aya kadar vadeli mevduatlarda ortalama faiz nisan ortasındaki zirvesinden bu yana 10 puana varan gerileme yaşadı. MB’nin yayımladığı bileşik faiz verisine göre 3 ay vadeli mevduat faizleri de %60,28’den 58,38’e geriledi.

Bir yandan enflasyon beklentilerindeki iyileşme, diğer yandan da TCMB’nin yüklü döviz alımları ve KKM kur farkı ödemeleriyle oluşan likidite fazlası, mevduat faizlerini aşağı çekiyor. Mevduat faizleri, yüksek miktarlardaki tasarruflarda bile yüzde 50’nin altına geldi. Düşük miktarlardaki mevduata ise yüzde 45 seviyesinde faiz uygulanmaya başlandı. Piyasa faizlerinin göstergesi niteliğindeki TLREF faizi de yüzde 50'nin altına geriledi.

Kredilerde ise; ihtiyaç kredisi faizleri %73,56’dan % 76,5’e çıktı. Taşıt kredisi faizleri ikiye katlanarak %28 seviyelerinden %55’e geldi. Tüketici ve ticari kredi faizleri 4 – 5 puan arttı.

Ne olur? MB’nin son likidite adımları faizi destekleme amaçlı olsa bile, genel trend, faizlerin gevşemesi yönünde. Daha önce de dile getirildiği gibi enflasyonda baz etkisi kaynaklı düşüş, eşliğinde sıkılaştırma önlemlerinin etkisi hissedildikçe MB’nin faiz indirimi gündemleşecek. Mevduat faizlerinden muhtemelen zirve görüldü.

33 maddede geçen hafta

ELEKTRİK ZAMMI TARTIŞMA YARATTI

EPDK, meskenler için elektriğe % 38, tarımsal faaliyetler abone grubu için % 30, kamu ve özel hizmetler sektörü abone grubunun düşük kademesi için % 38 ve yüksek kademesi için % 20 zam yaptı. Zam 1 Temmuz itibariyle geçerli olduğu için Haziran ayı enflasyonunu etkilemeyecek ve zam emeklilerin maaş artışına dahil edilmeyecek. Temmuz enflasyonuna doğrudan etkisi 1 puan olacak. Zam gerekçesiyle yapılacak fiyat zamlarının etkisi ise ağustosta görülecek. Ücret – maaş zamlarında enflasyona etkisini gerekçe gösteren kamunun, kendi zamlarında elini rahat bırakması tartışma yarattı. Alkollü içecek ve tütün zammı da yolda.

TORBADA EMEKLİYE KÖK MAAŞ DÜZENLEMESİ YOK

Hükümetin özellikle vergi düzenlemeleriyle birlikte Meclis'e sunacağı torba yasa taslağına emeklilerle ilgili kök maaş düzenlemesi girmedi. ekonomim.com'un ulaştığı bilgilere göre; 10 bin TL altında maaş alan milyonlarca emekli, temmuzda 'sıfır' zam alacak.

TÜRKİYE GRİ LİSTEDEN ÇIKTI

Singapur’un dönem başkanlığını yürüttüğü Mali Eylem Görev Gücü (FATF) Genel Kurulu, Türkiye’nin “Gri Liste”den çıkarılmasına karar verdi. AKP döneminde Türkiye kara paranın aklanması ve terör finansmanı konusundaki önlem yetersizlikleri nedeniyle ikinci kez listeye girmişti. Kararın hem satin alınmış olması hem de halen yatırım yapılabilir seviyede görülmediği için Türkiye’ye canlı bir yabancı sermaye girişine yol açması beklenmiyor.

MOODY’S: TÜRKİYE’NİN İTİBARINI ARTIRIR

Moody's Sektör Uygulama Lideri Mohamed Daoud, Türkiye'nin Mali Eylem Görev Gücü (FATF) gri listesinden çıkarılmasıyla ilgili "Bu gelişmenin Türkiye'nin itibarını uluslararası alanda artırması, yabancı yatırımları ve Avrupa ve ABD kurumlarıyla ilişkileri potansiyel olarak güçlendirmesi bekleniyor." açıklamasını yaptı.

FITCH, BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜNÜ REVİZE ETTİ

Fitch Ratings, azalan dış finansman baskıları ve düşen makro riskleri gerekçe göstererek Türk bankacılık sektörünün görünümünü 'nötr'den 'iyileşiyor'a revize etti. Fitch açıklamasında, Türkiye'nin Mayıs 2023'teki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından daha geleneksel makroekonomik politikalar benimsediği belirtildi.

