ARKA PLAN / SANAL DÜNYA BÜYÜRKEN, GERÇEK DÜNYA CAN ÇEKİŞİYOR

Geçen hafta Arka Plan’da, 2022’de beklenen siyasi, ekonomik, ve sağlık alanındaki bazı öngörülere yer verdim. Bugünse teknolojik ve bilimsel gelişmelere, bunların hayatımızı nasıl etkileyeceğine
bakalım.
Her zamanki gibi, her şeyden önce iklim! Hayat her ne kadar sanallaşsa, teknolojik devrimden bahsedilse de hepimiz için en yaşamsal olan şey, gezegenin sağlığı. Attığımız her adımla, yaptığımız her tercihle ekolojiyi, dolayısıyla kendi sağlık ve refahımızı etkiliyoruz.

Bu yıl ki İklim Zirvesi Şarm el Şeyh’te, Kasım’da yapılacak... “Ohoo! daha çok var” demeyin... Türkiye dahil tüm ülkelerin iklim politikalarını netleştirmesi, karbon emisyonlarını azaltmak için hedeflerini güncellemesi gerekiyor.

Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik Konferansı ise Nisan sonunda Çin’de yapılacak; fakat pandeminin
 gidişatına göre bu yıl da ertelenme riski var. Biyoçeşitliliğin, yani canlı türlerin ve yaşadıkları alanların korunması, iklim kriziyle mücadelede en önemli unsurlardan biri. Zira 1 milyon bitki ve
hayvan türü, yok olma tehlikesi altında.

Kriz ve kaosla yönetilen Türkiye’de ise ne iktidar, ne de muhalefet olayın önemini kavramış gözüküyor.
Oysa geçen yıl aylarca orman yangınlarıyla, sonra sellerle sarsıldık. Peki bu sene benzer afetlere karşı hazırlıklı mıyız?

Orman mühendisi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, sel ve yangın afetlerinin beklenildiğine ve
kuraklık tehlikesine dikkat çekti. Prof. Tolunay, ekonomik krizin etkisiyle ormanlardan verilen izinlerin,
maden ve enerji yatırımlarının artmasından endişeli. Orman alanlarının azalması, bozulması, ekosistemi tehdit ettiği gibi yangın ve sel afetlerinin de artmasıyla ilintili. Son 4 yılda 684 hektar alan,
yerleşim ve başka işletmeler için orman olmaktan çıkarıldı.

DİJİTAL DÖNÜŞÜME 1.8 TRİLYON DOLAR

Şimdi fiziksel gerçeklikten sanal aleme yolculuk yapalım..
Malum, pandemide herkes internette daha çok zaman geçirmeye, iş yapmaya başladı.
Statista’ya göre dijital dönüşüm teknoloji ve servislerine yapılan harcamalar, bu yıl yüzde 20 artışla 1.8 trilyon dolara ulaşacak...
Bu dönüşümün etkilerini şimdiden görmeye başladık. Mesela herkes “kripto para”lardan bahseder oldu.
Kripto para birimi, fiziksel olarak var olmayan, bir hükümet veya şirket tarafından yönetilmeyen bir çeşit sanal para. “Sanal döviz” veya “alternatif döviz” olarak da adlandırılıyor.
Kripto parada küresel pazarın büyüklüğü, 2021’de 2 trilyon doların üstüne çıktı. En ünlüsü bitcoin ama bugün dünyada 8 binden fazla kripto para birimi var.
Bazı Merkez Bankaları, kripto paraya olan ilgiye karşılık “banka destekli kripto para”ya yönlenmeye başladı. Dahası El Salvador, bitcoin’i resmi para birimi ilan etti.

KRİPTO PARA, PARA KAVRAMINI DEĞİŞTİRİYOR

Kadir Has Üniversitesi öğretim görevlisi İsmail Hakkı Polat, 2022’de devletlerin kripto paraları karşılarına mı yanında mı alacağının belirleyici olacağını belirtiyor. Oyun, spor, eğlence endüstrilerinde
kripto paraların kullanılmasının, genç kuşağın tercihlerinin belirleyici olacağını da not edelim.

Cornell Üniversitesi profesörü Eswar Prasad, Eylülde çıkan “Future OF Money” yani Paranın Geleceği adlı kitabında nakit paranın artık yok olacağını ve bunun hayatımızı nasıl değiştireceğini anlatıyor. Kitap, Financial Times’in “2021’nin en iyileri” listesinde.
Yazara göre Merkez Bankaları daha istikrarlı olan kendi kripto paralarını geliştirecek. Öte yandan Facebook ve Amazon gibi küresel devler de kendi kripto paralarıyla yarışa girecek. Bu gelişmelerin neticesinde finans, yatırım, ticaret, sigorta ve risk yönetiminde devrimsel değişimler yaşanacak.
Ne var ki para kavramının değişmesi, paranın geleneksel fonksiyonlarının da değişmesi demek. Bu da belirsizliği, güven eksikliğini beraberinde getirirken özel hayatın erozyona uğraması
gibi riskler içeriyor.

BANA METAVERSE VER SANA CENNETİ KURAYIM

Geçen yılın çok konuşulan olaylarından biri de “metaverse” yani interaktif, üç boyutlu sanal evrendi. Ariane Grande gibi pop ikonları “metaverse”de ilk konserlerini vermeye başladı.
Biliyorsunuz birkaç ay önce Facebook’un kurucusu Marc Zuckerberg, şirketinin ismini “Meta” olarak değiştirdiğini ilan etmişti.
1 trilyon dolarlık şirketin isim değiştirirken tek amacı, bir halkla ilişkiler hamlesi yapmak değildi. Facebook kendini artık bir sosyal medya şirketi değil, “metaverse şirketi” olarak tanımlamak istiyor.
Evrim Ağacı’nın kurucusu Dr. Çağrı Mert Bakırcı, metaverse ile üç boyutlu, interaktif ortamların konserden online toplantılara, pek çok alanda yaygınlaştığını söylüyor. 

YAPAY ZEKADAN UZAY MİSYONLARINA 2022

Teknoloji ve bilimdeki en heyecanlı ve belki de en ürkütücü gelişmeler, yapay zekada yaşanıyor. The Nature dergisine göre Yapay Zeka tekniklerinin en güçlüsü “jeneratif yapay zeka” yani kendi kendine öğrenebilen makine yöntemleri artık yavaş yavaş pazara girecek...
Jeneratif Yapay Zeka, yeni yazılım kodlarını çok daha hızlı yaratmada, yeni ilaç üretimlerini hızlandırmada ve hedef pazarlama taktikleri geliştirmede kullanılacak.

Maalesef bu gelişmeler, aynı zamanda bol miktarda yanlış ve yanlı
bilginin daha da yaygınlaşması demek.

Fizik alanındaki en önemli haberlerden biri, CERN’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısının 2022’de tekrar faaliyete geçirilmesi olacak. 2022, uzay alanında da büyük adımların atıldığı bir yıl olacağa benziyor. ABD, tekrar Ay’a gidecek. Çin kendi uzay istasyonunu tamamlarken Avrupa ve Rusya’nın da Mars’a uzay aracı gönderme denemeleri devam edecek. Hindistan, Güney Kore ve Japonya’nın da bu yıl uzay misyonlarını izleyeceğiz.

Bu devrimsel gelişmeleri Kısa Dalga'da anlatmaya devam edeceğiz.

Geçen hafta Arka Plan’da yayınlanan "Su Kaplanı Yılı: 2022"yi dinlelem için PLAY tuşuna tıklayınız