GRİ LİSTE ÖNCESİ KRİPTO AYARI

Türkiye’nin gri listeden çıkması koşullarından biri olan kripto düzenlemesi Meclis’te kabul edildi. Buna göre, kripto platformlarını SPK denetleyecek. Yetkisiz platformlar Türkiye'de işlem yapamayacak. Tanıtım, reklam ve alım satım tavsiyeleri, yatırım danışmanlığı faaliyeti izne tabi olacak. Kripto hesapları sigorta fonuna dahil edilmeyecek, platformlar, siber saldırı, bilişim güvenliği ya da personel dolayısıyla gerçekleşen varlık kayıplarından sorumlu olacak. Kripto varlıkların müşteri cüzdanlarında bulundurulması esas olacak.

EYLÜL SPEKÜLASYONU

Para Politikası Kurulu’nun (PPK), politika faizinde değişikliğe gitmemesi sonrasında, muhtemel indirimin zamanı tartışması oldu. Kararı değerlendiren ekonomistler, faiz artırımının sonuna gelindiği algısının netleştiğine işaret etti. Kimi uzmanlar, eylülde politika faizinde indirime başlama ihtimalinin gündeme gelebileceğini belirtirken, bazı uzmanlar ise indirim olasılığının yılın son toplantısına kalabileceği görüşünde. Eylül tartışmasını alevlendiren Cumhurbaşkanı’nın faizlerle ilgili değerlendirmeleri oldu.

MB, HAFTALAR SONRA KURU TUTMAK İÇİN REZERV SATTI

MB brüt rezervleri 62 milyon dolar artarak 147 milyar 622 milyon dolara yükseldi. Swap hariç net rezerv de 21 Haziran haftasında 14 Haziran’daki 11,4 milyar dolardan 12,7 milyar dolara yükseldi. Net Uluslararası Rezervleri ise (NUR) 2 milyar 146 milyon dolar düşüşle 44 milyar 850 milyon dolara geriledi. Bu dönemde altın rezervleri de 59 milyar 127 milyon dolara yükseldi. NUR’daki azalma, kurdaki hareketlenme üzerine satış yönlü müdahaleden kaynaklandı.

MB’DEN, BANAKALARA LİKİDİTE YAZISI

TCMB’dan bankalara gönderilen yazıya göre, banka döviz karşılığı TL Swap Piyasası’nda kotasyon yoluyla gerçekleştirilen vadesi gelmemiş toplam swap satış işlem miktarı limitlerini yüzde 3’ten yüzde 0,5’e indirdi. Bu önlem, bankaların TCMB’den TL cinsi borçlanabilecekleri miktarı azaltacak ve dolayısıyla mevduat faizlerinin yükselmesine destek verecek. (BloombergHT)

YABANCI BORSADA SATIŞA DEVAM EDİYOR

Yabancı yatırımcı, 21 Haziran haftasında net 34,5 milyon dolarlık DİBS alırken, 158,3 milyon dolarlık hisse senedi sattı. Böylelikle yabancı, aralıksız 6 haftadır hissede satış tarafında olurken; bu süreçte yaklaşık 2 milyar dolarlık hisse senedi sattı. Tahvil piyasasında kesintisiz alımları 14 Haziran ile birlikte 12 haftaya ulaştı. Bu 12 haftada tahvile 8 milyar 884,3 milyon dolar giriş yaptılar.

BOFA'DAN TÜRKİYE İÇİN CARRY TRADE UYARISI

BofA stratejistler yayımladıkları notta “Forward pozisyonlarının 20 milyar doları aşmış olabileceğini hesaplıyoruz. Sonuç olarak, pozisyonlanmadaki azalma Türk lirasında uzun pozisyon işlemleri için bir risk teşkil ediyor” diye yazdı. Stratejistler ayrıca Çek korunası karşısında Türk lirası alım işlem tavsiyesini hedefe ulaşıldığı için kapattı. Daha önce de Citibank, pozisyon kapatacağını duyurmuştu.

VATANDAŞ DÖVİZ MEVDUATINI ARTIRDI

Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı parite etkisinden artındırılmış olarak 1 milyar 629 milyon dolar yükseldi. Gerçek kişilerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış olarak 44 milyon dolar, tüzel kişilerin döviz mevduatı da parite etkisinden artındırılmış olarak 1 milyar 585 milyon dolar arttı. DTH’larda birkaç aydır sistemli bir düşüş vardı.

İSO 500 AÇIKLANDI, TÜPRAŞ EN BÜYÜK

İSO'nun Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2023 Araştırması'na göre, TÜPRAŞ, üretimden satışlarda 484,2 milyar lirayla en büyük sanayi kuruluşu oldu. Araştırmaya göre, TÜPRAŞ üretimden satışlarda 484,2 milyar lirayla listede ilk sırayı alırken, 2022'de üçüncü sırada olan Ford Otomotiv 238 milyar lirayla ikinciliğe yükseldi. Geçen yıl ikinci sırada bulunan Star Rafineri ise 226,8 milyar liralık üretimden satışla 3'üncü oldu.

2024, 1. ÇEYREK İTİBARİYLE BRÜT DIŞ BORÇ STOKU 506,8 MİLYAR DOLAR

Türkiye brut dış borç stoku, 2024, 1. Çeyrek itibariyle 8,5 milyar dolar artarak 506,8 milyar dolara yükseldi. Bu borcun 207,4 milyar doları kamu sektörünün, 45,9 milyar doları TCMB’nin, 253,5 milyar doları ise özel sektörün. AKP iktidarının ilk yılında, brüt dış borç stoku 132,7 milyar dolardı ve bunun sadece 65 milyar doları kamunundu.

AB TANIMLI GENEL YÖNETİM BORÇ STOKU 6 TRİLYON 675 MİLYARA ÇIKTI

AB tanımlı genel yönetim borç stoku 3 ayda 1 trilyon arttı. 2023 sonunda 7 trilyon 768 milyar lira olan borç 2024, 1. Çeyrek itibariyle 8 trilyon 675 milyara çıktı.

ÜRETİM AMAÇLI İTHALAT DÜŞERKEN TÜKETİM MALI İTHALATI ARTIYOR

Mayısta ihracat % 11,3 artarken, ithalat %10,4 düştü. İhracat 24 milyar 66 milyon dolar, ithalat 30 milyar 568 milyon dolar oldu. İthalatta ilk 5 ay itibariyle azalma %9,2. Bu gelişme ekonomik yavaşlamaya işaret ediyor. Bunu doğrulayan en dikkat çekici veri ilk 5 ayda sermaye malı ithalatının durgunluk seviyesine gerilemesi, ara malı ithalatının ise %15,9 düşmesi oldu.

Tüketim malı ithalatı %22,6 arttı. Ekonomi yönetiminin enflasyonla ilgili tüketim–talep ilişkisinde asıl bu artışa bakması gerekirken, asgari ücret ve emekli maaşlarını konu etmesinin tartışma yaratmasının nedeni de bu veri.

HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ YILLIK %84,60 ARTTI, AYLIK %1,63 ARTTI

H-ÜFE 2024 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre %1,63 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %31,01 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %84,60 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %80,77 artış gösterdi. Hizmet ÜFE, genel enflasyonun 10 puan üzerinde seyrediyor. TCMB’nin “katılık var” teşhisi koyduğu hizmet fiyatları tatil döneminde büyük yakınma konusu olmuştu.

BİREYSEL KREDİ KARTLARINDA TAKİPTEKİ ALACAKLAR % 87,5 ARTTI

Bankacılık sektörü toplam takipteki alacakları yılbaşından 21 Haziran’a % 11.9 artarak 214,9 milyara çıktı. Tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarında takipteki alacaklardaki artış % 45,9’u buldu. Bireysel kredi kartlarında takipteki alacaklar % 87,5 artarak 30 milyarı geçti. Ticari kredilerde takipteki alacaklar ise %1,2 arttı.

ASGARİ ÜCRET ARTIŞININ ENFLASYONİST ETKİSİ İHMAL EDİLEBİLİR SEVİYEDE

TCMB'nin Asgari Ücret Artışının Enflasyonist Etkisini ölçtüğü esnekliklere göre asgari ücrete %25 zam yapılırsa enflasyon geçişkenliği kısa dönemde % 1,75 ve uzun dönemde % 3 oluyor. Asgari ücretin üretim maliyetindeki payı ise sadece %7. Bu rakamlara göre asgari ücret artışının enflasyonist etkisi ihmal edilebilir seviyede. Ancak ekonomi yönetimi bütün enflasyonu ücret artışları yapıyormuş algısını yayması tepki çekiyor.

EKONOMİK GÜVENDE YÜZDE 2,5 DÜŞÜŞ

Ekonomik güven endeksi Mayısta 98,2 iken, Haziranda %2,5 azalarak 95,8 değerini aldı. Bir önceki aya göre Haziran ayında tüketici güven endeksi %2,7 oranında azalarak 78,3 değerini, reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi %1,9 oranında azalarak 100,5 değerini, hizmet sektörü güven endeksi %1,5 oranında azalarak 115,4 değerini, perakende ticaret sektörü güven endeksi %2,6 oranında azalarak 108,8 değerini, inşaat sektörü güven endeksi %0,5 oranında azalarak 87,9 değerini aldı.

OTOMOTİVDE 6 AY – 6 BİN KM UYGULAMASINDA SÜRE UZATILDI

Ticaret Bakanlığı, otomotiv sektöründe spekülatif fiyat artışları ve stokçuluk faaliyetlerini engellemek için ikinci el araçlara yönelik hayata geçirilen “6 ay 6 bin kilometre” ve “ilan kısıtlaması” uygulamalarının 1 Ocak 2025’e kadar 6 ay süreyle yeniden uzatılmasına karar verdi.

VERGİDE UZLAŞMA MÜESSESESİNİN KALDIRILMASINDAN VAZGEÇİLDİ

Hükümetin hazırladığı vergi paketinde uzlaşma müessesenin kaldırılacağı bilgisi gelmişti. Ancak bu gelişmenin duyulmasının ardından gelen tepkiler üzerine uzlaşma müessesesinin tamamen kalıdırlmasından vazgeçildi. Bilindiği gibi bu müessese sistemde gerekli olmakla birlikte, Türkiye’de hatırlı şirketlerin vergi cezalarının silinmesinde kullanıldığı için tartışma yaratıyor.

YERLİ OTODA GÜVENLİK YÖNETMELİĞİ AĞUSTOSA KALDI

Otomotiv sektöründe 7 Temmuz’da yürürlüğe girmesi öngörülen güvenlik yönetmeliği GSR II'de uygulma, “ulusal tip onayı” bulanan yerli araçlar için 31 Ağustos tarihine ertelendi. Karar, yerli otomotiv üreticilerinin elindeki GSR II regülasyonuyla uyumsuz araç stoklarının eritilmesi için alındı.

KARŞILIKSIZ ÇEK VE PROTESTOLU SENETTE SIKINTILAR BÜYÜYOR

Bu yılın ilk beş ayında bankalara ibraz edilen çek adet ve tutarında artış hız keserken karşılıksız çıkan çek adet ve tutarı hızla arttı. İlk beş ayda karşılıksız çek tutarı 57.2 milyar lira ile geçen yılın tamamını yakaladı, ibraz edilen çek adedi yüzde 3, karşılıksız çıkan çek adedi yüzde 83 arttı.

ŞİRKET KURULUŞLARI AZALDI, KAPANIŞLARI ARTTI

2024’ün ilk 5 ayında, 2023’ün ilk 5 ayına göre kurulan şirket sayısı %15,1 kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı %34,5 azaldı. Bu dönemde kapanan şirket sayısı %30,1 kapanan kooperatif sayısı %9,3 arttı. Kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısında %30,2 azalış oldu.

BARKOD BİTİYOR, "QR KOD" GELİYOR

İlk kullanımından bu yana 50 sene geçen GS1 barkod sistemi, yerini GS1 standartlarının QR Kod sistemine bırakıyor. Aralarında Türkiye’den Migros’un yer aldığı üretici, perakendeci ve e-pazaryeri 20 firmanın dünya CEO’ları, imzaladıkları ortak açıklama ile geçiş sürecini başlattı.

KONUT FİYATLARINDA YILLIK ARTIŞ % 48.4

Son yıllarda bol ve ucuz kredi ile hızlı artan konut fiyatları, parasal sıkılaşma sonrasında enflasyonun belirgin altında seyrediyor. TCMB verilerine göre Konut Fiyat Endeksi (KFE), Nisan 2024’te aylık yüzde 2,2 ve yıllık yüzde 48,4 arttı. Böylece bu dönemde reel olarak azalış yüzde 13,3 oldu. İstanbul için yüzde 2,1, Ankara için yüzde 3 ve İzmir için yüzde 1,9 artış görüldü.

KİRADA ZAM SINIRI KALKIYOR

Kira artışındaki yüzde 25 zam sınırı uygulaması bugün itibariyle sona eriyor. Sektörde fahiş artışlara kapı açabileceği endişesi var. 1 Temmuz öncesi %25 artış yapmak zorunda kalan ev sahiplerinin geriye dönük düzeltme talepleri olabileceği, bunun da yeni sorunlara, ev sahibi – kiracı anlaşmazlıklarına yolaçabileceği belirtiliyor.

İLK 5 AYDA GELEN TURİST SAYISINDA YÜZDE 12.47 ARTIŞ OLDU

Türkiye, bu yılın ocak-mayıs döneminde toplam 17 milyon 809 bin 78 ziyaretçiyi ağırladı. Ocak-mayıs döneminde yabancı ziyaretçi sayısı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12,47 artış sağladı.

KAPASİTE KULLANIMI 10 AYIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE

İmalat sanayi genelinde mevsimsel etkilerden artındırılmış kapasite kullanım oranı (KKOMA), bir önceki aya göre 0,4 puan azalarak yüzde 76,2 seviyesine geriledi ve 10 ayın en düşük seviyesine indi. Arındırılmamış KKO da yüzde 76,3’le bir önceki ayın seviyesinde kaldı.

TÜRKİYE ARAÇ PARKININ 4’TE 1’İ, 21 YAŞ VE ÜZERİ

Analize göre, 2018 yılında 4,24 milyon hafif ticari, 12,4 milyon da binek araçtan oluşan Türkiye araç parkı 2024 yılında 5,13 milyon hafif ticari ve 15,53 milyon binek araç olacak şekilde yükseldi. Araç parkının yüzde 24’ü 21 yaş ve üzeri, yüzde 22’si 0-5 yaş, yüzde 22’si 6-10 yaş, yüzde 19’u 11-15 yaş ve yüzde 13’ü de 16- 20 yaş aracı araçlardan oluşuyor.

AMBALAJLI İHRACATA AB TEHDİDİ

AB’nin 2030’dan itibaren ürün ambalajında geri dönüşüm oranını yüzde 30’a yükseltme ve atığın Avrupa kaynakl olması yönündeki kararının, Türkiye’nin bölgeye ihracatını olumsuz etkileyebileceği belirtiliyor. PAGÇEV Başkanı Yavuz Eroğlu, uygulamanın hem Gümrük Birliği anlaşmasına hem de DTÖ kurallarına aykırı olduğunu söyledi. Eroğlu, “DTÖ’ye itiraz başvurusunda bulunduk” dedi.

Küresel ekonomi

ABD'NİN BÜYÜK BANKALARI FED'İN STRES TESTİNİ GEÇTİ

Fed, Bank of America, Citigroup, Goldman Sachs, JPMorgan Chase, Morgan Stanley ve Wells Fargo'nun aralarında bulunduğu ABD'nin 31 büyük bankasının tabi tutulduğu yıllık stres testinin sonuçlarını açıkladı. ABD Merkez Bankası (Fed), stress testine tabi tuttuğu bankaların ciddi bir resesyonu atlatmak için iyi konumda olduğunu bildirdi.

EMTİA DEVİ, GIDA SAVAŞLARI UYARISINDA BULUNDU

Önde gelen tarımsal emtia şirketlerinden Olam Agri'nin CEO'su Sunny Verghese, korumacı politikaların neden olduğu gıda enflasyonunun, dünya genelinde gıda kaynaklı sorunları daha da ağırlaştıracağını söyledi. FT’de yer alan habere göre Verghese, jeopolitik gerilimler ve iklim değişikliğinin yol açtığı arz açığının ülkeleri anlaşmazlığa düşürdüğünü ve hızla “gıda savaşlarına” doğru gidildiğiin savundu.

BAKIRIN YERİNE UCUZ ALÜMİNYUM

Bakır fiyatları 9.600 dolarla geçen yılın yüzde 17, beş yıl öncesinin ise yüzde 67 üzerine geldi. Çin’de gelecek ay yapılacak demir dışı metaller konferansında ana tema, bakırın yerine dörtte biri fiyatındaki alüminyumun ikame edilmesi olacak.

KAHVEDE ENFLASYON SÜRECEK

Küresel tarımsal emtia piyasalarında tahıl fiyatları geri çekilirken, yumuşak emtia olarak nitelenen ürün grubunda fiyatların güçlü kaldığı görülüyor. Yurtdışı piyasalarda kahve fiyatları, arz endişesiyle artıyor. ICE’de son 1 ayda Arabica kahvenin fiyatı yüzde 4 artarak pound başına 2.2 doların üzerine çıktı. Londra’da Robusta’nın fiyatı da ton başına 2.800 dolardan bu hafta 4.140 dolara yükseldi.

FRANSA’DA AŞIRI SAĞIN ZAFERİ PİYASALAR İÇİN BÜYÜK RİSK

Fransa’da seçimlerin ilk turu 30 Haziran'da yapılacak. Ipsos’un Le Parisien gazetesi ve Radio France için yaptığı anketler ilk turda RN’nin %31,5 ile ilk sırada çıkacağına işaret ediyor. Fransız seçmenin hükümet deneyimi olmamasına rağmen ekonomiyi ve kamu maliyesini yönetme konusunda Le Pen'in RN partisine diğer tüm partilerden daha fazla güvenmesi ise dikkat çekici. Aşırı sağın olası zaferi hem ulusal hem de AB düzeyinde uzun vadeli sonuçlar doğurabilecek riskler de içeriyor.

ABD'DE KİŞİSEL TÜKETİM HARCAMALARI SÜRPRIZİ

ABD Ticaret Bakanlığı, mayıs ayına ilişkin kişisel gelir ve tüketim harcamaları verilerini açıkladı. Buna göre, kişisel gelirler mayısta bir önceki aya kıyasla yüzde 0,5 arttı. Piyasa beklentileri ülkede kişisel gelirlerin yüzde 0,4 artacağı yönündeydi. Amerikalıların kişisel gelirlerindeki artış nisanda yüzde 0,3 olarak hesaplanmıştı.

Şirketler

AB, YAPAY ZEKA ANLAŞMALARINI İNCELİYOR

Avrupa Birliği, Microsoft ve OpenAI ile Google ve Samsung arasındaki yapay zeka ortaklıklarını incelemeye aldı. AB Komisyonunun Rekabetten Sorumlu Üyesi Margrethe Vestager, Google'ın Samsung ile yaptığı ve Gemini'nin belirli Samsung cihazlara önceden yüklenmesine ilişkin anlaşmanın etkilerini de daha iyi anlamak istediklerini söyledi. Vestager, büyük teknoloji şirketlerinin daha küçük model geliştiricilerin son kullanıcılara ulaşmasını zorlaştırma riskini gördüklerini söyledi.

TBMM, GOOGLE’I İNCELEMEYE ALDI

TBMM Dijital Mecralar Komisyonu dün Türkiye’deki medya organlarının Google arama motorunda yer verdiği haberler için telif ödemesi meselesini masaya yatırdı. Google Türkiye şirketinden de üst düzeyde bir heyetin katıldığı toplantıda hem iktidar, hem de muhalefet vekilleri Google’a sert eleştiriler yönelttiler ve sorular sordular. Google yetkilileri “paydaşlarımızla masaya oturmaya hazırız” dediler.

İSVİÇRELİ PICTET, TÜRKİYE POZİSYONLARINI ARTIRIYOR

İsviçreli varlık yönetim şirketi Pictet, Latin Amerika pozisyonlarını azaltırken Türkiye pozisyonlarını artırıyor. Pictet Varlık Yönetimi’nden Mary-Therese Barton, TL’de ağırlıklarını artırdıklarını ve portföylerine 2-5 yıllık tahviller eklediklerini söyledi. Barton “Önümüzdeki aylarda enflasyonun ivme kaybedeceğine dair artan kanıtlar gördükçe pozisyonumuzu artırmaya başladık. Yabancı girişlerinin de Türk lirasının denge bulmasına katkı sağlamasını ve carry trade’i desteklemesini bekliyoruz” dedi. (Bloomberg)

RUS BANKASI VTB, DONDURULAN VARLIKLARINI SATTI

Rusya’nın en büyük ikinci bankası VTB, dondurulan varlıklarının bir kısmını sattı. Banka söz konusu satıştan 16 milyar ruble (yaklaşık 189 milyon dolar) gelir bekliyor.